پولیپ رحم چیست؟ علت، علائم و درمان پولیپ رحم

خونریزی شدید یا غیرطبیعی واژن می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد؛ یکی از این دلایل پولیپ رحم است. پولیپ‌ها بااینکه اغلب خطرناک نیستد؛ اما می‌توانند باعث درد و عوارض دیگر از قبیل نازایی شوند. در متن پیش رو علاوه بر این که شما را با پولیپ‌های رحم و درمان آن‌ها آشنا می‌کنیم، مختصری درباره ارتباط آن‌ها با نازایی و احتمال سرطانی شدن‌شان توضیح خواهیم داد.

پولیپ رحم چیست؟

پولیپ‌های رحم بافت‌های رشدیافته‌ای در دیواره داخلی رحم (اندومتر) هستند. گاهی به آنها پولیپ اندومتر هم گفته می‌شود. پولیپ‌های رحمی در اثر رشد بیش‌ازحد بافت اندومتر ایجاد می‌شوند. پولیپ با یک ساقه نازک یا یک پایه پهن به بافت اندومتر متصل شده است و به داخل رحم گسترش می‌یابد. پولیپ‌ها ممکن است گرد یا بیضی باشند و اندازه آن‌ها از چند میلیمتر تا چند سانتیمتر متفاوت است. تعداد پولیپ‌ها در رحم شما می‌تواند یک عدد یا بسیار متعدد باشد.

پولیپ‌های رحم اغلب خوش‌خیم (غیرسرطانی) هستند؛ اما ممکن است برای قاعدگی یا باروری مشکلاتی ایجاد کنند.

پولیپ رحم چقدر شایع است؟

پاسخ به این سؤال کمی دشوار است. به این دلیل که پولیپ‌های رحم گاهی بی‌علامت هستند و هرگز تشخیص داده نمی‌شوند. به گفته محققین شیوع پولیپ رحم در برخی افراد (مثلاً کسانی که یائسه شده‌اند) بیشتر است.

علائم پولیپ رحم

شایع‌ترین علامت پولیپ رحم خونریزی غیرطبیعی است. منظور از خونریزی غیرطبیعی، خونریزی واژن پس از دوره یائسگی و پریود نامنظم است. پریود اغلب بین ۴ الی ۷ روز طول می‌کشد. چرخه قاعدگی طبیعی هم میانگین ۲۸ روز است؛ اما می‌تواند بین ۲۱ تا ۳۵ روز هم متفاوت باشد. بسیاری از مبتلایان به پولیپ رحم پریودهای نامنظمی را تجربه می‌کنند.

از جمله علائم پولیپ رحم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بی‌نظمی در قاعدگی (غیرقابل‌پیش‌بینی بودن زمان و شدت خونریزی)
• خونریزی شدید قاعدگی
• خونریزی یا لکه‌بینی در فواصل بین پریودها
• نازایی (باردار نشدن یا عدم توانایی حفظ بارداری تا کامل شدن آن)
• خونریزی یا لکه‌بینی پس از یائسگی (خون قرمز، صورتی یا قهوه‌ای)
• خونریزی پس از نزدیکی

برخی پولیپ‌ها علامت‌دار نمی‌شوند و پزشک ممکن است حین ارزیابیِ مشکل دیگری، به‌صورت اتفاقی آ‌‌ن‌ها را کشف کند. پولیپ‌ها ممکن است گاهی از سرویکس یا دهانه رحم بیرون بزنند (پرولاپس). سرویکس، دهانه بین واژن و رحم است. در این موارد پزشک می‌تواند حین انجام معاینه فیزیکی پولیپ را ببیند.

پولیپ‌های رحم ممکن است بدون علامت باشند. بااین‌حال از جمله علائم احتمالی پولیپ رحم می‌توان به قاعدگی‌های نامنظم و خون‌ریزی و لکه‌بینی پس از یائسگی اشاره کرد.

