درمان گیاهی هپاتیت بسیار چالش‌برانگیز است. هیچ روش درمان گیاهی برای هپاتیت مورد تأیید قرار نگرفته است. برخی از خوراکی‌ها یا گیاهان با خاصیت دارویی در برخی پژوهش‌ها مفید گزارش شده‌اند؛ اما پژوهش‌های دیگری این فواید را رد میکنند یا حتی اثرات منفی را گزارش میکنند؛ اما ازآنجایی‌که بسیاری از بیماران به این روش‌های درمانی علاقه نشان می‌دهند، در این مقاله قصد داریم روش‌های مطرح‌شده برای درمان گیاهی هپاتیت سی ، میزان اثرگذاری و عوارض آن‌ها را از نظر علمی بررسی کنیم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
نقش تغذیه در درمان هپاتیت
هپاتیت از جمله بیماری‌های مزمن و خطرناکی است که به کبد آسیب شدیدی وارد می‌کند و حتی میتواند کشنده باشد. خوشبختانه در سال‌های اخیر مطالعات زیادی بر این بیماری انجام شده است. پژوهشگران پس از مطالعات گسترده به این نتیجه رسیده‌اند که علاوه بر مصرف داروهای مناسب؛ مواد غذایی مصرفی بیماران در دوره‌ی درمان نیز ممکن است بتواند بر روند بهبود بیماری تأثیر داشته باشد.
در ادامه به درمان خانگی و درمان گیاهی هپاتیت سی و هپاتیت بی می‌پردازیم که التهاب کبد را کاهش می‌دهند. در نظر داشته باشید که این موارد تنها برای تخفیف علائم کاربرد دارند و به‌تنهایی برای درمان بیماری کافی نیستند و باید حتماً تحت نظر پزشک درمان دارویی نیز دریافت کنید.
درمان‌های گیاهی هپاتیت به‌هیچ‌عنوان جایگزین درمان پزشکی نیستند و حتی ممکن است با آن تداخل داشته باشند. به‌هیچ‌عنوان بدون مشورت با پزشک اقدام به درمان گیاهی نکنید.
روش‌های درمان خانگی هپاتیت
گریپ فروت
گریپ‌فروت دارای دو آنتی‌اکسیدان اصلی به نام‌های نارنژنین و نارنجین است که هردوی این آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند التهاب کبدی را کاهش دهند و از کبد در برابر آسیب محافظت کنند.
ازآنجایی‌که داروهای مخصوص هپاتیت در کبد متابولیزه می‌شوند مصرف گریپ فروت میتواند بر اثربخشی دارو تأثیر بگذارد؛ بنابراین بهتر است این میوه را با مشورت پزشک مصرف کنید.[۱]
سبزیجات
طبق مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۵ انجام شد، میوه‌ها و گیاهان می‌توانند از کبد در برابر آسیب محافظ کنند و مفید باشند.[۲] می‌توانید مصرف برخی میوه‌ها و گیاهان سرشار از فیبر را به رژیم غذایی روزانه‌ی خود اضافه کنید:
- آووکادو
- موز
- بروکلی
- برنج قهوه‌ای
- هویج
- انجیر
- لیمو
- هندوانه
درمان خانگی هپاتیت با غلات
علاوه بر میوه‌ها و سبزیجات، غلات کامل و سبوس‌دار نیز منبع بسیار خوبی برای فیبر و دیگر مواد مغذی هستند و می‌توانند به‌صورت روزانه مورد استفاده قرار بگیرند. مواد غذایی مانند جو، برنج قهوه‌ای، کینوا، پاستای تهیه‌شده از دانه‌ی کامل و نان‌های سبوس‌دار و جو دوسر منابع بسیار خوب فیبر هستند.
ماهی آب‌های آزاد
مصرف ماهی آب‌های آزاد و دیگر ماهی‌هایی که درصد اسیدهای چرب امگا ۳ بالایی داشته باشند می‌توانند به کاهش التهاب کبد کمک کند. طبق برخی مطالعات مصرف اسیدهای چرب امگا ۳ در کم کردن چربی و تری‌گلیسرید کبد مؤثر است.[۳]
گردو
آجیل‌ها غنی از ترکیبات مغذی نظیر آنتی‌اکسیدان و ویتامین E هستند که باعث می‌شوند برای سلامتی، خصوصاً سلامتی کبد بسیار مفید باشند. مصرف مقدار متعادل و کافی آجیل‌هایی نظیر گردو و بادام میتواند از بروز بیماری‌های کبدی مانند کبد چرب نیز پیشگیری کند.[۴]
درمان گیاهی هپاتیت سی
در ادامه با برخی از روش های درمان گیاهی هپاتیت آشنا خواهید شد:
عصاره‌ی چای سبز
نوشیدن چای سبز میتواند اثرات مثبتی بر سلول‌های کبد داشته باشد. عصاره‌ی چای سبز نیز به‌عنوان یک داروی گیاهی در بسیاری از داروخانه‌ها در دسترس است. این ماده حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی به نام کاتچین است. احتمال دارد برخی از این کاتچین‌ها به خنثی‌سازی ویروس هپاتیت C در کبد کمک کرده و از ابتلا به سرطان کبد نیز جلوگیری کنند؛ اما چنین تأثیری در سلول‌های انسانی ثابت نشده است. از طرفی برخی مطالعات مدعی هستند که مصرف عصاره‌ی چای سبز در برخی افراد با آسیب کبدی همراه است. بنابراین توصیه می‌شود به‌هیچ‌عنوان عصاره‌ی چای سبز را بدون مشورت با پزشک متخصص کبد مصرف نکنید.
