۵ علت شایع درد تخمدان در خانم‌ها

بسیاری از زنان در طول سیکل قاعدگی خود درد تخمدان را تجربه می‌کنند؛ اما گاهی این درد آزاردهنده و تحمل آن سخت می‌شود. گاهی نیز این درد خبر از وجود مشکل یا بیماری می‌دهد که باید پیگیری و درمان شود. در این مقاله از مجله سلامت دکتر ساینا به علت درد تخمدان چپ و تخمدان سمت راست می‌پردازیم و توضیح می‌دهیم در چه مواقعی درد تخمدان خطرناک است و همچنین راه‌هایی برای کاهش یا درمان درد تخمدان ارائه می‌دهیم.

درد تخمدان

درد تخمدان در زنان به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. تخمدان‌ها وظیفه‌ی تولید هورمون‌ها و آزادسازی تخمک را برای لقاح به عهده دارند. درد تخمدان اغلب در قسمت پایین شکم، زیر ناف یا لگن احساس می‌شود.

درد تخمدان ممکن است به علت تخمک‌گذاری، سیکل قاعدگی یا بیماری‌های مانند آندومتریوز و التهاب لگن باشد.

علت درد تخمدان چیست؟

در ادامه با شایع‌ترین علل درد تخمدانها آشنا خواهید شد:

درد تخمدان هنگام تخمک‌گذاری

برخی از خانم‌ها به هنگام تخمک‌گذاری درد تخمدان را تجربه می‌کنند؛ به این حالت سندرم میتل اشمرز گفته می‌شود. این کلمه ریشه‌ی آلمانی دارد و به معنای درد در میانه‌ی سیکل قاعدگی است.

تخمک‌گذاری به‌طورمعمول در اواسط سیکل ماهانه رخ می‌دهد. بنابراین در حدود روز ۱۴ سیکل قاعدگی با آزاد شدن تخمک از تخمدان درد ایجاد می‌شود.

این دردممکن است خفیف یا شدید باشد و یک یا هر دو تخمدان را درگیر کند. برخی محققین گمان می‌کنند بزرگ شدن تخمک حوالی تخمک‌گذاری و عبور آن از دیواره‌ی تخمدان باعث درد تخمدان در زمان تخمک‌گذاری می‌شود.

درد تخمدان به‌علت وجود کیست

کیست‌ها کیسه‌های پر از مایع هستند که بر روی سطح تخمدان وجود دارند. کیست تخمدان اغلب بدون درد و علائم خاص است و ممکن است تا مدت‌ها تشخیص داده نشود.

درد لگن، کمر و ران‌ها از نشانه‌های احتمالی کیست تخمدان هستند. همچنین ممکن است فرد مبتلا به کیست تخمدان در زمان پریود یا رابطه جنسی احساس درد کند.

درد تخمدان به‌علت آندومتریوز

یکی دیگر از دلایل درد تخمدان آندومتریوز است. در آندومتریوز لایه‌ی داخلی رحم به بیرون از رحم پیشروی می‌کند. درحالت‌عادی هرماه در طی هر سیکل قاعدگی لایه‌ی داخلی آندومتر ریزش می‌کند؛ اما در آندومتریوز بافتی که به خارج رحم رفته است در آنجا به دام افتاده و باعث ایجاد زخم و چسبندگی می‌شود.

درد تخمدان به‌دلیل بیماری التهابی لگن

بیماری التهابی لگن به عفونت دستگاه و اندام تناسلی زنان گفته می‎شود. این عفونت بر رحم، لوله‌های رحمی و تخمدان اثر می‌گذارد. التهاب لگن بیشتر در سنین ۱۵ تا ۲۵ سال اتفاق می‌افتد. علائم آن ممکن است خفیف یا شدید باشد.

درد تخمدان در زمان پریود

خانم‌ها ممکن است در زمان پریود دچار درد در یک یا هر دو تخمدان شوند. این درد و گرفتگی ممکن است حین یا قبل از قاعدگی باشد که به آن دیسمنوره گفته می‎شود. علت این نوع از درد ترشح هورمون پروستاگلاندین است که باعث انقباض رحمی و درد تخمدان می‌شود.

تشخیص علت درد تخمدان

تشخیص علت درد تخمدان در زنان کار ساده‌ای نیست؛ چراکه ممکن است درد تخمدان درواقع ناشی از بروز مشکل در اندام‌های دیگر مانند رحم، دهانه‌ی رحم یا سایر اندام‌ها باشد.

• پزشک برای تشخیص علت درد تخمدان ابتدا شرح‌حال بیمار را می‌پرسد و او را معاینه می‌کند. همچنین سؤالاتی در مورد رابطه‌ی جنسی، علائم همراه مانند تب، خونریزی یا ترشحات واژن می‌پرسد.
• برای تشخیص علت درد تخمدان، پهلوها،کمر و لگن معاینه می‎شوند. حین معاینه‌ی لگن ممکن است از ترشحات واژن یا دهانه‌ی رحم نمونه (پاپ اسمیر) تهیه شود و جهت بررسی بیشتر به آزمایشگاه ارسال شود.
• یکی از آزمایش‌های ضروری، انجام تست بارداری برای رد یا تأیید حاملگی خارج رحمی است. همچنین نمونه‌ی ادرار و خون نیز از نظر وجود عفونت بررسی می‌شوند.
• سونوگرافی لگن و سی‌تی‌اسکن نیز از دیگر روش‌های تشخیص علت درد تخمدان هستند.

درمان درد تخمدان

درمان درد تخمدانبستگی به علت آن دارد. زمانی‌که علت درد مشخص شد، برنامه‌ی درمانی شامل تغییر سبک زندگی، دارودرمانی یا جراحی شروع می‌شود.

• اگر درد تخمدان مربوط به سیکل قاعدگی باشد، با تدابیری مانند خواب کافی، ورزش، تکنیک‌های آرام‌سازی، استفاده از پدهای گرم‌کننده می‌توان به کاهش درد کمک کرد.
• درصورتی‌که درمان‌های خانگی مانند استفاده از پد گرمایشی و استراحت منجر به کاهش درد تخمدان نشود؛ پزشک داروهای ضددرد غیراستروئیدی تجویز می‌کند. این داروها میزان پروستاگلاندین را کاهش داده و درد تخمدان را برطرف می‌کنند.
• اگر درد تخمدان به‌علت پیچ‌خوردگی تخمدان، حاملگی خارج رحمی، آندومتریوز پیشرفته، فیبروم یا سرطان تخمدان باشد، درمان با عمل جراحی صورت می‌گیرد.

توجه کنید که داروهای غیراستروئیدی در افرادی که مشکلات کبدی، کلیوی، اختلالات خونریزی‌دهنده و حساسیت به آسپرین دارند نباید مصرف شود.

کلام آخر دکترساینا

همانطور که اشاره کردیم درد تخمدان علل مختلفی دارد. گاهی این درد به‌دلیل تغییرات هورمونی در طی سیکل قاعدگی است که جای نگرانی ندارد؛ اما گاهی درد تخمدان می‌تواند علامت وجود بیماری یا مشکل جدی‌تری باشد. دراین‌صورت نیاز است که علائم را جدی بگیرید و برای اطمینان خاطر از متخصص زنان مشاوره دریافت کنید.

برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.

سؤالات متداول

همراهان مجله سلامت دکتر ساینا، شما عزیزان نیز می‌توانید سوالات خود را در رابطه با موضوع این مقاله در بخش نظرات بنویسید. متخصصان ما در تلاش هستند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پرسش‌های شما پاسخ دهند.