آیا پولیپ رحم دردناک است؟

پولیپ‌های بزرگ گاهی می‌توانند باعث درد مبهمی در شکم یا قسمت پایینی کمر شوند که دردی مشابه دردهای دوره قاعدگی است. بااین‌حال درد از علائم شایع پولیپ رحم نیست.

انواع پولیپ رحم

تقسیم‌بندی‌های مختلفی می‌توان برای پولیپ رحم قائل شد که در ادامه هر یک را توضیح خواهیم داد.

انواع پولیپ رحم از نظر نوع

پولیپ رحم از نظر نوع قرارگیری در رحم به دو دسته تقسیم می‌شود:

• پولیپ پدانکوله: پولیپ پدانکوله یا ساقه‌دار به کمک یک ساقه به دیواره رحم متصل است.
• پولیپ سِسیل: پولیپ سسیل یک توده صاف و بدون ساقه است.

انواع پولیپ رحم از نظر موقعیت

پولیپ رحم از نظر موقعیت قرارگیری به دو دسته تقسیم می‌شود:

• پولیپ رحم: اغلب پولیپ‌های رحم در دیواره داخلی رحم قرار گرفته‌اند.
• پولیپ دهانه رحم: برخی پولیپ‌ها بر روی دهانه رحم (سرویکس) قرار گرفته‌اند. دهانه رحم درحقیقت رحم را به واژن مرتبط می‌کند.

انواع پولیپ رحم از نظر سرطانی بودن

پولیپ‌ها از نظر سرطانی بودن به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• غیرسرطانی: اغلب پولیپ‌ها در این دسته جای دارند. یعنی خوش‌خیم بوده و سرطانی نیستند.
• سرطانی: در برخی موارد نادر پولیپ‌ها سرطانی هستند یا می‌توانند سرطانی شوند (پولیپ‌های پیش‌سرطانی.)

پولیپ‌ها اغلی خوش‌خیم‌اند و مشکل جدی ایجاد نمی‌کنند؛ اما در برخی مواقع می‌توانند سرطانی شوند.

علت پولیپ رحم

پزشکان هنوز علت دقیق ایجاد پولیپ‌های رحم را نمی‌دانند، اما به‌نظر می‌رسد که عوامل هورمونی یکی از عوامل دخیل در ایجاد آن‌ها است. استروژن هورمونی است که باعث ضخیم شدن دیواره رحم در هر ماه و در هر چرخه قاعدگی می‌شود. این ضخیم شدن احتمالاً با رشد پولیپ رحم مرتبط است. بسیاری از عواملی که خطر ابتلا به پولیپ رحم را افزایش می‌دهند، با افزایش تماس بدن با هورمون استروژن مرتبط‌اند.

چه عواملی خطر ابتلا به پولیپ رحم را افزایش می‌دهد؟

سن یک عامل پیش‌بینی‌کننده اساسی برای ابتلا به پولیپ است. در دهه ۴۰ و ۵۰ زندگی، یعنی حوالی شروع یائسگی یا پیش‌یائسگی (دوره پری‌منوپاز)، بیشتر احتمال دارد که به پولیپ رحم دچار شوید. پولیپ‌های رحم همچنین ممکن است پس از یائسگی رخ بدهند؛ اما به ندرت در افراد زیر ۲۰ سال دیده می‌شوند.

درصورتی‌که هر یک از شرایط زیر را داشته باشید، احتمال ابتلای شما به پولیپ رحم بیشتر می‌شود:

• ابتلا به اضافه‌وزن (BMI  بین ۲۵ تا ۳۰) یا چاقی مفرط (BMI بالای ۳۰)
• سابقه فشارخون بالا
• سابقه مصرف تاموکسیفن، دارویی که برای درمان سرطان سینه تجویز می‌شود
• دریافت درمان جایگزینی هورمون (HRT) که شامل دریافت دوزهای بالای استروژن است

