آبله میمونی؛ علائم، انتقال، پیشگیری و درمان

آبله میمونی «Monkeypox» یک بیماری نادر شبیه آبله است که به وسیله یک ویروس ایجاد می‌شود. این ویروس بیشتر در آفریقا یافت شده، اما در سایر نقاط دنیا نیز دیده شده است. آبله میمونی علائم شبه آنفلوانزا مانند تب و لرز ایجاد می‌کند. ازبین‌رفتن بثورات آن ممکن است تا چند هفته طول بکشد. در این مقاله به علائم، نحوه تشخیص و درمان آبله میمونی می‌پردازیم.

آبله میمونی چیست؟

آبله میمونی یا Mpox، یک بیماری نادر است که در اثر عفونت با یک ویروس ایجاد می‌شود. این عفونت، باعث ایجاد بثورات پوستی و علائم شبه آنفلوانزا می‌شود. ویروس بیماری آبله که شاید شناخته‌شده‌تر باشد، با این ویروس در دسته ویروس‌های ارتوپوکس (Orthopoxvirus) قرار می‌گیرد.

آبله میمونی از طریق تماس نزدیک با فرد مبتلا منتقل می‌شود. همچنین ممکن است از طریق تماس با حیوان مبتلا، به آن آلوده شوید.

دو نوع یا کلاد (Clade) از ویروس آبله میمونی شناخته شده که یکی از آفریقای مرکزی (نوع I) و دیگری از غرب آفریقا (نوع II) منشأ گرفته است. شیوع جهانی آن در حال حاضر (۲۰۲۳-۲۰۲۲) توسط نوع Ib ایجاد شده که یک زیرگروه از ویروس غرب آفریقا با شدت کمتر است.

---

آبله میمونی چقدر شایع است؟

آبله میمونی نادر است. اما تعداد موارد ابتلا به آن در آفریقا و در مناطقی که تاکنون این بیماری دیده نشده، رو به افزایش است.

---

آبله میمونی در کدام کشورها دیده می‌شود؟

طی چند دهه، آبله میمونی بیشتر در آفریقا دیده می‌شد. اما در حال حاضر گاهی اوقات در کشورهای دیگر از جمله آمریکا نیز ممکن است دیده شود.

در تابستان ۲۰۲۱، یک مورد آبله میمون در یکی از ساکنان آمریکا که از نیجریه به آمریکا سفر کرده بود، پیدا شد. سپس، در سال ۲۰۲۲ شیوع بیماری در مناطق خارج از آفریقا، از جمله اروپا، آمریکا، آسیا و استرالیا مشاهده شد.

---

چه کسانی آبله میمونی می‌گیرند؟

هر کسی ممکن است مبتلا به آبله میمونی شود. در آفریقا بیشتر موارد ابتلا، کودکان زیر ۱۵ سال هستند. خارج از آفریقا، به نظر می‌رسد این بیماری در مردهای هم‌جنس‌گرا بیشتر شایع است؛ اما موارد متعددی هم در افرادی وجود دارد که جزء این دسته نیستند.

به گفته CDC، آبله میمونی یک بیماری نادر است که در اثر عفونت با یک ویروس ایجاد می‌شود. ویروس آبله میمونی از همان خانواده ویروس واریولا (ویروس عامل بیماری آبله) است. علائم آبله میمونی شبیه علائم آبله، اما خفیف‌تر است. این بیماری به‌ندرت کشنده بوده و با آبله‌مرغان نیز ارتباطی ندارد.

---

علت آبله میمونی

عامل ایجاد آبله میمونی، ویروسی از دسته ویروس‌های ارتوپوکس (Orthopoxvirus) است. ویروس واریولا – عامل بیماری آبله – نیز در همین دسته قرار دارد. دو نوع یا کلاد ژنتیکی از این ویروس تاکنون شناخته شده که کلاد I یا کلاد آفریقای مرکزی و کلاد II یا کلاد آفریقای غربی گفته می‌شود.

---

علائم آبله میمونی

علائم آبله میمونی معمولاً در عرض یک هفته ایجاد می‌شوند، اما از ۱ تا ۲۱ روز پس از مواجهه می‌توانند شروع شوند. علائم بیماری معمولاً ۲ تا ۴ هفته طول می‌کشد، اما ممکن است در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر طول بکشد.

