عمل کیست تخمدان + مراقبت‌های بعد جراحی کیست تخمدان

عمل کیست تخمدان از جمله جراحی‌های سبک و با عوارض کم در دنیای پزشکی است. کیست‌های تخمدان در واقع کیسه‌هایی حاوی مایع هستند که روی تخمدان ایجاد می‌شوند. این کیست‌ها آن‌قدر شایع‌اند که خیلی اوقات بدون ایجاد هیچ علامتی از بین می‌روند. اما گاهی این اتفاق به‌سادگی نمی‌افتد و کیست باعث بروز مشکلاتی برای فرد می‌شود. در این شرایط پزشکان چاره‌ای جز حذف کیست به کمک جراحی کیست تخمدان ندارند.

عمل کیست تخمدان چیست؟

عمل کیست تخمدان برای برداشتن کیست‌هایی انجام می‌شود که در تخمدان رشد کرده‌اند، خودبه‌خود از بین نمی‌روند و برای فرد مشکل‌ساز شده‌اند.

به نقل از وبسایت Very Well Health:

تخمین زده می‌شود که فقط ۵ تا ۱۰ درصد کیست‌های تخمدان نیاز به جراحی دارند. همچنین از بین کیست‌های تخمدانی که نیاز به انجام جراحی دارند، فقط ۱۳ تا ۲۱ درصد از آن‌ها سرطانی هستند.

هزینه جراحی کیست تخمدان

هزینه‌های کلی مربوط به جراحی کیست تخمدان به عوامل مختلفی مثل:

• شهر محل جراحی
• نوع بیمارستان (دولتی یا خصوصی)
• پوشش بیمه درمانی و بیمه تکمیلی
• نوع و میزان داروهای موردنیاز برای دوران نقاهت
• نوع عمل جراحی
• مدت بستری

بستگی دارد. برای اطلاع از هزینه‌های مربوط به این جراحی و میزان پوشش این هزینه‌ها توسط بیمه، باید از بیمارستان و سازمان تامین‌کننده بیمه درمانی و بیمه تکمیلی خود سوال کنید.

در چه مواردی نیاز به عمل جراحی است؟

خیلی از کیست‌های تخمدان کوچک هستند و خودبه‌خود از بین می‌روند؛ ولی تحت شرایط زیر پزشکان برای درمان کیست از جراحی استفاده می‌کنند:

• رشد بیش از اندازه (بیشتر از ۵ تا ۱۰ سانتی‌متر)
• دردناک بودن کیست
• رشد کیست بعد از یائسگی
• برنامه برای اقدام به بارداری
• احتمال سرطانی بودن کیست (کیست‌های جامد یا نیمه جامد)
• ترکیدن کیست و خونریزی (نادر)
• پیچ‌خوردگی تخمدان
• اختلال علائم با فعالیت‌های روزمره

معمولاً برای درمان کیست‌هایی که بزرگ‌اند، باعث درد و اختلال در فعالیت‌های روزمره می‌شوند یا احتمال سرطانی بودن آن‌ها وجود دارد، جراحی کیست تخمدان انجام می‌شود.

اگر کیست تخمدان عمل نشود خطرناک است؟

عدم درمان به‌موقع کیست تخمدان می‌تواند عوارض خطرناکی را برای فرد ایجاد کند. خطرات احتمالی کیست‌ها عبارت‌اند از:

• سرطان، در صورت بدخیم بودن کیست‌
• پیچ‌خوردگی تخمدان، قطع جریان خون و ازدست‌رفتن آن
• ترکیدن کیست، ایجاد درد و ورم در شکم و خونریزی داخل لگن

آیا عمل جراحی کیست تخمدان در بارداری مقدور است؟

یافته‌های علمی نشان می‌دهند جراحی کیست تخمدان در دوران بارداری هیچ خطری برای مادر و جنین ندارد؛ (منبع: Pubmed) بااین‌حال، اگر کیست تخمدان دارید، بهتر است قبل از اقدام به بارداری با پزشک مشورت کنید تا درصورت‌نیاز، جراحی پیش از بارداری انجام شود. اگر کیست تخمدان در حین بارداری تشخیص داده شود، بسیاری از پزشکان ترجیح می‌دهند این عمل را به پس از زایمان موکول کنند؛ مگر در موارد که کیست آزاردهنده شده است؛ مثلاً درد شدید دارید یا کیست خونریزی دارد.