تشخیص پولیپ رحم

درصورتی‌که بر اساس علائم و شرح‌حالی که می‌دهید، پزشک به پولیپ رحم شک کند، در ادامه ممکن است هر یک از تست‌های تشخیصی زیر را برای شما درخواست کند:

1. سونوگرافی واژینال: در این روش یک وسیله باریک از راه واژن وارد بدن شده و از امواج صوتی برای دیدن احشای درونی بدن از جمله رحم استفاده می‌شود. پولیپ ممکن است به‌وضوح دیده شود یا در محل‌هایی بافت آندومتر ضخیم شده باشد.
2. هیستروسونوگرافی: این روش همراه با سونوگرافی ترنس‌واژینال و با تزریق آب‌نمک (سالین) به درون رحم از طریق یک لوله کوچک که وارد واژن و دهانه رحم می‌شود، انجام می‌شود. سالین کمک می‌کند که رحم متسع شود و تصاویری با وضوح بیشتر از رحم حین انجام سونوگرافی به دست آید.
3. هیستروسکوپی: در این روش یک تلسکوپ باریک و انعطاف‌پذیر (هیستروسکوپ) از راه واژن و دهانه رحم وارد رحم می‌شود. هیستروسکوپی به پزشک کمک می‌کند تا درون رحم را ببیند. آن‌ها در صورت مشاهده پولیپ، می‌توانند هم‌زمان آن‌ها را بردارند.
4. نمونه‌برداری از رحم (بیوپسی اندومتریال): پزشک از یک ابزار پلاستیکی برای برداشتن تکه‌ای از بافت دیواره رحم استفاده می‌کند. به این نمونه بافتی بیوپسی گفته می‌شود که برای بررسی از نظر پولیپ و سلول‌های سرطانی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
5. کورتاژ: کورتاژ در اتاق عمل انجام می‌شود. پزشک برای انجام کورتاژ از یک ابزار فلزی با یک حلقه کوچک در انتهای آن به نام کورت استفاده می‌کند تا تکه‌ای از پولیپ یا بافت رحم را برای آزمایش بردارد. همچنین ممکن است از کورت برای برداشتن پولیپ استفاده کنند.

درمان پولیپ رحم

پزشک بر اساس علائم و شرایط شما ممکن است هر یک از درمان‌های زیر را پیشنهاد کند:

۱. تحت‌نظر گرفتن

پولیپ‌های کوچک و بدون علامت ممکن است که به‌صورت خودبه‌خودی از بین بروند. درمان این پولیپ‌ها در افرادی که در معرض ابتلا به سرطان رحم نیستند ضروری نیست.

۲. درمانی دارویی

برخی داروهای خاص از جمله پروژستین‌ها و آگونیست هورمون مترشحه گنادوتروپین (GnRH) ممکن است به کاهش علائم پولیپ کمک کنند. بااین‌حال، این درمان موقتی است و علائم اغلب با قطع دارو عود می‌کنند.

۳. جراحی پولیپ رحم

در مواردی ممکن است پزشک توصیه کند که پولیپ با کمک جراحی برداشته شود.

• هیستروسکوپی: پزشک اغلب می‌تواند حین کورتاژ یا هیستروسکوپی و بدون اینکه لازم باشد که برشی در شکم ایجاد شود، پولیپ‌ها را بردارد. در این روش کورت یا دیگر ابزارهای جراحی از راه واژن و سرویکس وارد رحم می‌شوند.
• هیسترکتومی: درصورتی‌که پولیپ‌ها سرطانی باشند، ممکن است لازم باشد کل رحم حین جراحی برداشته شود که به آن هیسترکتومی می‌گویند.

۴. درمان گیاهی پولیپ رحم

درمان‌های گیاهی هرگز جایگزین درمان پولیپ به کمک دارو یا جراحی نیستند و تنها می‌توانند به بهبود برخی علائم از قبیل خون‌ریزی شدید و کاهش اضطراب ناشی از جراحی یا نازایی کمک کنند.

