همه چیز در مورد سونوگرافی آنومالی و کاربرد آن در ۲۰ هفتگی

با رسیدن به نیمه‌های بارداری، وقت انجام سونوگرافی آنومالی یا اسکن آنومالی فرا می‌رسد. در سونوی آنومالی که به آن سونوی هفته ۲۰ هم می‌گویند، پزشک علاوه بر تعیین جنسیت جنین ، می‌تواند با اندازه‌گیری‌های مختلف، وضعیت رشد جنین شما را ارزیابی کند. در پایان سونوگرافی آنومالی شما احتمالاً تعداد زیادی تصاویر چاپ‌شده از فرزندتان دریافت می‌کنید که می‌توانید آن‌ها را با خانواده و دوستان به اشتراک بگذارید!

در متن پیش رو شما را با سونوگرافی آنومالی، کاربردهای آن و آمادگی‌های لازم برای انجام آن آشنا می‌کنیم.

سونوگرافی آنومالی یا سونوگرافی تفصیلی چیست؟

سونوگرافی ۲۰ هفتگی، سونوگرافی آنومالی، اسکن آنومالی یا سونوگرافی تفصیلی یکی  از سونوگرافی‌های دوره بارداری است که بین هفته ۱۸ تا ۲۲ انجام می‌شود. پزشک از سونوگرافی۲D، ۳D و یا حتی ۴D برای ثبت تصاویر جنین درون رحم شما استفاده می‌کند.

در این سونوگرافی وضعیت رشد اعضای جنین بررسی می‌شوند و برخی ناهنجاری‌های مادرزادی هم قابل‌بررسی هستند.

میزان دقت سونوگرافی آنومالی چقدر است؟

دقت سونوگرافی آنومالی بسیار بالاست؛ اما متاسفانه نمی‌تواند همه ناهنجاری‌های مادرزادی را تشخیص دهد. علاوه‌براین نکته‌ای که نباید فراموش نکنید این است که دقت اسکن آنومالی در تشخیص بیماری‌های مختلف اندکی فرق می‌کند. با‌این‌حال اسکن آنومالی قادر به تشخیص ۹۵% موارد اسپینا بیفیدا (نوعی ناهنجاری نخاعی)، ۸۰% موارد شکاف کام یا شکاف لب و ۶۰ الی ۷۰% موارد ناهنجاری‌های مادرزادی قلبی است.

به گفته Healthline سونوگرافی ۲۰ هفتگی، که بین هفته ۱۸ تا ۲۲ بارداری انجام می‌شود، اغلب به‌عنوان اسکن آنومالی هم شناخته می‌شود. در این سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده می‌شود تا تصویر متحرکی از عملکرد اعضای درونی شما و تغییر شکل جنین به دست آید.

تکنسین سونوگرافی یا پزشک رادیولوژیست به‌آرامی یک مبدل یا پروب سونوگرافی را که آغشته به ژل گرم است، بر روی شکم شما حرکت می‌دهد تا اندازه‌های کلیدی را به‌دست بیاورد و رشد و تکامل کودک شما را ارزیابی کند. شما همچنین یک ایده کلی درباره اندازه کودکتان و اینکه بزرگ، کوچک یا درست به‌اندازه است، به دست خواهید آورد.

سونوگرافی آنومالی چه کاربردی دارد؟

 در سونوگرافی آنومالی علاوه بر ارزیابی رشد فیزیکی جنین، برخی اختلال‌های مادرزادی جنین درکنار ناهنجاری‌های اساسی آناتومی بررسی می‌شوند. پزشک رادیولوژیست اندازه‌هایی را می‌گیرد و از رشد صحیح جنین و متناسب با سنش اطمینان حاصل می‌کند. همچنین ممکن است در این سونوگرافی جنسیت فرزندتان را بفهمید.

چه زمانی پزشک درخواست سونوگرافی آنومالی را می دهد؟ 

سونوگرافی آنومالی یا اسکن آنومالی یکی از سونوگرافی‌های روتین دوره بارداری است که بین هفته ۱۸ تا ۲۲ درخواست می‌شود. اسکن آنومالی اگرچه به همه زنان باردار توصیه می‌شود، اما اگر شما تمایل نداشته باشید، می‌توانید آن را انجام ندهید.  

