نگرانی درباره سلامت جنین بخشی جدایی‌ناپذیر در هر دوره بارداری است. بهترین کار برای رفع این نگرانی، مراجعه منظم به مراقب بارداری و انجام مراقبت‌های ضروری است. یکی از کارهایی که در بارداری لازم است انجام دهید سونوگرافی است. سونوگرافی یک شیوه تصویربرداری بی‌خظر و درعین‌حال بسیار مفید در تشخیص سلامت جنین و ناهنجاری‌های احتمالی است. در متن پیش‌رو شما را به‌طورکامل با انواع سونوگرافی بارداری، کاربرد و آمادگی‌های لازم برای انجام آن آشنا می‌کنیم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
- سونوگرافی بارداری چیست؟
- اهمیت سونوگرافی در بارداری
- علت انجام سونوگرافی در بارداری
- انواع سونوگرافی بارداری جنین از نظر روش انجام
- انواع سونوگرافی‌های بارداری از نظر زمان انجام
- مهم‌ترین سونوگرافی‌های بارداری
- مقایسه سونوگرافی‌های بارداری
- آمادگی‌های لازم برای انجام سونوگرافی‌های بارداری
- چگونگی انجام سونوگرافی در بارداری
- عوارض و خطرات انجام سونوگرافی در بارداری
- تفسیر سونوگرافی بارداری
- کلام آخر دکترساینا
- خلاصه مقاله انواع سونوگرافی‌های بارداری
- سوالات متداول
- منایع
سونوگرافی بارداری چیست؟
سونوگرافی بارداری (یا سونوگرام) تستی است که در دوره بارداری برای ارزیابی وضعیت رشد و سلامت جنین انجام می‌شود. پزشک یا ماما به دلایل مختلفی ممکن است در دوره بارداری برای شما سونوگرافی درخواست کند. گاهی سونوگرافی از این جهت انجام می‌شود که از رشد صحیح جنین اطمینان یابند. در موارد دیگر ممکن است سونوگرافی برای ارزیابی بیشتر یک مشکل یا عارضه در بارداری درخواست شود.
حین سونوگرافی امواج صوت از راه شکم یا واژن از طریق وسیله‌ای به نام ترنسدیوسر منتقل می‌شوند. امواج صوتی سپس از ساختارهای درونی بدن شما از جمله جنین و اندام‌های تولیدمثلی انعکاس می‌یابند. سپس امواج صوتی به تصاویر قابل‌مشاهده بر روی صفحه نمایش تبدیل می‌شوند. دقت کنید که در سونوگرافی از اشعه‌هایی مثل اشعه ایکس استفاده نمی‌شود.
به گفته Healthline سونوگرافی بارداری تستی است که در آن از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ثبت تصویر از جنین درحال‌رشد و نیز اعضای تولیدمثلی مادر استفاده می‌شود. میانگین تعداد سونوگرافی‌های ضروری در هر بارداری متفاوت است. سونوگرافی در تحت‌نظر گرفتن رشد جنین و ارزیابی هرگونه مشکل احتمالی مفید است. درکنار سونوگرافی استاندارد، انواع دیگری سونوگرافی پیشرفته‌تر از جمله سونوی ۳ و ۴ بعدی و نیز اکوکاردیوگرافی قلب جنین هم وجود دارد. در اکوکاردیوگرافی، قلب جنین با جزئیات بیشتر بررسی می‌شود.
اهمیت سونوگرافی در بارداری
سونوگرافی یکی از راه‌هایی است که پزشک یا مامای شما می‌تواند جنین را ببیند. این کار به آن‌ها در تشخیص سن بارداری، رشد کودک و هرگونه عوارض احتمالی مرتبط با بارداری کمک می‌کند. سونوگرافی را می‌توان در هر زمانی از بارداری و براساس اینکه پزشک دنبال چه چیزی می‌گردد، انجام داد.