عمل جراحی کیست تخمدان در دوران بارداری معمولاً با روش کم‌تهاجمی لاپاراسکوپی انجام می‌شود؛ مگر در موارد خاص مثلاً بزرگی بیش‌ازحد کیست که نیاز به جراحی باز باشد.

همان‌طورکه گفته شد، عمل کیست تخمدان در دوران بارداری مشکلی برای بارداری شما ایجاد نمی‌کند؛ مگر اینکه نیاز باشد کل تخمدان برداشته شود؛‌ مثلاً کیست بسیار بزرگ، کمپلکس یا سرطانی باشد.

درباره تاثیر جراحی روی خانم‌های بارداری که کیست‌های بدخیم تخمدان دارند و احتمال متاستاز (انتشار سرطان به نقاط دیگر بدن) وجود دارد، هنوز به اندازه کافی تحقیق انجام نشده است. (منبع: Science Direct)

در مواردی که کیست کورپوس لوتئوم در مراحل اولیه بارداری (پیش از هفته ۱۰) برداشته شود؛ ممکن است نیاز باشد برای حفظ بارداری، مکمل پروژسترون مصرف کنید.

انواع جراحی کیست تخمدان

برای برداشتن کیست تخمدان دو نوع جراحی وجود دارد: «لاپاراسکوپی» و «لاپاراتومی» (جراحی باز کیست تخمدان).

۱. لاپاراسکوپی کیست تخمدان

این روش یکی از ساده‌ترین انواع جراحی کیست تخمدان است که طی آن فقط با ایجاد چند شکاف جزئی، کیست‌ها خارج می‌شوند.

۲. لاپاراتومی کیست تخمدان

لاپاراتومی به علت نوع برش شکم، نسبت به روش لاپاروسکوپی کمی تهاجمی‌تر است و بعد از آن هم بیمار نیاز به مراقبت بیشتری دارد.

از این روش در دو حالت ممکن است استفاده شود:

• وقتی کیست خیلی بزرگ است و نمی‌توان آن را از طریق لاپاراسکوپی خارج کرد.
• وقتی پزشک به سرطانی بودن کیست شک دارد و مجبور به خارج‌کردن بخشی از بافت‌ها یا تخمدان می‌شود.

آمادگی‌های لازم قبل از جراحی

قبل از جراحی، پزشک درباره آمادگی‌های لازم برای جراحی به شما مشاوره می‌دهد. مهم‌ترین مواردی که باید از آن‌ها اطلاع داشته باشید عبارت‌اند از:

• مدت‌زمان ناشتای قبل از عمل (معمولاً ۶ الی ۸ ساعت)
• زمان انجام عمل
• نوع جراحی (لاپاروسکوپی یا لاپاروتومی)
• مدت‌زمان بستری بعد از جراحی
• احتمال حساسیت به داروهای بی‌هوشی
• عوارض احتمالی عمل
• عدم استفاده از برخی از داروها و مکمل‌ها قبل از جراحی

علاوه‌براین، لازم است یک‌سری آزمایش‌ها و تصویربرداری‌ها را هم انجام دهید که به پزشک در انجام جراحی کمک می‌کنند.

نکات مربوط به روز جراحی

هر عمل جراحی (از جمله جراحی کیست تخمدان) در نگاه اول استرس‌زا است؛ اما دانستن نکات مهم مربوط به مراقبت‌های قبل از عمل و نحوه انجام آن باعث می‌شود اندکی از این استرس کم شود.

مراقبت‌های روز عمل

ازآنجاکه عمل کیست تخمدان تحت بی‌هوشی انجام می‌شود، در روز عمل لازم است یکی از دوستان یا اعضای خانواده شما را همراهی کنند. همچنین لازم است به توصیه‌هایی که پزشک درباره ساعت حضور در بیمارستان، زمان ناشتایی و قطع مصرف داروها به شما کرده است توجه کنید.

قبل از عمل پرستار علائم حیاتی، وزن، قند خون و وضعیت بارداری شما را بررسی می‌کند. سپس باید گان مخصوص اتاق عمل بپوشید و تمام لباس‌ها، جواهرات، ساعت و همه وسایل اضافی را به پرستار یا همراه خود تحویل دهید.

بیهوشی عمل کیست تخمدان

جراحی کیست تخمدان چه به صورت لاپاراسکوپی باشد و چه لاپاراتومی، تحت بی‌هوشی عمومی انجام می‌شود. متخصص بی‌هوشی یک آنژیوکت را وارد رگ شما می‌کند تا از طریق آن داروهای ضروری در حین عمل به بدن‌تان تزریق شوند. بعد از اینکه بی‌هوش شدید، جراحی کیست تخمدان شروع می‌شود.

