پولیپ بینی در کودکان: علائم، تشخیص و درمان

پولیپ بینی توده‌ای از بافت نرم است که به علل نامشخص در راه‌های هوایی بینی رشد می‌کند. یک یا تعداد بیشتری از این پولیپ‌ها می‌توانند باعث انسداد مسیر بینی و در نهایت اختلال در تنفس کودک شما شوند. این پولیپ‌ها همچنین ممکن است باعث کاهش حس بویایی کودک شوند. در متن پیش رو به شما می‌گوییم که چگونه به وجود پولیپ بینی در کودک‌تان شک کنید. همچنین درباره نحوه تشخیص و درمان آن توضیح خواهیم داد. 

منظور از پولیپ بینی در کودکان چیست؟

پولیپ بینی در کودکان، توده‌های بافت نرمی هستند که به علل نامشخص در راه‌هایی بینی کودک رشد می‌کنند. ممکن است تا زمانی که پولیپ‌ها بزرگ و علامت‌دار شوند، متوجه وجود آن‌ها نشوید.  اگرچه این پولیپ‌ها ممکن است مشکل زیادی برای کودک ایجاد نکنند، اما این احتمال وجود دارد که بر حس بویایی یا توانایی تنفس او اثر منفی بگذارند. دراین‌صورت، درمان‌هایی هست که به بهبود علائم کودک کمک می‌کند. 

---

علائم پولیپ بینی در کودکان

از جمله علائم رایج پولیپ بینی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احتقان بینی: این مسئله می‌تواند باعث تغییر صدای کودک یا تنفس دهانی او شود. 
• آبریزش بینی: ممکن است متوجه آبریزش بینی کودک که به‌صورت مکرر یا فین‌فین کردن باشد، شوید. 
• کاهش حس بویایی: کودک ممکن است از این مسئله شاکی باشد که نمی‌تواند خوب بوها را احساس کند یا مزه غذاها را بفهمد. 
• خر و پف: پولیپ بینی با اختلال در مسیر هوایی می‌تواند باعث خروپف شود. 
• ترشح پشت حلق: دراین‌صورت ممکن است کودک‌تان را ببینید که تلاش می‌کند گلویش را صاف کند یا از گلودرد و خارش گلو شکایت دارد. 
• احساس فشار در صورت یا پیشانی: پولیپ بینی ممکن است باعث احساس فشار در صورت یا پیشانی شود؛ اما عموماً دردی ایجاد نمی‌کند. 

به گفته وبسایت Duke Health:

علائمی مثل سرفه مزمن، درد صورت، تنفس صدادار، ازدست‌دادن حس بویایی و تغییر رنگ خلط بینی می‌تواند نشانه وجود مشکلی در مسیر هوایی فرزند شما باشد. درصورتی‌که این علائم برای بیش از ۱۴ روز طول کشیده‌اند، بهتر است از متخصص گوش، حلق و بینی کودکان کمک بگیرید؛ چراکه فرزند شما مشکوک به پولیپ بینی کودکان است. 

---

علل زمینه‌ای و بیماری‌های همراه با پولیپ بینی کودکان

هرچند هنوز علت شکل‌گیری پولیپ‌ها در بینی شناسایی نشده است؛ اما خیلی وقت‌ها پولیپ هم‌زمان با مشکلات دیگری دیده می‌شود و به نظر می‌رسد بروز پولیپ با این مشکلات مرتبط است:

۱. آسم

علائم اولیه آسم عموماً از کودکی آغاز می‌شوند. این بیماری با التهاب مزمن ریه‌ها مرتبط است. درصورتی‌که فرزندتان مکرراً دچار عفونت‌های ویروسی تنفسی می‌شود، احتمال ابتلای او به آسم کودکان بیشتر است.

۲. فیبروز کیستیک

در این بیماری ژنتیکی، مخاط ریه‌ها و سایر اعضای بدن بیش‌ازحد ضخیم شده و باعث عفونت مزمن و مشکل در تنفس می‌شود. اغلب موارد این بیماری پیش از ۲ سالگی تشخیص داده می‌شوند. 

۳. عفونت‌های مزمن سینوسی

پولیپ بینی مانع تخلیه صحیح ترشحات سینوس کودک می‌شوند. باکتری‌های مخاط درنهایت می‌توانند باعث عفونت‌های مزمن شوند. 