علت انجام سونوگرافی در بارداری
انجام سونوگرافی در دوره بارداری دلایل متنوعی دارد. یک سری از سونوگرافی‌ها به طور روتین برای بررسی و غربالگری رشد و سلامت جنین انجام می‌شوند. درصورتی‌که پزشک در سونوگرافی یا آزمایش خون قبلی مشکلی ببیند، ممکن است سونوگرافی‌های بیشتری درخواست کند. همچنین سونوگرافی ممکن است بنابه‌دلایل غیرپزشکی مثل ثبت تصویر برای والدین یا تعیین جنسیت کودک درخواست شود. با‌این‌که که سونوگرافی هم برای مادر و هم برای جنین بی‌ضرر است، اما پزشک‌ها انجام آن را درمواردی که دلیل یا فایده پزشکی خاصی ندارد توصیه نمی‌کنند.
علت انجام سونوگرافی در سه‌ماهه اول بارداری
در سه ماهه نخست بارداری (هفته اول تا ۱۲)، سونوگرافی ممکن است به‌دلایل زیر درخواست شود:
- تایید بارداری
- چک ضربان قلب جنین
- تعیین سن جنین و تاریخ زایمان
- چک کردن چندقلویی
- بررسی جفت، رحم، تخمدان‌ها و دهانه رحم
- بررسی ازنظر بارداری خارج‌رحمی (EP یا تشکیل جفت خارج از رحم) یا سقط جنین
- تشخیص هرگونه ناهنجاری رشدی در کودک
علت انجام سونوگرافی در سه‌ماهه دوم و سوم بارداری
در سه ماهه دوم (هفته ۱۲ تا ۲۴) و سوم (هفته ۲۴ تا ۴۰ یا زمان تولد)، سونوگرافی ممکن است به‌دلایل زیر درخواست شود:
- تحت‌نظر گرفتن رشد و موقعیت قرارگیری جنین (عرضی، سفالیک و بریچ)
- تعیین جنسیت جنین
- تایید بارداری چندقلویی
- ارزیابی جفت ازنظر مشکلات جفت ازقبیل جفت سرراهی (وقتی‌که جفت دهانه رحم را می‌پوشاند) و جدا شدن جفت (وقتی‌که جفت پیش از زایمان از رحم جدا می‌شود)
- ارزیابی ازنظر معیارهای سندروم داون (بین هفته ۱۳ تا ۱۴)
- ارزیابی از نظر ناهنجاری‌ها یا نقایص مادرزادی
- معاینه جنین ازنظر اختلال‌های ساختاری یا مشکلات جریان خون
- ارزیابی حجم مایع آمنیوتیک
- بررسی از نظر کافی بودن اکسیژن‌رسانی جنین
- تشخیص مشکلات مربوط‌به رحم و تخمدان مثل تومورهای بارداری
- اندازه‌گیری طول سرویکس یا دهانه رحم
- کمک به انجام سایر تست‌ها مثل آمنیوسنتز
- تایید مرگ داخل‌رحمی
از دلایل انجام سونوگرافی در سه ماهه نخست بارداری می‌توان به تشخیص ضربان قلب و سن بارداری و از دلایل سونوگرافی در سه ماهه دوم و سوم بارداری می‌توان به ارزیابی ازنظر ناهنجاری‌های جنین اشاره کرد.
انواع سونوگرافی بارداری جنین از نظر روش انجام
سونوگرافی‌های دوره بعدی از نظر روش انجام به چند دسته مختلف تقسیم می‌شوند. بااینحال تکنولوژی انجام همه آن‌ها یکسان و مشابه است. درادامه شما را با نحوه انجام انواع مختلف سونوگرافی دوره بارداری آشنا می‌کنیم.
سونوگرافی شکمی
در این نوع سونوگرافی پزشک پروب سونوگرافی را مستقیم روی پوست شکم قرار می‌دهد. سپس آن را برای ثبت تصویر از جنین، روی شکم حرکت می‌دهد. گاهی برای ثبت تصاویر بهتر، پزشک پروب سونوگرافی را کمی روی شکم فشار می‌دهد. پزشک‌ها از سونوگرافی شکمی بعد از هفته ۱۲ بارداری استفاده می‌کنند.
