ترشحات پنیری واژن نشانه چیست؟ از علت تا درمان

وقتی درباره ترشحات پنیری واژن صحبت می‌شود، منظور ترشحات سفید معمولی نیست! ترشحات واژن نشانه سلامت بدن هستند و مقدار، شکل و غلظت آن‌ها در روزهای مختلف سیکل قاعدگی یا همزمان با شروع مصرف قرص‌های ضدبارداری، ورزش سنگین و فعالیت جنسی تغییر می‌کند.

گاهی خانم‌هایی که به پزشک مراجعه می‌کنند، نمی‌دانند منظور پزشک از ترشح پنیری دقیقاً چیست. در نتیجه ترشحات معمولی واژن را به اشتباه پنیری قلمداد می‌کنند و نگران می‌شوند. به همین دلیل در این مطلب می‌خواهیم درباره شکل ظاهری این ترشحات، علت ایجاد و نحوه درمان آن‌ها و همچنین راه‌های پیشگیری از ابتلا صحبت کنیم.

ترشح پنیری واژن چگونه است؟

یکی از انواع ترشحات واژن که باید آن را جدی بگیرید، ترشح سفید رنگ پنیری است. ترشحات پنیری واژن دقیقاً شبیه پنیر سفت و تکه‌ای هستند، معمولاً بو ندارند یا بویی شبیه ماهی یا خمیر نان می‌دهند. در تصویر زیر می‌توانید نمونه‌ای از این نوع ترشحات را ببینید:

ترشحات پنیری ناشی از عفونت معمولاً با علائم زیر همراه هستند:

• احساس سوزش به‌خصوص هنگام ادرار و رابطه جنسی
• خارش واژن و لابیا (قسمت خارجی واژن که آن را احاطه کرده است.)
• تورم و قرمزی لابیا (لبه‌های بیرونی واژن) در عفونت‌های شدید
• بدون بو یا بوی ماهی

علت ترشحات پنیری واژن

یکی از دلایل اصلی پنیری شدن ترشحات واژن، عفونت قارچی واژن، عفونت مخمری، برفک واژن یا «کاندیدیازیس» (Candidiasis) است. این عفونت ناشی از یک نوع قارچ مخمری به نام کاندیدا است. قارچ «کاندیدا» به‌صورت طبیعی در واژن وجود دارد؛ اما وقتی تعادل آن به هم بخورد، عفونت و ترشحات پنیری ایجاد می‌شود.

دیگر علت‌های ترشحات سفید رنگ پنیری واژن

همچنین گاهی بیماری‌های واژینال دیگری باعث بروز علائم مشابه با عفونت پنیری می‌شوند. در این شرایط افراد با تصور اینکه بیماری اصلی آن‌ها ترشح پنیری است، خودسرانه درمان اشتباهی را به کار می‌گیرند و در نتیجه، بیماری اصلی آن‌ها تا مدت‌ها درمان‌نشده باقی می‌ماند. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عفونت باکتریایی
• واژینیت (التهاب واژن)
• سوزاک
• کلامیدیا
• تریکومونیازیس
• هموروئید (بواسیر)
• تبخال تناسلی (هرپس)
• بیماری التهابی لگن
• ویروس پاپیلومای انسانی (سرطان دهانه رحم)

ترشحات پنیری واژن عفونتی شایع است که معمولاً در اثر یک عفونت قارچی به نام کاندیدا ایجاد می‌شود.

چه عواملی خطر ابتلا به ترشحات پنیری واژن را افزایش می‌دهند؟

اغلب خانم‌ها در طول زندگی خود این نوع عفونت را تجربه می‌کنند؛ اما برخی عوامل می‌توانند شانس ابتلا به عفونت قارچی و ترشحات پنیری را افزایش دهند:

• مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، قرص‌های ضدبارداری و برخی داروهای استروئیدی
• تغییرات هورمونی به دلیل حاملگی، شیردهی و یائسگی
• ابتلا به بیماری‌های تضعیف‌کننده سیستم ایمنی (مثل ایدز و HIV)
• شیمی‌درمانی و پرتودرمانی
• دیابت کنترل‌نشده
• عدم رعایت بهداشت شخصی
• رابطه جنسی (عفونت پنیری از طریق رابطه جنسی قابل انتقال است)

اغلب خانم‌ها فارغ از اینکه رابطه جنسی داشته یا نداشته باشند، اغلب یک تا دوبار دچار ترشحات پنیری واژن می‌شوند.