از جمله درمان‌های جایگزین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دم‌نوش‌ها
• طب سوزنی

پیش از انجام هرگونه درمان گیاهی لازم است که با پزشک خود در این باره مشورت کنید.

عمل پولیپ رحم چگونه است؟

عمل برداشتن پولیپ رحم اغلب یک عمل ساده و سرپایی است؛ یعنی شما می‌توانید همان‌روز مرخص شوید و نیازی نیست که شب را در بیمارستان بمانید. در ادامه شما را مختصری با عمل پولیپ رحم آشنا خواهیم کرد:

پیش از عمل

• پیش از عمل پولیپ ممکن است از شما درباره داروهای مصرفی از جمله آسپرین، ایبوبروفن، ناپروکسن، کلوپیدوگرل (پلاویکس)، وارفارین و دیگر داروهای رقیق‌کننده خون سؤال شود.
• عمل جراحی پس از پایان خونریزی قاعدگی و پیش از آغاز تخمک‌گذاری (اگر هنوز تخمک‌گذاری دارید) انجام می‌شود.
• از پزشک خود درباره داروهایی که لازم است تا روز جراحی مصرف کنید، سؤال کنید.
• پزشک خود را در جریان اختلال‌های خونریزی‌دهنده احتمالی و سایر بیماری‌های زمینه‌ای خود قرار دهید.
• درصورتی‌که نیاز به انتقال خون باشد، از شما نمونه خون گرفته می‌شود.
• سیگار نکشید. مصرف سیگار دوره نقاهت را طولانی‌تر می‌کند.

روز عمل

• درصورتی‌که قرار باشد جراحی تحت بی‌هوشی عمومی انجام شود، پزشک از شما می‌خواهد که از شب قبل از جراحی خوراکی یا نوشیدنی مصرف نکنید.
• داروهایی را که پزشک به شما گفته است با جرعه‌ای آب مصرف کنید.
• پزشک یا پرستار به شما می‌گوید که چه زمانی به بیمارستان بیایید.

پس از عمل

• در اغلب موارد می‌توانید همان روز جراحی به منزل برگردید.
• ممکن است یک یا دو روز بعد از جراحی خونریزی و درد بیشتری را تجربه کنید.
• ممکن است حدود یک روز یا بیشتر بعد از جراحی به دلیل گازهای واردشده حین عمل دچار درد شوید. این درد ممکن است به قسمت فوقانی شکم و شانه هم گسترش یابد. پیاده‌روی می‌تواند در کاهش درد مؤثر باشد.
• دوره نقاهت این جراحی کوتاه است و اغلب افراد پس از چند روز به‌مراتب بهتر خواهند شد.

دوران نقاهت؛ آنچه در هفته‌های آینده در انتظار شماست!

• برخی افراد به مدت چند هفته ترشح آب همراه خون خواهند داشت که انتظار می‌رود ابتدا سنگین باشد و با گذشت زمان کمتر شود.
• اغلب افراد در هفته اول پس از جراحی بهتر می‌شوند؛ بااین‌حال، به مدت چند هفته از بلندکردن، هل‌دادن یا کشیدن اجسام سنگین خودداری کنید.
• تا زمانی که پزشک اجازه نداده است رابطه جنسی همراه با دخول یا دوش واژینال انجام ندهید.
• بهبودی کامل دو هفته زمان می‌برد.

عوارض بعد از عمل پولیپ رحم

مشابه سایر عمل‌های جراحی، این عمل هم ممکن است عوارضی داشته باشد. از جمله عوارض احتمالی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خون‌ریزی شدید
• عفونت
• پارگی اعضای دیگر
• عدم برداشتن کامل پولیپ و نیاز به جراحی مجدد

آیا پولیپ رحم خطرناک است؟

در موارد نادری پولیپ رحم سرطانی است. درصورتی‌که این پولیپ‌ها در طول زمان مشکل خاصی ایجاد نکنند، تحت‌نظر گرفتن آن‌ها توسط پزشک کافی است. بااین‌حال درصورتی‌که علائمی از قبیل خونریزی غیرطبیعی داشتید، یا پزشک تشخیص دهد که خطر ابتلای شما به سرطان رحم بالاست، لازم است که پولیپ‌ها برداشته شوند و ارزیابی‌های بیشتر از نظر سرطان رحم انجام شود.

