آمپول ضدبارداری: عوارض و تاثیر آن در جلوگیری از بارداری

آمپول ضدبارداری از جمله روش‌های رایج پیشگیری از بارداری است. اگرچه استفاده از این آمپول‌ها ساده است و تا مدتی بعد از تزریق، قابلیت پیشگیری از بارداری را دارند، اما ممکن است باعث ایجاد عوارض ناخوشایندی نیز در افراد مختلف شوند. علاوه بر این، عدم توجه به زمان‌بندی نوبت آمپول‌ها می‌تواند باعث بارداری ناخواسته شود. در این مقاله درباره انواع این آمپول‌ها و نحوه کارکرد، زمان مناسب تزریق و عوارض احتمالی آن‌ها صحبت می‌کنیم.

به نقل از Healthline:

پزشک قبل از تجویز آمپول ضدبارداری، شرح‌حالی از شما می‌گیرد تا مطمئن شود تزریق آمپول برایتان مشکلی ایجاد نمی‌کند. از جمله سوالاتی که طی شرح‌حال پرسیده می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سایر روش‌های پیشگیری که قبلاً استفاده کرده‌اید.

عوارض جانبی احتمالی که تجربه کرده‌اید.

تاریخ آخرین پریود

احتمال بارداری

اگر به نظر برسد که ممکن است باردار باشید، پزشک قبل از تجویز آمپول برایتان آزمایش بارداری می‌نویسد.

آمپول ضد بارداری چیست؟

آمپول ضدبارداری از جمله روش‌های هورمونی پیشگیری از بارداری است. این آمپول حاوی هورمونی به نام «پروژستین» است که شباهت زیادی به هورمون پرژسترون (هورمون جنسی زنانه) دارد.

آمپول ضد بارداری چگونه کار می‌کند؟

هورمون‌های زنانه‌ای که مسئول کنترل چرخه قاعدگی هستند، هر ماه باعث بالغ‌شدن تعدادی از تخمک‌های تولیدشده توسط تخمدان و آزادسازی آن‌ها (تخمک‌گذاری) می‌شوند. آن‌ها سپس از طریق لوله‌های رحمی به سمت رحم حرکت می‌کنند و در طول این مسیر، اگر با اسپرمی ملاقات کنند احتمال بارور شدن آن‌ها وجود دارد. این هورمون‌ها همچنین دیواره رحم را ضخیم و اسفنجی کرده و آن را آماده بارداری می‌کنند.

هورمون پروژستین موجود در آمپول ضدبارداری فرایند تخمک‌گذاری توسط تخمدان‌ها را متوقف می‌کند. علاوه‌براین، ترشحات دهانه رحم را هم غلیظ‌تر می‌کند و در نتیجه، حرکت اسپرم‌ها داخل رحم سخت‌تر می‌شود. واضح است که وقتی دیگر تخمکی وارد لوله‌های رحم نشود، بارداری هم اتفاق نخواهد افتاد.

بهترین زمان برای استفاده از آمپول ضد‌بارداری

اگر باردار نباشید می‌توانید در هر روزی از چرخه قاعدگی آمپول را تزریق کنید. تزریق آمپول در طول ۵ روز ابتدایی چرخه به‌سرعت از بارداری جلوگیری می‌کند؛ اما اگر تزریق در روزهای دیگر ماه انجام شود، لازم است تا ۷ روز بعد از تزریق از روش‌های پیشگیری دیگر مثل کاندوم‌های زنانه یا کاندوم‌های مردانه استفاده شود.

خانم‌هایی که به‌تازگی زایمان کرده‌اند هم درصورتی‌که شیردهی نداشته باشند می‌توانند هر زمان که بخواهند آمپول ضدبارداری را تزریق کنند؛ اما خانم‌های شیرده باید حداقل ۶ هفته بعد از زایمان صبر کنند.