سونوگرافی ترنس واژینال
در سونوگرافی ترنس واژینال (TVS) پزشک وسیله‌ای را وارد واژن می‌کند (مثل وقتی‌که تامپون می‌گذارید). در مراحل آغازین بارداری، این نوع سونوگرافی در تشخیص ضربان قلب جنین یا سن بارداری مفید است. تصاویر سونوی ترانس واژینال در مراحل نخست بارداری، درمقایسه با سونوگرافی شکمی واضح‌ترند.
سونوگرافی داپلر
در این سونوگرافی جریان خون جنین در عروق خونی بررسی می‌شوند. اغلب سونوگرافی داپلر در مراحل انتهایی بارداری درخواست می‌شوند.
اکوکاردیوگرام
این نوع سونوگرافی به‌طور اختصاصی وضعیت قلب جنین را ازنظر اندازه، شکل، عملکرد و ساختار بررسی می‌کند. پزشک در موارد زیر ممکن است اکوی قلب جنین درخواست کند:
- شک به ناهنجاری مادرزادی قلب جنین
- سابقه تولد فرزندی با مشکلات قلبی
- سابقه ابتلا به برخی بیماری‌های خاص در مادر که نیاز به بررسی قلبی دارند
سونوگرافی NT
در سونوگرافی NT ضخامت فضای پشت گردن جنین اندازه‌گیری می‌شود. این سونوگرافی به شناسایی برخی اختلالات کروموزومی مثل سندرم داون کمک می‌کند.
سونوگرافی بیوفیزیکال
سونوگرافی بیوفیزیکال بخشی از پروفایل بیوفیزیکال (BPP) است. این تست از ترکیب سونوگرافی و تست بدون استرس (NST) تشکیل و از آن برای اطمینان از کافی بودن اکسیژن‌رسانی جنین استفاده می‌شود. در سونوگرافی بیوفیزیکال، تنفس، سفتی عضلات، حرکت و حجم مایع اطراف جنین در مدت ۳۰ دقیقه ارزیابی می‌شود.
سونوگرافی سه‌بعدی
برخلاف سونوگرافی ۲بعدی که به‌طورمعمول انجام می‌شود سونوگرافی ۳ بعدی به پزشک اجازه می‌دهد که طول، عرض و ارتفاع جنین و اعضای شما را ببیند. این سونوگرافی به‌ویژه در تشخیص هرگونه مشکل احتمالی در بارداری مفید است. سونوگرافی ۳D یا سه‌بعدی اگرچه همان تکنولوژی سونوگرافی استاندارد را دنبال می‌کند اما از یک پروب و نرم‌افزار مخصوص برای ثبت تصاویر سه‌بعدی استفاده می‌کند. همچنین سونوگرافی سه‌بعدی نیاز به آموزش‌های مخصوص دارد و از‌این‌رو به‌طورگسترده دردسترس نیست.
سونوگرافی چهاربعدی
به سونوگرافی ۴ بعدی، سونوگرافی ۳ بعدی داینامیک یا پویا هم می‌گویند. برخلاف سایر انواع سونوگرافی‌ها، سونوی ۴ بعدی یک فیلم متحرک از جنین ارائه می‌کند. همچنین تصویر بهتری از صورت و حرکت‌های جنین به‌دست می‌دهد. سونوگرافی ۴ بعدی همچنین مناطق سایه و روشن را واضح‌تر نشان می‌دهد. این سونوگرافی مشابه سایر انواع سونوگرافی است اما تجهیزات ویژه‌ای نیاز دارد.
انواع سونوگرافی‌های بارداری از نظر زمان انجام
در ماه‌های مختلف بارداری و برحسب شرایط شما پزشک سونوگرافی‌های مختلفی را درخواست می‌کند. اغلب سونوگرافی‌های روتین بارداری شامل سونوگرافی استاندارد شکمی هستند؛ اما ممکن است پزشک در موارد خاصی به شما پیشنهاد کند سونوگرافی‌های دیگر را هم انجام دهید.
سونوگرافی‌های سه ماهه اول بارداری
اغلب زنان نخستین سونوگرافی دوره بارداری را بین هفته ۱۰ الی ۱۳ بارداری انجام می‌دهند. در این سونوگرافی که شامل سونوگرافی استاندارد شکمی است، تعداد جنین‌ها، ضربان قلب جنین و اندازه جنین مشخص می‌شود. این به پزشک در پیش‌بینی تاریخ زایمان کمک می‌کند.