اسکن آنومالی یا سونوگرافی آنومالی بین هفته ۱۸ الی ۲۲ بارداری درخواست می‌شود. در این سونوگرافی ضمن ارزیابی رشد جنین و بررسی برخی ناهنجاری‌های مادرزادی، امکان تشخیص جنسیت جنین هم وجود دارد.

سونوگرافی آنومالی چه اطلاعاتی در اختیار پزشک قرار می‌دهد؟

در سونوگرافی آنومالی اعضای مختلف جنین اندازه‌گیری می‌شوند تا پزشک از رشد صحیح جنین اطمینان یابد. اسکن آنومالی همچنین به دنبال علائم برخی ناهنجاری‌های خاص ژنتیکی یا مشکلات ساختاری برخی اعضای بدن جنین می‌گیرد.

از جمله اعضای جنین که پزشک آن‌ها را ارزیابی می‌کند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قلب
• مغز، گردن و نخاع
• کلیه‌ها و مثانه
• دست‌ها و پاها
• انگشت‌های دست و پا
• قفسه سینه و ریه‌ها
• لب‌ها، چانه، بینی، چشم‌ها و صورت
• معده و روده‌ها

پزشک همچنین موارد زیر را انجام می‌دهد:

• گوش کردن به صدای قلب جنین برای یافتن ریتم غیرطبیعی
• ارزیابی بند ناف از نظر جریان خون و محل اتصال آن به جفت
• ارزیابی جفت و اطمینان از اینکه محل دهانه رحم (سرویکس) را نپوشانده است (وضعیتی که به آن جفت سرراهی گفته می‌شود)
• ارزیابی رحم، تخمدان‌ها و دهانه رحم
• اندازه‌گیری حجم مایع آمنیوتیک

در سونوگرافی آنومالی چه بیماری‌هایی قابل تشخیص است؟

دقت کنید که همه بیماری‌های مادرزادی در سونوگرافی آنومالی قابل‌تشخیص نیستند. با این حال اسکن آنومالی می‌تواند به تشخیص بیماری‌های متعددی کمک کند؛ از جمله:

• آنانسفالی (عدم تشکیل مغز جنین)
• شاخص‌های سندروم داون، تریزومی ۱۸ و ۱۳ (نوعی اختلال کروموزومی)
• شکاف کام
• اسپینا بیفیدا
• ناهنجاری‌های مادرزادی قلبی
• آژنزی کلیوی (نداشتن یک یا دو کلیه)
• گاستروشزی (مشکلی در روده‌ها)
• امفالوسل (نوعی مشکل در دیواره شکم)
• دیسپلازی اسکلتی (مشکل استخوانی)
• هرنی دیافراگم (سوراخی در دیافراگم)

نکته‌ای که لازم است بدانید این است که اسکن آنومالی تشخیص هیچ بیماری‌ای را قطعی نمی‌کند. درعوض اغلب نشانگر این است که ارزیابی‌های بیشتری لازم است. درصورتی‌که پزشک یافته غیرطبیعی در اسکن آنومالی شما پیدا کند، شما را برای انجام مراحل بعدی راهنمایی خواهد کرد.

اسکن آنومالی قادر به تشخیص همه ناهنجاری‌های مادرزادی نیست. از جمله بیماری‌های قابل ارزیابی در اسکن آنومالی می‌توان به اسپینابیفیدا، شکاف کام یا شکاف لب و ناهنجاری‌های مادرزادی قلب اشاره کد.

چه بیماری‌هایی در سونوگرافی آنومالی قابل تشخیص نیستند؟

بااین‌که سونوگرافی آنومالی می‌تواند به تشخیص برخی بیماری‌های خاص کمک کند، اما نمی‌تواند همه آن‌ها را تشخیص بدهد. این اسکن با هدف ارزیابی نشانه‌های برخی بیماری‌های خاص انجام می‌شود. بااین‌حال برخی بیماری‌ها هستند که تا زمان تولد فرزندتان قابل تشخیص نیستند. برای مثال بسیاری از ناهنجاری‌های قلبی تا زمان تولد کودک قابل شناسایی نیستند.