تزریق آمپول در روز ۲۱ بعد از زایمان و قبل از آن، به‌سرعت از بارداری جلوگیری می‌کند؛ اما اگر تزریق بعد از روز ۲۱ انجام شود لازم است تا ۷ روز بعد از تزریق از روش‌های دیگر نیز استفاده شود.

تزریق آمپول ضدبارداری بعد از سقط‌جنین مشکلی ندارد و بلافاصله بعد از آن، جلوگیری اتفاق می‌افتد. اگر تزریق بعد از روز پنجم سقط انجام شده باشد، لازم است تا ۷ روز از روش‌های دیگر ضدبارداری استفاده شود.

 انواع آمپول ضد بارداری

آمپول‌های ضدبارداری توسط برندهای مختلفی تولید شده و بر اساس مدت‌زمان اثربخشی به چند نوع تقسیم‌بندی می‌شوند.

آمپول ضد‌بارداری یک ماهه

این آمپول‌ها که به آمپول‌های ضدبارداری ترکیبی هم مشهورند، فقط حدود ۱ ماه کارایی دارند و بعد از گذشت ۲۸ تا ۳۰ روز باید تمدید شوند. به دلیل کوتاه‌بودن بازه اثربخشی این دارو، خیلی از افراد ممکن است تزریق مجدد را فراموش کنند و این باعث می‌شود اثربخشی آمپول کم شود.

آمپول ضدبارداری دو ماهه

این آمپول‌ها تا ۸ هفته از بارداری پیشگیری می‌کنند و بعد از گذشت این زمان، برای جلوگیری از بارداری ناخواسته لازم است تزریق آن‌ها تمدید شود.

آمپول ضد‌بارداری سه ماهه

این آمپول‌ها می‌توانند تا ۱۲ هفته از بارداری پیشگیری کنند و بعد از گذشت این مدت‌زمان باید تزریق مجدد انجام شود.

انواع برند‌های آمپول ضد‌بارداری

در جدول زیر نام انواع برندهای تولیدکننده آمپول‌های ضدبارداری آورده شده است.

میزان اثربخشی آمپول ضد بارداری در جلوگیری از بارداری

آمپول‌های ضدبارداری باید قبل از اینکه بازه زمانی اثرگذاری آن‌ها تمام شود تجدید شوند؛ در غیر این صورت احتمال بارداری ناخواسته وجود دارد. طبق گفته CDC اگر آمپول طبق زمان‌بندی درست آن تزریق شود، تا ۸/۹۹ درصد از بارداری جلوگیری می‌کند.

آیا احتمال حاملگی هم‌زمان با تزریق آمپول ضد بارداری وجود دارد؟

با وجود تزریق آمپول‌های ضد‌بارداری باز هم ممکن است بارداری اتفاق بیفتد. البته این اتفاق، احتمال بسیار کمی دارد؛ به‌طوری‌که نتایج یک تحقیق علمی در NIH نشان داده است که فقط ۳ نفر از هر ۱۰۰ نفری که این آمپول را تزریق می‌کنند به طور ناخواسته باردار می‌شوند. طبیعی است که اگر تزریق را به‌طور منظم و سر وقت انجام دهید، احتمال حاملگی هم‌زمان کمتر می‌شود.

مزایای استفاده از آمپول ضد بارداری

• بازه زمانی نسبتاً طولانی اثربخشی فقط با یک بار تزریق (برخلاف روش‌های کوتاه‌مدتی مثل کاندوم)
• عدم نیاز به ایجاد وقفه در رابطه جنسی
• مناسب برای افرادی که نمی‌توانند از روش‌های پیشگیری استروژنی (مثل قرص‌های ضدبارداری) استفاده کنند.
• عدم نیاز به یادآوری روزانه (برخلاف قرص)
• عدم تداخل با شیردهی
• کمک به کاهش خون‌ریزی و دردهای پریود و علائم سندرم پیش‌ازقاعدگی (PMS)