همچنین اگر سن بارداری ۱۱ هفته یا بیشتر باشد، پزشک ممکن است سونوگرافی NT یا اندازه‌گیری ضخامت گردن جنین هم درخواست کند. این سونوگرافی به تشخیص سندرم داون و دیگر بیماری‌های ژنتیکی کمک می‌کند.
سونوگرافی‌های سه ماهه دوم بارداری
سونوگرافی استاندارد بعدی اغلب بین هفته ۱۸ تا ۲۲ بارداری درخواست می‌شود و به آن اسکن آناتومی می‌گویند. این سونوگرافی علاوه‌بر بررسی اعضای بدن جنین، به‌دنبال هر نوع مشکل احتمالی در جفت یا مایع آمنیوتیک می‌گردد. ازآن‌جایی‌که در این سونوگرافی اعضای بدن کودک قابل‌مشاهده هستند، می‌تواند مشکلات قلب، کلیه، ریه و دیگر اعضای بدن را مشخص کند. این سونوگرافی همچنین فرصت خوبی برای فهمیدن جنسیت جنین است. در این سونوگرافی جنین از نظر برخی ناهنجاری‌ها هم بررسی می‌شود.
سونوگرافی‌های سه ماهه سوم بارداری
برخی پزشک‌ها حداقل یک سونوگرافی روتین دیگر در سه ماهه سوم بارداری درخواست می‌کنند؛ اما برخی دیگر تنها زمانی در سه‌ماهه سوم بارداری سونوگرافی درخواست می‌کنند که فرد بارداری مشکلاتی نظیر دیابت، فشار خون بالا یا خونریزی غیرطبیعی داشته باشد. یکی از رایج‌ترین دلایلی که در سه ماهه سوم بارداری سونوگرافی انجام می‌شود عدم همخوانی اندازه شکم با سن بارداری مادر است.
تمام سونوگرافی‌هایی که طی بارداری انجام می‌شوند در جدول زیر خلاصه شده‌اند:
| نوع سونوگرافی | ضرورت انجام | زمان انجام | کاربرد |
| سونوگرافی اول بارداری | ضروری | هفته ۸ تا ۱۲ (اغلب همزمان با NT) | تایید بارداریتخمین زمان زایمان |
| سونوگرافی غربالگری (NT) | ضروری | هفته ۱۰ تا ۱۴ (اغلب همزمان با سونوگرافی اول بارداری) | تخمین احتمال ناهنجاری‌ها |
| سونوگرافی دوم بارداری | ضروری | هفته ۲۰ (همزمان با آنومالی) | تعیین جنیست |
| سونوگرافی آنومالی | ضروری | هفته ۱۸-۲۰ (همزمان با سونوی دوم) | شناسایی ناهنجاری |
| سونوگرافی ترانس‌واژینال | تجویز در موارد پرخطر | به درخواست پزشک | بررسی وضعیت رحم |
| سونوگرافی داپلر | تجویز در موارد پرخطر | به درخواست پزشک | بررسی جریان خون جنین |
| اکوکاردیوگرافی جنین | تجویز در موارد پرخطر | به درخواست پزشک | بررسی عملکرد قلب جنین |
| بیوفیزیکال پروفایل | تجویز در موارد پرخطر | به درخواست پزشک | بررسی وضعیت تنفس و حرکت جنین |
| سونوگرافی سه‌بعدی | به دلخواه والدین | هفته ۲۶ تا ۳۲ | تصویر واضح از صورت جنین |
| سونوگرافی چهاربعدی | به دلخواه والدین | هفته ۳۶ تا ۳۲ | فیلم از جنین |
مهم‌ترین سونوگرافی‌های بارداری
همه افراد باردار باید سونوگرافی اول و دوم بارداری را انجام دهند. بسته به شرایط شما و جنین، ممکن است پزشک توصیه کند که سونوگرافی‌های بیشتری را انجام دهید.
سونوگرافی اول بارداری
این سونوگرافی بین هفته ۸ تا ۱۲ بارداری انجام می‌شود و معمولاً همراه با آن، سونوگرافی NT هم صورت می‌گیرد. در این سونوگرافی موارد زیر مشخص می‌شوند:
- شما در هفته چندم بارداری هستید.