عوارض پولیپ رحم چیست؟

پولیپ‌ها با شناسایی به‌موقع و درمان به‌ندرت مشکل ایجاد می‌کنند. برخی عوارض ناخوشایند پولیپ‌ها عبارت‌اند از:

۱. سرطان رحم

اغلب پولیپ‌های رحم سرطانی نیستند؛ اما برخی از آن‌ها ممکن است در آینده سرطانی شوند. درصورتی‌که یائسگی را پشت سر گذاشته باشید، احتمال سرطانی شدن پولیپ بیشتر است.

۲. ناباروری یا سقط جنین ناخواسته

پولیپ‌ها همچنین می‌توانند بر روی توانایی باروری تأثیر بگذارند و مانع از بارداری شما یا منجر به سقط‌جنین شوند. علت آن این است که پولیپ‌های رحم می‌توانند مانع از اتصال تخمک لقاح‌یافته به رحم یا باعث انسداد لوله‌های فالوپ یا دهانه رحم شوند.

برخی مطالعات نشان داده است که برداشتن پولیپ‌ها می‌تواند به بارداری زنان مبتلا کمک کند؛ اما مشخص نیست که این مسئله در همه‌ مبتلایان کمک‌کننده است یا خیر.

آیا پولیپ رحم باعث کمردرد می‌شود؟

همان‌طور که گفته شد پولیپ‌های بزرگ رحم در مواردی می‌توانند باعث درد مبهمی در ناحیه شکم یا قسمت پایینی کمر و دردهایی مشابه درد قاعدگی شوند. بااین‌حال، درد در پولیپ رحم چندان شایع نیست و بیشتر باعث علائمی از قبیل خون‌ریزی نامنظم یا شدید می‌شود.

پولیپ رحم سرطان است؟

تنها ۵ درصد از پولیپ‌های رحم سرطانی هستند. اگر یائسه شده‌اید یا خونریزی غیرطبیعی دارید، احتمال اینکه پولیپ رحم سرطانی باشد بیشتر است. در مواردی ممکن است یک پولیپ رحم شباهت زیادی به سرطان رحم (سارکوم اندومتر) یا پیش‌سرطان (هایپرپلازی اندومتر) داشته باشد. درصورتی‌که هرگونه نگرانی دراین‌باره دارید، پزشک می‌تواند با انجام بیوپسی (نمونه‌برداری) وجود یا عدم وجود سرطان را مشخص کند.

علائم پولیپ سرطانی رحم

علائم اصلی پولیپ سرطانی رحم (سرطان رحم) شامل موارد زیر است:

• خون‌ریزی از واژن یا لکه‌بینی پس از یائسگی
• خون‌ریزی بیش‌ازحد معمول از واژن
• خون‌ریزی از واژن در فواصل بین قاعدگی‌ها
• تغییر در ترشحات واژن

از دیگر علائم احتمالی سرطان رحم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• لمس یک توده یا تورم در ناحیه شکم یا لگن
• درد در قسمت پایینی کمر یا بین استخوان‌های لگن
• درد حین نزدیکی
• خون در ادرار

پزشک می‌تواند با انجام بیوپسی اندومتر سرطان رحم را تشخیص بدهد.