معایب استفاده از آمپول ضد بارداری

• عوارض جانبی مختلف روی بدن
• احتمال تداوم عوارض جانبی تا پایان زمان اثربخشی آمپول و حتی مدتی بعد از آن
• عدم پیشگیری از انتقال بیماری‌های مقاربتی (برخلاف کاندوم)
• نیاز به یادآوری تزریق مجدد
• نیاز به گذشت زمان برای بازگشت وضعیت باروری و چرخه قاعدگی به حالت عادی (حداکثر یک سال)

عوارض آمپول ضدبارداری بر بدن

با وجود همه مزایایی که آمپول‌های ضدبارداری دارند، نباید از کنار عوارض احتمالی و معایب آن‌ها ساده گذشت.

آیا آمپول های ضد بارداری باعث اختلال در پریود می شوند؟

از جمله عوارض آمپول‌های ضدبارداری می‌توان به اختلال در پریود اشاره کرد. این اختلال می‌تواند شامل یک یا چند تا از موارد زیر باشد:

• لکه‌بینی
• قطع پریود
• کم‌تر شدن شدت خون‌ریزی
• طولانی‌تر شدن مدت خون‌ریزی

آمپول ضد بارداری چه ‌تاثیری در رابطه جنسی دارد؟

تزریق آمپول ضدبارداری باعث کاهش تولید هورمون استروژن در بدن می‌شود. این تغییرات هورمونی می‌تواند میل جنسی برخی افراد را کاهش دهد و روی رابطه جنسی آن‌ها تاثیر منفی بگذارد.

آیا امکان حساسیت به آمپول ضد بارداری وجود دارد؟

در موارد بسیار نادری بدن برخی خانم‌ها به آمپول‌های ضدبارداری واکنش حساسیتی نشان می‌دهد.

آیا آمپول ضد بارداری به پیشگیری از بیماری های مقاربتی کمک می کند؟

بیماری‌های مقاربتی از طریق تماس پوستی، رابطه دهانی و تماس با ترشحات تناسلی در طول رابطه مقعدی یا واژینال قابل‌انتقال هستند؛ بنابراین آمپول کمکی به پیشگیری از ابتلا به آن‌ها نمی‌کند.

برای پیشگیری از انتقال بیماری‌های مقاربتی استفاده از کاندوم در طول رابطه جنسی ضروری است.

آیا آمپول ضدبارداری برای استخوان‌ها بد است؟

نتیجه بعضی از تحقیقات علمی نشان داده است که آمپول‌های ضدبارداری ممکن است در بلندمدت باعث کاهش تراکم استخوان‌ها (به‌خصوص در خانم‌های جوان‌تر که هنوز رشد تراکم استخوان آن‌ها ادامه دارد) شود. به همین دلیل است که سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) توصیه می‌کند به دلیل احتمال ابتلا به پوکی استخوان، تزریق این آمپول‌ها بیشتر از دو سال انجام نشود.

آیا آمپول ضدبارداری باعث اضافه‌وزن می‌شود؟

بعضی خانم‌ها بعد از تزریق آمپول دچار اضافه‌وزن می‌شوند. این اتفاق برای همه نمی‌افتد و خیلی از افراد بدون تجربه اضافه‌وزن، از این آمپول‌ها استفاده می‌کنند.

سایر عوارض آمپول ضد‌بارداری

سایر عوارض احتمالی ناشی از تزریق آمپول ضدبارداری که بعد از مدتی از بین می‌روند یا از شدت آن‌ها کم می‌شود عبارت‌اند از:

• سردرد
• سرگیجه
• اضطراب
• خستگی
• درد شکم
• نفخ
• آکنه
• ریزش مو
• نوسان خلق
• حساس شدن پستان‌ها
• افسردگی

موارد منع مصرف آمپول ضدبارداری

تحت شرایط زیر استفاده از آمپول ضدبارداری مجاز نیست:

• بارداری
• تصمیم به بارداری طی ۱ تا ۲ سال آینده
• سابقه ابتلای خانوادگی به سرطان سینه، سکته مغزی، لخته خون، بیماری کبدی و افسردگی
• ابتلا به خون‌ریزی غیرعادی واژن، مشکلات کبدی و بیماری‌های مربوط به پستان (از جمله سرطان)
• مصرف داروی آمینوگلوتتیماید (دارویی برای درمان بیماری کوشینگ)

همچنین تحت شرایط زیر تجویز این دارو با احتیاط انجام می‌شود:

• ابتلا به دیابت
• سنین نوجوانی
• سابقه افسردگی
• سابقه سکته قلبی و مغزی
• پوکی استخوان یا احتمال بالای ابتلا به آن

آیا باید قبل از آمپول ضدبارداری آزمایش بدهم؟

اگر تزریق سر وقت نوبت بعدی آمپول را فراموش کنید و از سایر روش‌های پیشگیری مثل کاندوم نیز استفاده نکرده باشید، احتمال بارداری ناخواسته وجود دارد؛ بنابراین ازآن‌جاکه استفاده از آمپول ضدبارداری در دوران بارداری مجاز نیست، در چنین شرایطی بهتر است قبل از تزریق نوبت بعدی آمپول آزمایش بارداری بدهید.

همچنین در اولین تزریق، پزشک برای اطمینان از عدم بارداری، آمپول را طی ۵ روز ابتدایی پریود تزریق می‌کند.

پزشکان برای اطمینان از عدم بارداری، ممکن است قبل از تزریق آمپول ضدبارداری آزمایش تجویز کنند.

چند بار می‌توان از آمپول ضدبارداری استفاده کرد؟

به دلیل عوارض جانبی مثل پوکی استخوان، استفاده از آمپول ضدبارداری بیش از دو سال توصیه نمی‌شود؛ مگر در موارد خاصی که سایر روش‌های ضدبارداری موثر نباشند. این یعنی اگر از آمپول‌های سه‌ماهه استفاده می‌کنید، حداکثر ۸ نوبت پیاپی می‌توانید تزریق انجام دهید.

راه‌کارهایی برای کاهش عوارض جانبی آمپول ضدبارداری

• خون‌ریزی و لکه‌بینی: برای کاهش این عوارض پزشکان داروهای ضدالتهابی مثل بروفن را تجویز می‌کنند. اگر این نوع داروها جوابگو نباشند ترکیبات استروژنی تجویز می‌شوند که به ترمیم سریع‌تر بافت‌ها و انعقاد خون کمک می‌کنند.
• اختلال خواب: برای رفع مشکل اختلال خواب توصیه می‌شود از مصرف قهوه عصرگاهی و چرت زدن در طول روز خودداری شود. همچنین داشتن یک روتین روزمره برای خواب به رفع این مشکل کمک می‌کند.
• نوسان خلقی و اضطراب: با کمک‌گرفتن از روانشناس و گروه‌های روان‌درمانی حمایتی، ‌ می‌توان این مشکلات را مدیریت کرد.
• اضافه‌وزن: رعایت رژیم غذایی متعادل و فعالیت فیزیکی دائمی به پیشگیری از این عارضه کمک می‌کند.
• نفخ: نوشیدن مایعات به اندازه کافی، ورزش منظم و گنجاندن مقادیر کافی مواد حاوی فیبر در رژیم غذایی به پیشگیری از نفخ کمک می‌کند.

عوارض جانبی آمپول‌ها معمولاً بعد از اینکه بدن به آن‌ها عادت می‌کند (بین ۲ تا ۳ ماه بعد از تزریق) از بین می‌روند؛ اما اگر این عوارض برایتان ناخوشایند است، با پزشک صحبت کنید تا روش جلوگیری دیگری را به شما پیشنهاد کند.