- زمان تقریبی زایمان
- احتمال ابتلای جنین به بیماری‌های ژنتیکی
سونوگرافی دوم بارداری
این سونوگرافی باید در هفته ۱۸-۲۰ بارداری صورت گیرد و همزمان با آن سونوگرافی آنومالی هم انجام می‌شود. در این سونوگرافی موارد زیر مشخص می‌شوند:
- جنسیت جنین
- ابتلای جنین به مشکلات ژنتیکی
چرا گاهی لازم است سونوگرافی‌های بیشتری انجام دهیم؟
دلایل مختلفی وجود دارد که پزشک ممکن است تصمیم بگیرد سونوگرافی‌های بیشتری برای شما در دوره بارداری درخواست کند.
ازجمله دلایل احتمالی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکل در تخمدان‌ها، رحم، دهانه رحم یا دیگر اعضای ناحیه لگن
- جنین نسبت به سن بارداری اندازه کمتری دارد یا پزشک به IUGR یا محدودیت رشد داخل‌رحمی شک کرده است.
- مشکلات مرتبط با جفت مثل جفت سرراهی یا جداشدگی جفت
- حاملگی چندقلویی
- وضعیت قرارگیری جنین به‌صورت بریچ ( یعنی کودک به‌جای سر با پا یا باسن به‌دنیا می‌آید.)
- مقدار بیش از حد طبیعی حجم مایع آمنیوتیک (پلی‌هیدرآمنیوس)
- مقدار کمتر از حد طبیعی مایع آمنیوتیک (الیگوهیدرآمنیوس)
- ابتلای مادر به برخی مشکلات ازقبیل دیابت بارداری یا پره‌اکلامپسی (فشار خون بالای مرتبط‌با بارداری)
- ابتلای جنین به ناهنجاری‌های مادرزادی
سونوگرافی‌های اول و دوم بارداری، جزو غربالگری‌های ضروری دوران بارداری هستند. با توجه به نتایج این سونوگرافی‌ها و سایر تست‌ها و همچنین سابقه شما، ممکن است نیاز باشد تست‌های بیشتری را انجام دهید..
مقایسه سونوگرافی‌های بارداری
هر کدام از سونوگرافی‌های بارداری در زمان خاصی باید انجام شوند و کاربردهای مخصوص به خود را دارند.
| انواع سونوگرافی | زمان انجام | علت انجام | ضرورت | طول سونوگرافی | آمادگی‌های لازم |
| سونوگرافی NT | هفته ۱۱ تا ۱۳ بارداری | ارزیابی از نظر ابتلا به سندروم داون و ناهنجاری‌های ژنتیکی | انتخابی ولی بهتر است همه انجام بدهند چون جز غربالگری‌های سه ماهه نخست بارداری است | حدود ۳۰ دقیقه | بهتر است با مثانه پر انجام شود |
| سونوگرافی تعیین جنسیت | از هفته ۱۲ تشخیص جنسیت امکانپذیر است | تشخیص جنسیت/ ممکن است همزمان با سونوگرافی آنومالی انجام شود | ضروری نیست و اگر نمی‌خواهید جنسیت فرزندتان را بدانید پیش از سونوگرافی به پزشک بگویید | حدود ۳۰ دقیقه | بهتر است با مثانه پر انجام شود |
| سونوگرافی آنومالی | بین هفته ۱۸ تا ۲۰ بارداری | ارزیابی از نظر ناهنجاری‌های جنین و نیز بررسی رحم، سرویکس و تخمدان‌ها | انتخابی ولی بهتر است همه زنان انجام دهند. / بخشی از غربالگری‌های سه ماهه دوم بارداری است | طولانی و بین ۴۵ تا ۷۵ دقیقه | لازم است زمانتان را ازقبل خالی کنید و با مثانه پر مراجعه کنید |
| سونوگرافی ترنس واژینال | سه ماهه نخست بارداری | تخمین سن بارداری، بررسی سلامت اعضای تولیدمثلی مادر و تشخیص ضربان قلب جنین | انتخابی | حدود ۳۰ دقیقه | درباره اینکه بهتر است با مثانه پر یا خالی مراجعه کنید از پزشک خود سوال کنید |