مدت زمان جراحی کیست تخمدان

جراحی کیست تخمدان بین یک الی دو ساعت طول می‌کشد.

نحوه انجام عمل کیست تخمدان

در جراحی کیست تخمدان به روش لاپاراسکوپی، جراح یک شکاف جزئی زیر ناف ایجاد کرده و از طریق آن دوربین کوچکی به نام «لاپاروسکوپ» را وارد بدن می‌کند. همچنین برای مشاهده دقیق‌تر اعضای داخلی، گاز کربن‌دی‌اکسید هم داخل شکم دمیده می‌شود.

دوربین لاپاروسکوپ به همراه چراغ کوچکی که روی آن قرار دارد، به پزشک در مشاهده اعضای داخلی لگن و پیداکردن محل کیست تخمدان کمک می‌کند. وقتی کیست پیدا شد، یک یا دو شکاف کوچک دیگر نیز ایجاد می‌شود تا پزشک از طریق آن‌ها بتواند تجهیزات کوچک جراحی را وارد بدن کرده و کیست‌های تخمدان را خارج کند. در حین برداشتن کیست‌ها ممکن است پزشک کمی از بافت را هم بردارد تا از نظر وجود سلول‌های سرطانی آزمایش شود. در نهایت ابزارهای جراحی خارج شده و شکاف‌ها بخیه زده می‌شوند.

اگر بافت‌هایی که مورد آزمایش قرار گرفته‌اند حاوی سلول سرطانی باشند، ممکن است لازم باشد تخمدان‌ها یا بخشی از بافت‌ها برداشته شود. در جراحی کیست تخمدان به روش لاپاراتومی، پزشک شکاف بزرگی روی شکم ایجاد کرده و از طریق آن کیست تخمدان (در صورت نیاز خود تخمدان) را خارج می‌کند.

در لاپاراتومی، برش وسیع‌تری روی حفره شکمی ایجاد می‌شود و جراح مستقیماً به تخمدان‌ها دسترسی پیدا می‌کند.

مراقبت‌های بعد از عمل کیست تخمدان

بعد از اتمام جراحی کیست تخمدان، به اتاق ریکاوری منتقل می‌شوید تا ضربان قلب، فشار خون و بقیه علائم حیاتی شما کنترل شود. بعد از به‌هوش آمدن، علائم ناخوشایندی مثل ناراحتی ناشی از کربن‌دی‌اکسید به‌کاررفته طی عمل و درد زخم‌ها طبیعی است و با مصرف مسکن بهتر خواهید شد.

به علت استفاده از داروهای بی‌هوشی ممکن است تمرکز نداشته باشید یا نتوانید درست فکر کنید. این حالت بعد از ۲۴ ساعت از بین می‌رود و در این فاصله زمانی باید از رانندگی، مصرف الکل، امضاکردن اسناد و نامه‌های مهم و استفاده از ماشین‌آلات پرهیز کنید.

تغذیه بعد از عمل

اگر سوال “بعد از عمل کیست تخمدان چه بخوریم” برای شما به وجود آمده، باید بگوییم که تغذیه سالم برای بهبودی سریع‌تر شما بسیار مهم است. بهتر است بلافاصله بعد از عمل فقط مایعات (مثل سوپ و غیره) مصرف کنید. غذاهایی که دارای مقادیر زیادی فیبر هستند، می‌توانند از ایجاد نفخ جلوگیری کنند و درعین‌حال روند بهبودتان را سرعت ببخشند.

از جمله مواد غذایی سرشار از فیبر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نان سبوس‌دار
• میوه و سبزی
• جو پرک

همچنین در این دوران بهتر است از مصرف مواد غذایی که باعث نفخ می‌شوند، پرهیز کنید. از جمله این مواد غذایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پنیر
• غذاهای نیمه‌آماده
• گوشت قرمز
• مواد غذایی خشک‌شده (مثل میوه خشک، چیپس، آلو خشک و…)
• لبنیات (بستنی، شیر، خامه و…)
• انواع شیرینی

دوران نقاهت عمل کیست تخمدان

در دوران نقاهت باید از هر نوع فعالیتی که باعث وارد آمدن فشار اضافی به ناحیه شکم می‌شود (هل‌دادن و کشیدن، بلندکردن اجسام سنگین، راه‌رفتن طولانی و …) خودداری کنید. پزشک بعد از عمل توصیه‌هایی را درباره نوع، زمان و مقدار مصرف داروهای مسکن طی دوران نقاهت، تاریخ معاینه‌های بعدی و نحوه کنترل بخیه‌ها و علائم عفونت به شما ارائه می‌کند.