برای مشاهده لیست بهترین متخصص گوارش و کبد کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص گوارش ارتباط آنلاین با متخصص گوارشسیلی مارین
این عصاره‌ی گیاهی، محبوب‌ترین دارو برای درمان گیاهی هپاتیت C است. برخی از افراد از این گیاه برای پایین آوردن التهاب و از بین بردن سموم موجود در کبد استفاده میکنند.
طبق مطالعات حیوانی و سلولی، سیلی‌مارین با خنثی کردن ویروس هپاتیت C از آسیب کبدی جلوگیری می کند.[۵] البته مطالعات انسانی بر روی سیلی‌مارین چندان نتیجه‌بخش نبوده‌اند؛ ولی برخی پزشکان ممکن است مصرف این ماده را توصیه کنند.
مصرف سیلی مارین میتواند عوارضی مانند سردرد و حالت تهوع به همراه داشته باشد و بهتر است هرگز بدون مشورت با پزشک مصرف نشود.
شیرین‌بیان
عصاره‌ی ریشه‌ی شیرین‌بیان قرن‌ها بخشی از طب چینی و خاورمیانه بوده است و اخیراً به عنوان درمان گیاهی هپاتیت C مزمن و همچنین درمان گیاهی هپاتیت B مورد استفاده قرار می‌گیرد.[۶]
البته مصرف شیرین‌بیان میتواند فشار خون را افزایش داده و سطح پتاسیم خون را کاهش دهد؛ یه همین دلیل توصیه می‌شود حتماً پس از مشورت با پزشک مصرف این گیاه را شروع کنید.
زردچوبه
در مطالعات گزارش شده‌است که زردچوبه در محیط آزمایشگاه میتواند تکثیر ویروس هپاتیت C را متوقف کند. همچنین ممکن است به پاکسازی سموم از کبد نیز کمک کند. از سوی دیگر مواردی گزارش شده‌اند که زردچوبه تأثیرات مخربی بر کبد داشته است. بنابراین توصیه می‌شود در مصرف آن اعتدال را رعایت کنید و اگر به بیماری‌های کبدی مبتلا هستید حتماً با پزشک خود درباره‌ی مصرف زردچوبه مشورت کنید.[۷]
جینسینگ
برخی مطالعات حاکی از این است که این گیاه از کبد در برابر اثرات بیماری و صدمات محافظت می‌کند.[۸] متأسفانه مصرف قرص‌های حاوی جینسینگ با برخی از داروها تداخل ایجاد کرده و نه تنها برای کبد مفید نیست؛ بلکه میتواند با آسیب کبدی همراه باشد. برای انتخاب مکمل‌های غذایی مناسب بهتر است با پزشک خود مشاوره کنید.
تغییرات سبک زندگی
همان‌طورکه می‌دانید، کبد یکی از بزرگترین اندام‌های داخلی است. عملکرد آن به این صورت است که سموم بدن را فیلتر کرده و با تجزیه کردن آن‌ها، بدن را از این مواد مهلک پاکسازی می‌کند. بنابراین درصورتی‌که مواد غذایی مفید بخورید، کار کبد را راحت‌تر کرده و آن را در وضعیت طبیعی خود نگه می‌دارید. رعایت کردن این موارد میتواند به روند بهبود بیماری کمک شایانی کند:
- آب بنوشید: نوشیدن مقدار کافی آب میتواند به کم کردن عوارض داروهای هپاتیت C کمک کند. خشکی پوست و سردرد از عوارض شایع این داروها هستند که نوشیدن روزانه‌ی آب در بهبود آن‌ها مؤثر است.
- وزن خود را کنترل کنید: چاقی و اضافه‌وزن نه‌تنها خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهد؛ بلکه برای کبد نیز بسیار خطرناک است. کم کردن ۵ تا ۱۰ درصد از وزن بدن میتواند اثر فوق‌العاده‌ای داشته باشد.