| سونوگرافی داپلر | اغلب در سه ماهه پایانی بارداری و بین هفته ۳۱ تا ۴۰ (در موارد پرخطرزودتر) | بررسی جریان خون مادر و جنین | در بارداری‌های پرخطر به‌ویژه مواردی که پزشک به محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR) شک کند | بین ۳۰ الی ۶۰ دقیقه | آمادگی خاصی لازم ندارد |
| اکوکاردیوگرافی | عموماً بین هفته ۱۸ تا ۲۴ بارداری | بررسی قلب جنین با جزئیات بیشتر | در همه ضروری نیست/درصورتی‌که ضربان قلب جنین غیرطبیعی باشد یا پزشک تشخیص دهد که احتمال ابتلای جنین به ناهنجاری‌های قلبی بالاست | بین ۳۰ دقیقه تا ۲ ساعت | به آمادگی خاصی نیاز ندارد و لازم نیست با مثانه پر مراجعه کنید |
| سونوگرافی بیوفیزیکال | عموماً در سه ماهه پایانی بارداری و بعد از هفته ۳۲ | ارزیابی وضعیت سلامت جنین | در همه افراد ضروری نیست/ وقتی حاملگی پرخطر است یا نتیجه تست‌های دیگر مختل است | بین ۳۰ تا ۴۰ دقیقه | از ۲ ساعت قبل تست سیگار نکشید. بهتر است برای کمک به حرکت جنین قبل از تست چیزی بخورید. درمورد پر یا خالی بودن مثانه از پزشکتان سوال کنید |
| سونوگرافی سه بعدی | بین هفته ۲۴ تا ۳۴ بارداری | ثبت تصاویری با جزئیات بیشتر از جنین | در همه زنان ضروری نیست/ گاهی برای ارزیابی دقیق‌تر برخی عوارض بارداری یا ناهنجاری‌های ژنتیکی درخواست می‌شود یا برخی پدر و مادرها برای یادگاری انجام می‌دهند | بین ۳۰ تا ۴۵ دقیقه | بهتر است با مثانه پر مراجعه کنید و قبل از ملاقات پزشک چیزی بخورید |
| سونوگرافی چهاربعدی | بین هفته ۲۴ تا ۳۴ بارداری | ثبت تصویری متحرک و با جزئیات بیشتر از جنین | در همه زنان ضروری نیست/ گاهی برای ارزیابی دقیق‌تر برخی عوارض بارداری یا ناهنجاری‌های ژنتیکی درخواست می‌شود یا برخی پدر و مادرها برای یادگاری انجام می‌دهند | حدود ۴۰ دقیقه | بهتر است با مثانه پر مراجعه کنید و قبل از آن چیزی بخورید |
آمادگی‌های لازم برای انجام سونوگرافی‌های بارداری
هیچ آمادگی خاصی برای انجام سونوگرافی لازم نیست. برخی ممکن است از شما بخواهند که با مثانه پر بروید و قبل از سونوگرافی از دستشویی استفاده نکنید. این کار کمک می‌کند که تصویر بهتری از جنین حین سونوگرافی ثبت کنند. ممکن است از شما بخواهند که لباستان را عوض کنید و گان بیمارستان را بپوشید. گرچه این کار در سونوی شکمی رایج نیست. حین سونوگرافی ترنس‌واژینال در سه‌ماه نخست بارداری لازم است یا گان بپوشید یا پایین‌تنه را برهنه کنید.
چگونگی انجام سونوگرافی در بارداری
برای انجام سونوگرافی لازم است که روی تخت معاینه دراز بکشید. سونوگرافی اغلب در اتاقی با نور کم انجام می‌شود تا رادیولوژیست بتواند صفحه نمایش را به‌خوبی مشاهده کند. سپس پزشک مقداری ژل را روی سطح شکمتان می‌ریزد. این ژل به پوست آسیبی نمی‌زند یا لباس‌ها را لک نمی‌کند اما ممکن است کمی احساس سردی کنید. این ژل به انتقال بهتر امواج صوت کمک می‌کند.