نحوه انجام سونوگرافی آنومالی چگونه است؟

در سونوگرافی آنومالی درست مانند انواع دیگر سونوگرافی شکم و لگن، امواج صوتی توسط پروب ساعت می‌شوند و در نهایت تصاویر روی مانیتور تشکیل می‌شوند.

در قدم اول بر روی تخت معاینه دراز می‌کشید. سپس پزشک بر روی شکم شما ژل می‌ریزد و پروب سونوگرافی را بر روی نقاط مختلف شکم حرکت می‌دهد. بدین‌طریق تصاویری از اعضای مختلف ثبت می‌کنند و اندازه آن‌ها را می‌گیرند. همچنین ممکن است ببینید که با ثبت خطوطی اندازه اندام‌های جنین یا دور سر او را می‌گیرند. این اندازه‌گیری‌ها به پزشک کمک می‌کند تا بفهمد که رشد جنین متناسب با سن بارداری است یا خیر. شما همچنین می‌توانید تصاویر جنین را بر روی صفحه نمایش ببینید که یکی از هیجان‌انگیزترین مراحل دوره بارداری است.

درصورتی‌که جنین در موقعیتی قرار گرفته باشد که اندازه‌گیری‌ها دشوار باشد، پزشک ممکن است از شما بخواهد که کمی حرکت کنید یا یک نوشیدنی شیرین بخورید تا جنین حرکت کند.

عموماً پزشک حین انجام سونوگرافی ساکت است؛ بنابراین درصورتی‌که با شما زیاد صحبت نکردند یا نتایج را با شما به اشتراک نگذاشتند نگران نشوید. متخصص زنان‌وزایمان بلافاصله بعد از سونوگرافی یا در ملاقات بعدی، نتایج سونوگرافی را با شما بررسی می‌کند.

پس از ثبت همه تصاویر و اندازه‌گیری‌ها می‌توانید ژل را از روی شکمتان پاک کنید. در اغلب موارد پزشک به شما چند عکس یادگاری هم خواهد داد!

آمادگی‌های لازم برای انجام سونوگرافی آنومالی چیست؟

کار زیادی برای آماده شدن لازم نیست انجام دهید. سونوگرافی آنومالی یکی از ویزیت‌های نسبتاً طولانی شما خواهد بود و ممکن است خود سونوگرافی به‌تنهایی حدود ۴۵ دقیقه زمان ببرد. درصورتی‌که قرار باشد پزشکتان را هم بعد از انجام سونو ببینید، ممکن است ملاقات شما تا ۷۵ دقیقه هم زمان ببرد؛ بنابراین آمادگی معطل شدن را داشته باشید. برخی پزشک‌ها توصیه می‌کنند که غذا خوردن یا کمی پر بودن مثانه به ثبت تصاوی بهتر از جنین و افزایش حرکت‌های او کمک می‌کند.

بهترین زمان برای انجام سونوگرافی آنومالی چه‌زمانی است؟

پزشک‌ها اغلب توصیه می‌کنند که سونوگرافی آنومالی بین هفته ۱۸ تا ۲۲ بارداری انجام شود.

اغلب آمادگی خاصی برای انجام سونوگرافی آنومالی لازم نیست. روی تخت دراز می‌کشید و پزشک ابتدا روی شکم شما ژل می‌ریزد و بعد با حرکت دادن پروب سونوگرافی روی مناطق مختلف شکم، تصاویر مختلفی از جنین بدست می‌آورد.

عوارض سونوگرافی آنومالی: آیا اشعه سونوگرافی آنومالی برای جنین ضرر دارد؟

سونوگرافی آنومالی هیچ عارضه شناخته‌شده‌ای برای شما یا فرزندتان ندارد؛ اما لازم است که پیش از انجام، درباره اینکه می‌خواهید اسکن آنومالی انجام دهید یا خیر، خوب فکر کنید.