- تحرک داشته باشید: ورزش کردن برای همه‌ی افراد امری ضروری است و هنگام ابتلا به بیماری‌های مزمن اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند. حداقل ۱۰ تا ۳۰ دقیقه ورزش روزانه و تحرک هوازی میتواند با افزایش سوخت‌وساز بدن به بهبود کبد کمک کند.
- خواب کافی را فراموش نکنید: خواب کافی و باکیفیت برای داشتن بدنی سالم ضروری است و به بهبود مشکلات نظیر اضافه‌وزن نیز کمک می‌کند. سعی کنید بین ۷ تا ۹ ساعت خواب شبانه‌ی باکیفیت داشته باشید.
کلام آخر دکترساینا
درمان گیاهی هپاتیت بسیار چالش‌برانگیز است. به‌یاد داشته باشید که هیچ درمان گیاهی تأییدشده‌ای برای هپاتیت در دسترس نیست و این درمان‌ها تنها ممکن است به روند بهبود کمک کنند. از طرفی برخی از درمان‌ها یا گیاهان با خاصیت داروی در برخی پژوهش‌ها مفید گزارش شده‌اند؛ اما پژوهش‌های دیگری این فواید را رد میکنند یا حتی اثرات منفی را گزارش میکنند. همچنین رعایت اعتدال در مصرف گیاهان دارویی اهمیت بسیاری دارد. بنابراین ما هیچ روش درمانی گیاهی را برای این بیماری توصیه نمی‌کنیم و پیشنهاد می‌کنیم درباره‌ی رژیم غذایی هپاتیت حتماً با یک پزشک متخصص کبد و گوارش مشورت کنید و به‌هیچ‌عنوان خوددرمانی نکنید.
برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.
[۱] Zhou, C., Lai, Y., Huang, P., Xie, L., Lin, H., Zhou, Z., Mo, C., Deng, G., Yan, W., Gao, Z., Huang, S., Chen, Y., Sun, X., Lv, Z., & Gao, L. (2019). Naringin attenuates alcoholic liver injury by reducing lipid accumulation and oxidative stress. Life sciences, 216, 305–۳۱۲. https://doi.org/10.1016/j.lfs.2018.07.031
[۲] Guan, Y. S., & He, Q. (2015). Plants Consumption and Liver Health. Evidence-based complementary and alternative medicine : eCAM, 2015, 824185. https://doi.org/10.1155/2015/824185
[۳] Lu, W., Li, S., Li, J., Wang, J., Zhang, R., Zhou, Y., Yin, Q., Zheng, Y., Wang, F., Xia, Y., Chen, K., Liu, T., Lu, J., Zhou, Y., & Guo, C. (2016). Effects of Omega-3 Fatty Acid in Nonalcoholic Fatty Liver Disease: A Meta-Analysis. Gastroenterology research and practice, 2016, 1459790. https://doi.org/10.1155/2016/1459790
[۴] Han, J. M., Jo, A. N., Lee, S. M., Bae, H. S., Jun, D. W., Cho, Y. K., Suk, K. T., Yoon, J. H., Ahn, S. B., Cho, Y. J., Kim, S. W., & Jang, E. C. (2014). Associations between intakes of individual nutrients or whole food groups and non-alcoholic fatty liver disease among Korean adults. Journal of gastroenterology and hepatology, 29(6), 1265–۱۲۷۲. https://doi.org/10.1111/jgh.12520
[۵] Wagoner, J., Negash, A., Kane, O. J., Martinez, L. E., Nahmias, Y., Bourne, N., Owen, D. M., Grove, J., Brimacombe, C., McKeating, J. A., Pécheur, E. I., Graf, T. N., Oberlies, N. H., Lohmann, V., Cao, F., Tavis, J. E., & Polyak, S. J. (2010). Multiple effects of silymarin on the hepatitis C virus lifecycle. Hepatology (Baltimore, Md.), 51(6), 1912–۱۹۲۱. https://doi.org/10.1002/hep.23587
[۶] Li, J. Y., Cao, H. Y., Liu, P., Cheng, G. H., & Sun, M. Y. (2014). Glycyrrhizic acid in the treatment of liver diseases: literature review. BioMed research international, 2014, 872139. https://doi.org/10.1155/2014/872139
[۷] Luber, R. P., Rentsch, C., Lontos, S., Pope, J. D., Aung, A. K., Schneider, H. G., Kemp, W., Roberts, S. K., & Majeed, A. (2019). Turmeric Induced Liver Injury: A Report of Two Cases. Case reports in hepatology, 2019, 6741213. https://doi.org/10.1155/2019/6741213
[۸] Huu Tung, N., Uto, T., Morinaga, O., Kim, Y. H., & Shoyama, Y. (2012). Pharmacological effects of ginseng on liver functions and diseases: a minireview. Evidence-based complementary and alternative medicine : eCAM, 2012, 173297. https://doi.org/10.1155/2012/173297