در قدم بعدی پزشک یک مبدل را روی پوست شکم قرار می‌دهد. این مبدل امواج صوت را به‌درون بدن می‌فرستد تا ساختارهای درونی بدن از جمله جنین را انعکاس دهند. امواج صوتی در برگشت تصاویری را روی صفحه نمایش می‌سازند. پزشک ممکن است از این تصاویر برای انجام برخی اندازه‌گیری‌ها مثل دور سر کودک و قد او استفاده کند. همچنین ممکن است ببینید که پزشک خطوطی را روی صفحه نمایش می‌کشد یا دکمه‌هایی را روی دستگاه فشار می‌دهد.
عملاً هیچ ناراحتی‌ای را حین سونوگرافی بارداری احساس نمی‌کنید. اگر ادرار داشته باشید ممکن است کمی اذیت شوید؛ بااینحال سونوگرافی عموماً بیشتر از ۳۰ دقیقه طول نمی‌کشد.
دقت کنید سونوگرافی ترانس‌واژینال کمی متفاوت است؛ زیرا مبدل یا پروب سونوگرافی وارد واژن می‌شود و سونوگرافی از روی شکم انجام نمی‌شود.
عوارض و خطرات انجام سونوگرافی در بارداری
مطالعات نشان داده که انجام سونوگرافی در دوره بارداری هیچ خطر و عوارض جانبی خاصی برای مادر و جنین ندارد. بااینحال توصیه شده است که سونوگرافی تنها در زمان‌هایی که از نظر پزشکی ضرورت دارد انجام شود.
تفسیر سونوگرافی بارداری
تفسیر نهایی سونوگرافی برعهده پزشک است. به‌محض آماده شدن جواب سونوگرافی می‌توانید قرار ملاقات بعدی را با پزشک زنان خود تنظیم کنید تا او پاسخ سونوگرافی را به شما توضیح دهد. با این‌حال آشنایی مختصر با نتیجه تست می‌تواند به شما کمک کند که با آمادگی بیشتری برای سونوگرافی مراجعه کنید.
سونوگرافی هیچ عارضه جانبی برای مادر و جنین ندارد؛ بااینحال فقط سونوگرافی‌هایی را که پزشک به شما توصیه می‌کند انجام دهید و از انجام سونوگرافی‌های بی‌مورد پرهیز کنید.
اصطلاحات رایج در سونوگرافی بارداری
جواب سونوگرافی به‌صورت یک عکس و یک گزارش به شما داده می‌شود. تفسیر عکس و گزارش کاری بسیار تخصصی است و فقط پزشک متخصص می‌تواند آن را انجام دهید؛ بااینحال می‌توانید با برخی اصطلاحات سونوگرافی بارداری آشنا شوید:
- EFW یا Estiemated Fetal Weight : این پارامتر وزن جنین را براساس اندازه‌گیری اجزای مختلف از قبیل اندازه سر، شکم و طول استخوان ران تخمین می‌زند.
- OFD یا Occipital-Frontal Diameter: اندازه فاصله بین پشت سر و پیشانی که در ارزیابی رشد و تکامل سر کودک مفید است.
- BPD یا Biparietal Diameter: اندازه‌گیری فاصله بین دو نقطه از سر جنین که برای ارزیابی رشد و تکامل سر کودک مفید است.
- FL یا Femor Length: اندازه طول استخوان ران کودک که برای تخمین قد کودک و تعیین رشد او استفاده می‌شود.
- HC یا Head Circumeference: اندازه‌گیری محیط سر کودک که در ارزیابی رشد و تکامل سر جنین مفید است.
- AC یا Abdominal Circumference: اندازه‌گیری محیط شکم کودک که در ارزیابی رشد و تکامل جنین مفید است.
- CRL یا Crown-Rump Length: اندازه‌گیری طول کودک از بالاترین قسمت سر تا پایین بالاتنه که از آن در تخمین سن بارداری استفاده می‌شود.