نتیجه سونوگرافی آنومالی ممکن است اطلاعاتی به شما بدهد که لازم باشد ارزیابی‌های بیشتری انجام دهید. برای مثال ممکن است از شما خواسته شود تستی را انجام دهید که خطر سقط جنین دارد و شما باید دراین‌باره تصمیم بگیرید که می‌خواهید تست بعدی را انجام دهید یا خیر.

تفسیر سونوگرافی آنومالی

در اغلب موارد سونوی ۲۰هفتگی، یک جنین درحال‌رشد طبیعی و یک بارداری سالم را نشان می‌دهد. این سونوگرافی همچنین وضعیت رشد استخوان‌ها، قلب، مغز، نخاع، صورت، کلیه‌ها و شکم را نشان می‌دهد که طبیعی است یا خیر. همچنین در این سونوگرافی جنسیت فرزند شما قابل‌تشخیص است.

در مواردی ممکن است در سونوگرافی یک یافته غیرطبیعی پیدا شود؛ مثلاً پزشک به شکاف کام یا اسپینابیفیدا شک کند. دراین‌موارد لازم است ارزیابی‌های تشخیصی بیشتری انجام دهید. برای مثال درصورتی‌که پزشک به ناهنجاری‌های مادرزادی قلبی شک کند، ممکن است برای شما اکوی قلب جنین درخواست کند.

تفاوت سونوگرافی معمولی و سونوگرافی آنومالی چیست؟

مهم‌ترین تفاوت سونوگرافی آنومالی با دیگر سونوهای دوره بارداری این است که در آن وضعیت رشد و تکامل اعضای مختلف جنین با جزئیات گزارش می‌شود و به همین علت از سایر سونوهای بارداری طولای‌تر است (حدود ۴۵ دقیقه). این درحالی است که سونوگرافی معمولی کلی‌تر است و مواردی مثل سن بارداری، محل قرارگیری جفت و موقعیت جنین در آن گزارش می‌شود و مدت زمان آن هم کوتاه‌تر است.

اگر سونوگرافی آنومالی طبیعی نبود چه کاری باید انجام دهیم؟

در اغلب موارد اسکن آنومالی طبیعی و نشان‌دهنده‌ی رشد قابل‌انتظار فرزند شماست. بااین‌حال درصورتی‌که پزشک هرگونه یافته غیرطبیعی ببیند، ممکن است از سایر همکارانش هم بخواهد تا آن یافته را تایید یا رد کنند.

درصورتی‌که غیرطبیعی بودن اسکن آنومالی قطعی شد، آن‌گاه لازم است که ارزیابی‌های بیشتری انجام شود. براساس این‌که تست بعدی چه خواهد بود، پزشک اطلاعات لازم را دراختیارتان قرار می‌دهد تا تصمیم بگیرید که می‌خواهید آن را انجام دهید یا خیر. شما همچنین می‌توانید این مسئله را با ماما یا مشاور خود درمیان بگذارید و درصورت‌لزوم آن‌ها شما را به پزشک یا بیمارستان دیگری ارجاع می‌دهند.

کلام آخر دکترساینا

اصلاً تعجبی ندارد اگر پیش از انجام سونوگرافی آنومالی هم‌زمان هم ذوق‌زده باشید و هم نگران. دیدن تصویر جنین درحال‌رشدتان روی صفحه نمایش پزشک و معلوم شدن جنسیت او از یک سو، و نگرانی درباره احتمال ابتلای او به برخی بیماری‌های مادرزادی از سوی دیگر، می‌تواند عواطف و احساسات متناقضی را در شما ایجاد کند. نکته‌ای که نباید فراموش کنید این است که شما می‌توانید هر سوال یا نگرانی که دراین‌باره داشتید، با پزشک خود در میان بگذارید. در اغلب موارد سونوگرافی ۲۰ هفتگی یک تجربه شیرین برای والدین آینده خواهد بود.