آیا می‌توان آمپول ضد بارداری را بدون نسخه دریافت کرد؟

به دلیل هورمونی بودن آمپول‌های ضدبارداری و عوارض جانبی احتمالی، خرید این داروها فقط با نسخه پزشک امکان‌پذیر است.

علائم بعد از قطع مصرف آمپول ضدبارداری

بعد از قطع مصرف آمپول ضدبارداری، هورمون ها تا حداقل سه ماه در بدن باقی می‌مانند. به همین دلیل عوارضی مثل خون‌ریزی ممکن است تا هفته‌ها بعد از قطع مصرف ادامه داشته باشند. همچنین برگشت وضعیت پریود به حالت عادی ممکن است چند ماه طول بکشد.

درباره سایر عوارض ناشی از قطع مصرف آمپول‌های ضدبارداری تحقیقات کمی انجام شده است؛ اما برخی خانم‌ها در شبکه‌های اجتماعی از مشکلاتی مثل اضافه‌وزن، گرگرفتگی، درد پستان، مشکلات خواب، سردرد، حالت تهوع و علائم مشابه آنفلوانزا بعد از قطع مصرف این داروها شکایت می‌کنند.

مقایسه آمپول ضد بارداری نسبت به سایر روش‌های پیشگیری از بارداری

چه زمانی از پزشک کمک بگیرم؟

بهتر است هر زمان دچار عوارض ناخوشایندی شدید، با پزشک خود صحبت کنید؛ اما تحت شرایط زیر کمک گرفتن سریع از پزشک ضروری است:

• زرد شدن پوست و سفیدی چشم
• احساس وجود توده در سینه
• تیر کشیدن قفسه سینه، تنگی نفس و مشاهده خون بعد از سرفه (علائم لخته خون در ریه)
• درد و تورم در ساق پا (علائم لخته خون در پا)
• مشاهده علائم سکته مغزی (سرگیجه ناگهانی و از حال رفتن، سردرد خیلی شدید، استفراغ، اختلال ناگهانی در دیدن و صحبت‌کردن، بی‌حس‌شدن دست و پا)
• درد شدید یک‌طرفه شکمی (احتمال بارداری خارج‌رحمی)
• خون‌ریزی غیرعادی و طولانی واژن (برای مثال بین دو پریود)
• درد شدید و مشاهده قرمزی، خون و چرک کنار محل تزریق آمپول
• تنگی نفس، کهیر و خارش پوست
• شدید شدن علائم افسردگی

همچنین اگر به بیماری‌های زیر مبتلا هستید و بعد از تزریق متوجه تغییر علائم خود شدید، لازم است برای بررسی بیشتر با پزشک صحبت کنید:

• دیابت
• فشار خون بالا
• افسردگی
• آسم
• میگرن
• صرع

کلام آخر دکترساینا

تزریق آمپول ضدبارداری برای پیشگیری مزایایی مثل اثربخشی بالا و نسبتاً طولانی (نسبت به کاندوم) دارد. اما این آمپول‌ها نیز مانند سایر روش‌های پیشگیری وقتی اثربخشی کامل خود را نشان می‌دهند که به‌درستی استفاده شوند. همچنین استفاده از آن‌ها در طولاني‌مدت می‌تواند به تراکم استخوان‌ها آسیب بزند. اگر فکر می‌کنید برنامه‌ریزی برای تزریق به‌موقع آمپول‌ها برایتان سخت است یا نمی‌توانید علائم جسمی ناشی از مصرف آن‌ها را تحمل کنید، بهتر است به دنبال راه‌های دیگر جلوگیری باشید.

سوالات متداول

تیم دکترساینا برای ارتقاء سطح سلامت شما خدمات مشاوره آنلاین پزشکی را با بهترین کیفیت ارائه می‌کند. شما می‌توانید همین حالا با یکی از بیش از ۲۵۰۰ پزشک متخصص به انتخاب خودتان، تماس فوری متنی، صوتی یا ویدیویی برقرار کنید.