ترشح پنیری واژن هنگام بارداری

ابتلا به ترشحات پنیری شکل واژن در دوران بارداری برای خیلی از خانم‌ها اتفاق می‌افتد. علت ترشحات پنیری واژن در بارداری تغییرات هورمونی است که در این دوران رخ می‌دهند و می‌توانند تعادل قلیایی محیط واژن را به هم بزنند.

درمان ترشحات پنیری واژن

درمان ترشحات پنیری به‌سادگی قابل انجام است! در ادامه به درمان‌های دارویی و خانگی که برای این بیماری وجود دارند اشاره می‌کنیم.

درمان دارویی ترشح پنیری

اولین قدم برای درمان دارویی ترشحات سفید رنگ پنیری واژن، استفاده از داروهای ضدقارچ است که جلوی رشد بی‌رویه قارچ‌ها را می‌گیرند. داروهای مختلفی برای درمان وجود دارند که پزشک آن‌ها را بسته به شدت عفونت فرد و علائم او تجویز می‌کند. این داروها به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• درمان‌های دارویی کوتاه‌مدت: در قالب پماد و کرم (مثل پماد میکونازول و ترکونازول)، شیاف و قرص برای مصرف طی دوره کوتاه‌مدت درمان تجویز می‌شوند. انواع کرم‌ها و پمادهای موضعی یا در قسمت خارجی واژن یا به کمک اپلیکاتور در قسمت داخلی آن به کار می‌روند. پمادها می‌توانند عفونت مخمری خفیف را به‌خوبی درمان کنند.
• داروهای تک دوز: معمولاً در قالب یک دوز داروی «فلوکونازول» (Fluconazole) داده می‌شوند و مصرف آن‌ها به خانم‌های باردار توصیه نمی‌شود. در عفونت‌های شدیدتر ممکن است نیاز به مصرف دو دوز به فاصله سه روز باشد.

اگر تحت درمان با داروی ترشحات پنیری واژن هستید، تا پایان مدت درمان از رابطه جنسی پرهیز کنید! چرا که رابطه جنسی می‌تواند باعث افزایش سوزش شود. همچنین برخی از داروهای ضدقارچ می‌توانند اثر مواد سازنده کاندوم را تضعیف کنند.

درمان عفونت مزمن یا عودکننده

در صورتی که درمان‌های کوتاه‌مدت جوابگو نباشند یا ترشحات پنیری دوباره برگردند، پزشک از درمان‌های دیگری استفاده می‌کند. استفاده از داروهای ضدقارچ با فواصل زمانی مشخص به مدت ۶ ماه، تجویز داروهای خوراکی چند دوزی و استفاده از کپسول واژینال بوریک اسید از جمله راه‌های درمان ترشح پنیری مقاوم به درمان است.

درمان خانگی ترشحات پنیری واژن

ممکن است در اینترنت با راهکارهای مختلفی به عنوان درمان خانگی ترشحات سفید پنیری واژن مواجه شوید؛ مثل:

• پمادهای ضدقارچ بدون نیاز به نسخه پزشک
• روغن درخت چای
• روغن درخت نارگیل
• روغن گیاه اورگانو (Oregano)
• مصرف محصولات پروبیوتیک (ماست، شیر، دوغ و…)
• سیر

یک تصور اشتباه از قدیم وجود دارد که سیر می‌تواند به درمان ترشح پنیری واژن کمک کند. طبق پژوهشی که در سال ۲۰۱۴ میلادی انجام شده است، هنوز شواهدی مبنی بر تأثیر این گیاه روی بهبود ترشحات واژن دیده نشده است.

مصرف سیر به‌صورت موضعی در ناحیه واژن می‌تواند باعث سوزش و حساسیت پوستی شود!

باوجوداینکه درمان‌های خانگی ساده‌اند، اما هیچ‌وقت جایگزین مناسبی برای درمان‌های پزشکی نیستند. علاوه‌براین داروهای گیاهی مثل روغن چای یا نارگیل – صرفاً به دلیل گیاهی بودنشان – بی‌خطر نیستند و می‌توانند باعث حساسیت پوستی و بروز مشکلات دیگر شوند.

تنها درمان خانگی موثر برای ترشحات پنیری واژن، استفاده از پمادهای واژینال ضدقارچ است. این پماد‌ها را می‌توانید بدون نیاز به نسخه از داروخانه تهیه و استفاده کنید. دقت کنید که این درمان، فقط برای عفونت‌های مخمری خفیف موثر است و درصورتی‌که علائم شما طی دو الی سه روز برطرف نشده است، حتماً از پزشک کمک بگیرید.