پولیپ رحم و بارداری

پولیپ رحم در زنان باردار ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد و یا باعث خونریزی و ترشح مکرر از واژن شود. همچنین پولیپ رحم در دوره بارداری می‌تواند خطر زایمان زودرس، خون‌ریزی حین زایمان و عفونت را افزایش دهد. همچنین پولیپ‌های بزرگ با افزایش خطر سقط جنین ناخواسته می‌توانند زمینه‌ساز نازایی شوند. درباره این که چه درمانی در دوره بارداری برای پولیپ انجام شود (برداشتن پولیپ یا تحت‌نظر گرفتن آن) بین پزشک‌ها توافقی وجود ندارد.

فارغ از این که پولیپ رحم در دوره بارداری علامت‌دار است یا خیر، می‌تواند نگران‌کننده و استرس‌زا باشد. درصورتی‌که هرگونه نگرانی درباره پولیپ رحم در دوره بارداری دارید، لازم است که پزشک خود را در جریان قرار دهید.

تفاوت پولیپ رحم و فیبروئید

اگرچه پولیپ و فیبروئید شبیه هم‌اند، اما تفاوت‌های اندکی هم با یکدیگر دارند. فیبروئیدها در حقیقت رشد بیش از حد عضلات دیواره رحم هستند و نه بافت داخلی آن. فیبروئید هم مشابه پولیپ‌ها می‌تونند باعث خونریزی شدید و همچنین درد، یبوست و مشکل در دفع ادرار شود.

روش‌های تشخیص فیبروئید و پولیپ یکسان است. پزشک با تشخیص هر یک می‌تواند بهترین درمان را به شما پیشنهاد کند.

آیا می‌توان از پولیپ رحم جلوگیری کرد؟

شما نمی‌توانید از پولیپ رحم جلوگیری کنید؛ اما می‌توانید با انجام کارهایی به تشخیص زودرس آن‌ها و پیشگیری از عوارض و علائم ناخوشایند جلوگیری کنید. مراجعه منظم به پزشک زنان و زایمان به او در تشخیص زودرس پولیپ رحم کمک می‌کند. همچنین کاهش وزن هم می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به پولیپ رحم مؤثر باشد.

چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟

درصورتی‌که هر یک از علائم زیر را داشتید، لازم است که با پزشک خود مشورت کنید:

• خونریزی یا لکه‌بینی پس از یائسگی
• خونریزی یا لکه‌بینی وقتی که پریود نیستید
• خونریزی پریود که شدیدتر از حالت معمول یا غیرقابل پیش‌بینی است

سؤالاتی که باید از پزشک بپرسید

بد نیست که سؤال‌های زیر را از پزشک خود بپرسید:

• آیا پولیپ‌ها باعث خونریزی غیرطبیعی من شده‌اند؟
• آیا خطر سرطانی شدن پولیپ‌های رحم در من بالاست؟
• در چه صورتی توصیه می‌کنید که پولیپ‌ها درمان شوند؟
• آیا پولیپ‌ها بر روی توانایی بارداری من اثر می‌گذارند؟
• آیا درمان پولیپ بر روی توانایی بارداری من اثر می‌گذارد؟
• آیا درمان پولیپ بر روی برنامه زمانی من برای بارداری اثر می‌گذارد؟

کلام آخر دکترساینا

پولیپ رحم در اثر رشد غیرطبیعی بافت دیواره داخلی رحم (اندومتر) ایجاد می‌شود. پولیپ‌های رحم می‌توانند باعث درد، خونریزی شدید و در مواردی زمینه‌ساز نازایی شوند. بر اساس شدت علائم، عوارض و تمایل شما به بارداری، پزشک تصمیم می‌گیرد که پولیپ را تحت‌نظر بگیرد یا به کمک دارو و جراحی آن را درمان کند. درصورتی‌که هرگونه نگرانی درباره ابتلای خود به پولیپ رحم یا عوارض و علائم احتمالی آن داشتید، با پزشک خود در این باره مشورت کنید.

سوالات متداول

برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از u003ca href=u0022https://www.drsaina.com/consultationu0022u003e۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناسu003c/au003e متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.