۴. رینیت آلرژیک

اگر کودک‌تان حساسیت‌های فصلی را تجربه می‌کند، احتمال بروز پولیپ بینی بیشتر می‌شود. آلرژی‌ها می‌توانند باعث التهاب مزمن راه‌های بینی شوند. این مسئله می‌تواند خود زمینه‌ساز پولیپ بینی در کودکان شود.

۵. حساسیت به آسپرین

بیماری تنفسی تشدیدشده با آسپرین (AERD) نوعی بیماری است که سه ویژگی متمایز دارد: پولیپ بینی (به‌دنبال بیماری سینوس)، آسم و حساسیت به آسپرین (و سایر ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی.) 

۶. سینوزیت قارچی آلرژیک

این بیماری به‌دنبال قارچ‌هایی ایجاد می‌شود که در محیط تنفس رشد می‌کنند و در جوانان و نوجوانان نسبت به خردسالان شیوع بیشتری دارد. 

پولیپ بینی در کودکان معمولاً همراه با بیماری‌های دیگری نظیر آسم یا سیستیک فیبروزیس دیده می‌شود.

---

چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟

علی‌رغم‌اینکه پولیپ‌های بینی اغلب بی‌خطرند، در برخی شرایط لازم است که از پزشک کمک بگیرید؛ از جمله:

• ترشح غلیظ سبز یا زرد از گلو
• تب
• مشکل در تنفس
• عفونت مکرر

---

تشخیص پولیپ بینی در کودکان

1. معاینه فیزیکی با اتوسکوپ: پزشک در نخستین قدم بینی کودک را با اتوسکوپ معاینه می‌کند. این وسیله اغلب برای معاینه گوش استفاده می‌شود؛ اما ممکن است از آن برای معاینه پولیپ بینی هم استفاده شود. 
2. اندوسکوپی: اندوسکوپی بینی روشی است که اغلب از آن برای تشخیص پولیپ بینی استفاده می‌شود. در این روش لوله‌ای دراز و انعطاف‌پذیر با چراغی در انتهای آن وارد بینی کودک می‌شود تا بینی و سینوس‌ها از نظر وجود پولیپ معاینه شوند.
3. تصویربرداری: به‌ندرت پزشک ممکن است از یک شیوه تصویربرداری مثل CT اسکن یا  MRI برای تشخیص پولیپ بینی استفاده کند.
4. آزمایش: ازآنجایی‌که پولیپ بینی اغلب در اثر سایر بیماری‌ها رخ می‌دهد، همچنین برخی بیماری‌ها نظیر آنژیوفیبروم علائمی شبیه پولیپ ایجاد می‌کنند، پزشک ممکن است تست آلرژی یا آزمایش‌ خون هم درخواست کند.

معاینه فیزیکی و اندوسکوپی بینی روش‌های اصلی تشخیص پولیپ بینی در کودکان‌اند.

چگونه بفهمم فرزندم پولیپ بینی دارد؟

حتی اگر فرزندتان قادر نیست به شما بگوید که دقیقاً چه چیزی او را اذیت می‌کند، نشانه‌های زیادی وجود دارد که براساس آن‌ها می‌توانید به وجود پولیپ بینی شک کنید. اگر پولیپ‌ها بزرگ یا پایین راه‌های بینی باشند، ممکن است بتوانید آن‌ها را ببینید. درغیراین‌صورت علائم پولیپ بینی می‌تواند به شما در تشخیص احتمالی کمک کند.

---

درمان پولیپ بینی در کودکان

درصورت ابتلای فرزندتان به پولیپ بینی، راه‌های مختلفی به درمان و بهبود علائم ناخوشایند بیماری کمک می‌کنند. 

۱. دارودرمانی

در قدم اول هدف این است که اندازه پولیپ بینی کودک کوچک شود. اسپری‌های کورتیکواستروئیدی با کاهش التهاب و تورم بینی، می‌توانند به‌طور موثری اندازه پولیپ بینی را کوچک کنند یا حتی آن را به‌طور کامل ازبین ببرند. علاوه‌براین، پزشک ممکن است استروئیدهای خوراکی نیز تجویز کند. 