پیشگیری از ترشحات پنیری واژن

با رعایت نکات بهداشتی ساده‌ای می‌توان از بروز این ترشحات پیشگیری کرد. برای مثال یکی از مهم‌ترین مواردی که توسط پزشکان توصیه شده است، پوشیدن لباس زیرهای نخی است. استفاده از لباس زیرهایی که پلاستیکی و غیرقابل تنفس هستند می‌تواند احتمال ابتلا به عفونت را افزایش دهد. علت این مسئله هم آن است که محیط‌های گرم و مرطوب محل مناسبی برای رشد قارچ‌ها هستند.

سایر راهکارهایی که می‌توانند به پیشگیری از ترشحات پنیری شکل واژن کمک کنند عبارت‌اند از:

• نپوشیدن شلوار جین و لگ‌های تنگ
• تعویض سریع لباس بعد از شنا و ورزش کردن
• استفاده نکردن از محصولات بهداشتی که تعادل قارچ‌ها را به هم می‌زنند (دوش واژینال، استفاده از لوسیون در قسمت واژن، صابون معطر، اسپری‌های خوشبوکننده واژن، تامپون و نوار بهداشتی‌های معطر)
• خشک کردن کامل محل واژن بعد از حمام و دستشویی
• کاهش مصرف مواد قندی
• استفاده از لوبریکانت‌های بر پایه آب در حین رابطه جنسی
• دوش گرفتن بعد از رابطه جنسی
• مصرف فرآورده‌های پروبیوتیک
• عدم مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها
• استفاده از راه‌های جایگزین پیشگیری از بارداری (به جای قرص‌های بارداری بر پایه استروژن)

آيا همه ترشحات پنیری نگران‌کننده هستند؟

بعضی افراد با دیدن اولین ترشح سفت و غلیظ نگران می‌شوند و فکر می‌کنند به عفونت قارچی یا عفونت مخمر مبتلا شده‌اند. همین‌جا باید اشاره کرد که هر ترشح سفت و غلیظی، ترشح پنیری نیست و هر خانمی در طول دوران زندگی خود ممکن است بارها و به دلایل متعدد با تغییر شکل و غلظت ترشحات واژن مواجه شود.

اگر ترشحاتتان فقط سفت و غلیظ شده اما بافت پنیرکی، تغییر رنگ و بو ندارد و احساس سوزش، درد یا خارش نمی‌کنید، احتمالاً جای نگرانی وجود ندارد. تغییرات هورمونی در طول سیکل قاعدگی می‌توانند باعث ایجاد تغییر در شکل و حجم ترشحات شوند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر متوجه تغییر در شکل و مقدار ترشحات واژن خود شده‌اید، ترشحات تکه‌تکه دارید و علائم ترشحات سفید رنگ پنیری را (خارش، سوزش ادرار، درد حین رابطه جنسی، تورم و قرمزی لابیا و…) دارا هستید، باید برای تشخیص قطعی از پزشک کمک بگیرید.

مراجعه به پزشک برای افرادی که شرایط زیر را دارند اهمیت بیشتری دارد:

• خانم‌هایی که باردار هستند.
• افرادی که ترشحات عفونی آن‌ها شدید است و دچار ترک در ناحیه واژن شده‌اند.
• افرادی که به‌صورت مکرر به عفونت مبتلا می‌شوند.
• افرادی که مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت یا بیماری‌های مربوط به سیستم ایمنی هستند.
• افرادی که مبتلا به عفونت‌های منتقل‌شونده از راه تماس جنسی (STI) هستند.

کلام آخر دکترساینا

ترشح پنیری واژن یکی از بیماری‌های شایع بین خانم‌ها است که به دلیل به هم خوردن مقدار قارچ‌های مفید بدن ایجاد می‌شود. مشکلات هورمونی، دیابت کنترل نشده، بیماری‌های تضعیف‌کننده سیستم ایمنی و مصرف قرص‌های ضدبارداری می‌تواند احتمال بروز این بیماری را افزایش دهد. این ترشحات باعث بروز علائمی مثل سوزش ادرار، خارش، قرمزی واژن و درد در طول رابطه جنسی می‌شوند.

برای درمان این بیماری داروهای موضعی و خوراکی مختلفی وجود دارد. ازآنجاکه علائم این بیماری با سایر بیماری‌های واژینال مثل عفونت‌های باکتریایی، هرپس، سوزاک و… مشابه است، توصیه می‌شود برای تشخیص درست بیماری از متخصص زنان کمک بگیرید.

سوالات متداول

برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.