بازگشت به زندگی روزمره و محل کار

مدت دوران نقاهت بعد از جراحی کیست تخمدان، برای هر فرد بسته به نوع عمل و شرایط جسمی او متفاوت است. اکثر افرادی که عمل لاپاراسکوپی انجام داده‌اند می‌توانند دو تا سه هفته بعد از عمل به زندگی روزمره خود برگردند.

طول دوران نقاهت برای افرادی که تحت عمل لاپاراتومی بوده‌اند کمی بیشتر است. این افراد باید حداقل شش تا هشت هفته منتظر بمانند تا بتوانند فعالیت‌های عادی خود را دوباره شروع کنند. (حتی ممکن است این مدت زمان تا ۱۲ هفته هم طول بکشد.)

زمان ترخیص از بیمارستان

• مدت‌زمان لازم برای تحت‌نظر بودن بیمار بعد از عمل لاپاروسکوپی بین ۲ تا ۳ ساعت است و بعد از آن می‌تواند به خانه برگردد.
• به علت پیچیدگی بیشتر عمل لاپاروتومی، مدت بستری بعد از آن هم طولانی‌تر و بین ۱ یا ۲ شب است.

رابطه زناشویی بعد از عمل

بعد از جراحی کیست تخمدان، دهانه رحم کمی کشیده می‌شود و ممکن است خونریزی کند. برقراری رابطه جنسی بلافاصله بعد از عمل و درست زمانی که ناحیه تناسلی نیاز به استراحت دارد، می‌تواند باعث خونریزی و عفونت در مجاری ادراری و دهانه رحم شود.

رابطه جنسی بعد از عمل فقط زمانی مجاز است که درد و سایر علائم ناشی از جراحی از بین رفته و وضعیت‌تان تثبیت شده باشد. البته نوع عمل هم تاثیر زیادی در زمان لازم برای پرهیز از رابطه جنسی دارد؛ برای مثال اگر عمل لاپاراتومی را انجام داده‌اید، باید حداقل ۴ تا ۶ هفته صبر کنید.

پریودی بعد از جراحی کیست تخمدان

بعد از جراحی برای برداشتن تخمدان یا کیست‌های آن، فعالیت تخمدان‌ها کمی تغییر می‌کند؛ این تغییر می‌تواند باعث تغییرات هورمونی و بی‌نظمی پریود شود. اکثر خانم‌ها بین ۴ تا ۶ هفته بعد از لاپاراسکوپی، پریود می‌شوند. لازم است بدانید که خون‌ریزی و درد در اولین پریود بعد از لاپاراسکوپی ممکن است شدیدتر از حد معمول باشد.

اگر بعد از گذشت دو ماه از جراحی پریود نشدید باید به پزشک خود مراجعه کنید تا با انجام سونوگرافی مجدد مشکل احتمالی را تشخیص بدهد.

دوران نقاهت جراحی لاپاروسکوپی حدود دو تا سه هفته و جراحی لاپاروتومی حدود شش تا هشت هفته است.

مزایای عمل کیست تخمدان

مزایای عمل کیست تخمدان شامل موارد زیر است:

• بهبود علائم ناشی از کیست (درد، خونریزی و غیره)
• پیشگیری از ابتلا به سرطان یا درمان آن
• پیشگیری از عوارض خطرناک (ترکیدن کیست و پیچش تخمدان)

خطرات و عوارض جراحی کیست تخمدان

قبل از انجام عمل، پزشک درباره عوارض و خطرات احتمالی جراحی کیست با شما صحبت می‌کند. این عمل به‌طورکلی کم‌خطر است. از جمله عوارض نادری که ممکن است بعد از جراحی کیست تخمدان ظاهر شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عفونت مثانه یا محل بخیه‌ها
• آسیب‌دیدن بافت‌های مجاور کیست، تخمدان یا لوله فالوپ
• آسیب‌دیدن اعضای نزدیک به تخمدان مثل مثانه، میزنای و روده
• خونریزی
• واکنش بدن به داروی بی‌هوشی
• لخته‌شدن خون
• برگشت کیست بعد از عمل
• نیاز به برداشتن یک یا هر دو تخمدان
• نیاز به جراحی مجدد
• نازایی