درصورتی‌که کودک‌تان هم‌زمان علائم آلرژی هم داشته باشد، داروهای دیگر نظیر آنتی‌هیستامین‌ها و ضداحتقان‌ها می‌توانند به بهبود علائم کمک کنند. عفونت‌ها نیز اغلب با کمک آنتی‌بیوتیک‌ها قابل‌ درمان‌اند. بااین‌حال این داروها هیچکدام برای درمان خود پولیپ تجویز نمی‌شوند و تنها به درمان علامتی بیماری کمک می‌کنند.

۲. جراحی

درصورتی‌که استروئیدها برای درمان کافی نباشند و علائم کودک ادامه یابد، ممکن است پزشک توصیه به انجام جراحی کند. دراین‌صورت پزشک با کمک اندوسکوپی (همان ابزاری که برای تشخیص پولیپ بینی از آن استفاده می‌شود) پولیپ‌ها را برمی‌دارد. پزشک ممکن است توصیه کند که اسپری کورتیکواستروئید را بعد از جراحی هم ادامه دهید تا از رشد مجدد پولیپ‌ها پیشگیری کنید. متاسفانه عود مجدد پولیپ بینی بسیار شایع است. 

---

درمان خانگی پولیپ بینی در کودکان

درمان‌های خانگی به کاهش عوارض پولیپ بینی در کودکان کمک می‌کنند. این کارها با کاهش التهاب بینی، از رشد مجدد پولیپ‌ها جلوگیری می‌کنند. 

• بینی را شست‌وشو دهید: شست‌وشوی بینی با محلول سالین استریل (سرم نمکی) با کاهش باکتری‌ها و احتقان در راه‌های بینی، به بهبود تنفس فرزندتان کمک می‌کند. می‌توانید این کار را با اسپری بینی سالین انجام دهید. 
• هوا را مرطوب کنید: خشکی راه‌های بینی باعث می‌شود که مخاط بیشتری در بینی و سینوس‌های کودک ایجاد شود. ازاین‌رو لازم است از یک دستگاه بخور در اتاق فرزندتان استفاده کنید تا رطوبت هوایی که نفس می‌کشد حین خواب افزایش یابد. 
• از محرک‌های علائم کودک اجتناب کنید: اگر فرزندتان آلرژی دارد، سعی کنید در معرض محرک‌های بینی نظیر دود سیگار و غبار قرار نگیرد. تست آلرژی می‌تواند به شما در تشخیص موادی که فرزندتان به آن‌ها حساسیت دارد کمک کند. 

---

عوارض پولیپ بینی در کودکان 

گاهی پولیپ‌های بزرگ یا متعدد باعث انسداد راه هوایی می‌شوند و تخلیه ترشحات بینی و سینوس را مختل می‌کنند. این مسئله درنهایت می‌تواند زمینه‌ساز عوارض زیر شود:

• عفونت مزمن یا مکرر سینوس
• آپنه انسدادی خواب (قطع مکرر تنفس در خواب)
• تغییر در ساختار صورت و دوبینی (گاهی ممکن است چشم‌ها با فاصله بیشتری از هم دیده شوند؛ این مسئله در بیماران مبتلا به سیستیک فیبروزیس شایع‌تر است.)

---

پیشگیری از پولیپ بینی در کودکان

درمان‌های خانگی اعم از حفظ رطوبت محیط و اجتناب از تماس با مواد حساسیت‌زا به پیشگیری از رشد مجدد پولیپ‌ها و جلوگیری از عوارض آن کمک می‌کنند؛ با‌این‌حال هیچ روش پیشگیری قطعی برای پولیپ بینی در کودکان در دسترس نیست. 

---

کلام آخر دکترساینا

هرچند پولیپ بینی در کودکان شیوع کمتری دارد؛ اما به‌هرحال می‌تواند افراد را در هر سنی درگیر کند. پولیپ‌ها اگرچه عموماً خطرناک نیستند، اما می‌توانند باعث علائم آزاردهنده‌ای نظیر مشکل در تنفس یا کاهش حس بویایی فرزندتان شوند. خوشبختانه امروزه درمان‌های موثری برای بهبود پولیپ بینی و جلوگیری از بروز عوارض آن دردسترس است. درصورتی‌که هر گونه نگرانی درباره ابتلای فرزندتان به پولیپ بینی داشتید خوب است با پزشک دراین‌باره مشورت کنید. 

سوالات متداول