بعد از نتیجه طبیعی سونوگرافی چه کنم؟
نتیجه سونوگرافی دراغلب‌موارد طبیعی است و مشکل خاصی وجود ندارد. این به‌معنای این است که فرزند شما سالم است. مراقبت‌های بارداری را می‌توانید طبق روتین و بنابه توصیه‌های مراقب بارداری ادامه دهید.
برای مشاهده لیست بهترین متخصص زنان و زایمان کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص زنان ارتباط آنلاین با متخصص زناناگر نتیجه سونوگرافی طبیعی نباشد چه کنم؟
درصورتی‌که در سونوگرافی یافته‌ای غیرطبیعی رؤیت شود، ممکن است رادیولوژیست از شما بخواهد که برای سونوی مجدد به یکی از همکاران او مراجعه کنید؛ یا ممکن است تست‌های تکمیلی دیگری برای شما درخواست شود. دراین‌صورت پزشک به شما درباره نحوه انجام تست‌های تکمیلی توضیح می‌دهد تا بتوانید تصمیم بگیرید که می‌خواهید آن‌ها را انجام بدهید یا خیر. پزشک ممکن است شما را به فرد یا بیمارستان دیگری ارجاع دهد.
کلام آخر دکترساینا
سونوگرافی دوره بارداری می‌تواند همزمان هم هیجان‌انگیز باشد و هم استرس‌زا. اما فراموش نکنید که پزشک اغلب سونوگرافی را برای اطمینان از سلامت شما و فرزندتان درخواست می‌کند و این کار هیچ عارضه‌ای برای شما و جنین ندارد. سونوگرافی بارداری انواع مختلفی دارد که برحسب شرایط شما پزشک تصمیم می‌گیرد که در چه زمانی و از کدام نوع استفاده کند. درصورتی‌که هرگونه نگرانی درباره انجام سونوگرافی در دوره بارداری داشتید، پزشکتان را درجریان قرار دهید.
خلاصه مقاله انواع سونوگرافی‌های بارداری
| نام تست | سونوگرافی بارداری |
| تخصص مربوطه | زنان و زایمان، رادیولوژی |
| علت انجام | اطمینان از رشد و سلامت جنین و مادر |
| بهترین زمان انجام | طبق تشخیص پزشک در هر زمانی از دوره بارداری ممکن است درخواست شود |
| چه کسانی انجام دهند؟ | همه زنان باردار |
| مواردی که بررسی می‌شوند | تایید بارداری، تعیین سن بارداری و روز زایمان، تشخیص چندقلویی، مشکلات مرتبط با جفت و رحم، وضعیت قرارگیری جنین |
| آمادگی‌های لازم | آمادگی خاصی لازم ندارد |
| مدت زمان انجام تست | عموماً کمتر از ۳۰ دقیقه |
سوالات متداول
اگرچه مطالعات نشان داده است که سونوگرافی برای مادر و جنین عارضه‌ای ندارد، اما توصیه شده که سونوگرافی تنها زمانی انجام شود که دلیل پزشکی دارد و از سونوگرافی‌های بی‌دلیل پرهیز شود.
ضربان قلب جنین ممکن است برای اولین بار در سونوگرافی ترنس‌واژینال در اواسط هفته ۵ تا هفته ۶ بارداری شنیده شود. اما از اواسط هفته ۶ تا ۷ بارداری، ضربان قلب بهتر قابل‌ارزیابی است.
جنسیت کودک تا هفته ۱۸ تا ۲۰ بارداری قابل‌تشخیص نیست. پیش از انجام سونوگرافی به پزشک بگویید که ترجیح می‌دهید جنسیت کودک را بدانید یا خیر.
بله؛ شما می‌توانید کسی را که دوست دارید همراه خود به جلسه سونوگرافی ببرید. بااینحال اغلب بیمارستان‌ها اجازه ورود کودک را نمی‌دهند.
اغلب زنان باردار یک یا دو سونوگرافی در دوره بارداری انجام می‌دهند. بااینحال تعداد و زمان سونوگرافی‌ها به وضعیت سلامت شما و تصمیم مراقب بارداری بستگی دارد. اگر بارداری پرخطر باشد یا جنین مشکلی داشته باشد، پزشک ممکن است سونوگرافی‌های بیشتری درخواست کند.