چه مواردی خطر عوارض بعد از کیست تخمدان را افزایش می‌دهد؟

• سابقه جراحی در ناحیه شکم و اعضای داخلی قسمت لگن
• سیگارکشیدن
• مصرف الکل
• ابتلا به بیماری‌های مزمن (مثل دیابت و چاقی)
• بارداری

آیا عمل کیست تخمدان خطرناک است؟

این عمل به‌صورت کلی بی‌خطر است؛ اما بهتر است بدانید که حتی ساده‌ترین جراحی‌ها هم ممکن است دارای عوارض احتمالی باشند.

علت درد و ورم شکم بعد از عمل کیست تخمدان

درد بعد از همه انواع جراحی طبیعی است و با مصرف داروی مسکن می‌توانید آن را کنترل کنید. در عمل جراحی کیست هم به دلیل شکاف‌هایی که روی شکم ایجاد شده‌اند، احساس درد در نواحی اطراف شکاف‌ها طبیعی است.

علاوه بر درد در ناحیه جراحی، خیلی از افراد بعد از عمل کیست دچار دل‌پیچه و نفخ می‌شوند. این مشکل به علت جمع‌شدن گاز در روده‌ها ایجاد می‌شود و با دفع مدفوع و گاز و مصرف داروهای کمکی، به‌تدریج بهبود پیدا می‌کند. همچنین برخی افرادی که لاپاراسکوپی انجام داده‌اند، به دلیل عوارض ناشی از گاز مورداستفاده طی عمل دچار درد در قسمت شانه می‌شوند.

نازایی بعد از عمل کیست تخمدان

جراحی کیست تخمدان به‌تنهایی تاثیری روی قدرت باروری شما ندارد؛ اما عوارض احتمالی (و البته نادر) ناشی از آن مثل آسیب‌دیدگی لوله فالوپ و تخمدان می‌توانند باعث نازایی شوند. همچنین مشکل زمینه‌ای که باعث ایجاد کیست شده است می‌تواند باعث کاهش قدرت باروری شما شود. برای مثال اگر مبتلا به اندومتریوز و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) باشید، بیشتر از بقیه افراد در معرض نازایی هستید.

در نهایت اگر پزشک تشخیص بدهد که بیمار سرطان تخمدان دارد، ممکن است لازم باشد تخمدان‌ها، لوله‌ها یا رحم برداشته شوند؛ در این صورت امکان بارداری از بین می‌رود.

عمل برداشتن کیست تخمدان، معمولاً تاثیر منفی روی قدرت باروری فرد ندارد؛ مگر در شرایط نادری که تخمدان یا لوله فالوپ آسیب ببیند یا نیاز به برداشتن تخمدان‌ها وجود داشته باشد.

چه زمانی با پزشک تماس بگیریم؟

اگر هرکدام از علائم زیر را تجربه کردید، با پزشک خود تماس بگیرید:

• درد و ورم شکم که با گذشت زمان و مصرف مسکن بهتر نمی‌شود
• لرز و تب بالاي ۳۸ درجه
• حالت تهوع شدید یا استفراغ
• خونریزی شدید (در صورت خیس شدن بیشتر از ۲ نوار بهداشتی طی یک ساعت، خونریزی شدید است)
• قرمزی، خونریزی، ورم یا خارج‌شدن ترشح از بخیه‌ها
• مشاهده خون در ادرار
• سوزش و درد حین ادرار
• تکرر ادرار
• قرمزی، درد و ورم ساق پا

کلام آخر دکترساینا

خیلی اوقات نیازی به عمل کیست تخمدان نیست و کیست‌ها خودبه‌خود از بین می‌روند. اما گاهی این کیست‌ها می‌توانند مشکلاتی مثل پیچ‌خوردن تخمدان، ترکیدن و خونریزی در لگن و حتی سرطان را برای فرد ایجاد کنند. جراحی کیست تخمدان، از جمله جراحی‌هایی است که عوارض بسیار کمی برای فرد دارد، دوران نقاهت پس از آن نسبتاً کوتاه است و می‌تواند فرد را از مشکلات جدی که می‌توانند سلامت او را تهدید کنند نجات دهد.

سوالات متداول

برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از u003ca href=u0022https://www.drsaina.com/consultationu0022u003e۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناسu003c/au003e متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.