علائم رایج آبله میمونی عبارتند از:

• بثورات
• تب
• گلودرد
• سردرد
• دردهای عضلانی
• کمردرد
• افت انرژی
• تورم غدد لنفاوی

در برخی افراد، اولین علامت آبله میمونی بثورات است، درحالی‌که در برخی دیگر ممکن است ابتدا علائم دیگری بروز کند.

بثورات ابتدا به شکل یک زخم صاف و مسطح ایجاد شده که سپس به تاول‌های پر از مایع تبدیل می‌شود و ممکن است خارش‌دار یا دردناک باشد. با بهبودی بثورات، ضایعات خشک و پوسته‌پوسته شده و پوسته‌های آن‌ها می‌ریزند.

برخی افراد یک یا تعداد کمی ضایعه پوستی و برخی دیگر ممکن است صدها ضایعه داشته باشند. این بثورات در هر جایی از بدن ممکن است ظاهر شوند، از جمله:

• کف دست و پا
• صورت، دهان و گلو
• کشاله ران و ناحیه تناسلی
• مقعد

برخی افراد از تورم دردناک در مقعد یا درد و مشکل هنگام ادرار کردن شکایت دارند.

معمولاً در آبله میمونی تب، بدن درد و گلودرد اولین علائمی هستند که ظاهر می‌شوند. بثورات معمولاً  از صورت شروع شده و در سراسر بدن، تا کف دست و پا گسترش می‌یابد و طی ۲ تا ۴ هفته مراحل ماکول، پاپول، وزیکل و پوسچول را طی می‌کند.

لنفادنوپاتی (تورم غدد لنفاوی) نیز یک ویژگی کلاسیک آبله میمونی است.

این بیماری ممکن است در افراد مختلف، متفاوت شروع شود. در بیش از نیمی از موارد، بثورات ممکن است قبل یا همزمان با سایر علائم ظاهر شده و همیشه در سرتاسر بدن پخش نمی‌شوند. اولین ضایعه ممکن است در هر جایی از بدن از جمله کشاله ران، مقعد، داخل یا اطراف دهان ایجاد شود.

هر کسی که به آبله میمونی مبتلا شود، تمام علائم را نشان نمی‌دهد. ممکن است حتی به آبله میمونی مبتلا شده باشید ولی ندانید! حتی اگر هیچ علامتی از عفونت نداشته باشید، می‌توانید با تماس نزدیک طولانی بیماری را به دیگران منتقل کنید.

عکس۳ :عکس بثورات آبله میمونی / مقایسه آبله مرغان با آبله میمونی (برای آلت عکس)

در صورت مشاهده بثورات پوستی جدید، یا تماس با فرد مشکوک و مبتلا به آبله میمونی، هرچه‌زودتر از پزشک کمک بگیرید.

آبله میمونی چقدر طول می‌کشد؟

علائم آبله میمونی معمولاً در عرض ۳ هفته پس از قرار گرفتن در معرض ویروس شروع می‌شود. اگر فردی علائم شبه آنفلوانزا داشته باشد، معمولاً ۱ تا ۴ روز بعد دچار بثورات می‌شود.

فرد مبتلا به آبله میمونی از زمان شروع علائم تا زمانی که بثورات کاملاً بهبود یابند، می‌تواند بیماری را به دیگران منتقل کند. برخی اطلاعات جدید نشان‌دهنده این است که بعضی افراد ۱ تا ۴ روز قبل از شروع علائم ممکن است بیماری را به دیگران منتقل کنند.

دوره بیماری آبله میمونی معمولاً ۲ تا ۴ هفته طول می‌کشد. در صورت ابتلا به این بیماری، پزشک شما را تا زمان بهبود بثورات تحت نظر خواهد گرفت.

آیا آبله میمونی کشنده است؟

آبله میمونی به‌ندرت می‌تواند کشنده باشد. همچنین، این بیماری باعث ایجاد عوارضی مانند ذات‌الریه (پنومونی) و عفونت‌های مغز (انسفالیت) یا چشم شود که می‌توانند تهدیدکننده حیات باشند.

---

نحوه انتقال آبله میمونی

انتقال فرد به فرد آبله میمونی از طریق تماس مستقیم با پوست عفونی یا سایر ضایعات مانند ضایعات داخل دهان یا ناحیه تناسلی رخ می‌دهد. این تماس‌ها شامل موارد زیر است:

• چهره به چهره (حرف زدن یا نفس کشیدن)
• پوست به پوست (لمس کردن یا رابطه جنسی واژینال / مقعدی)
• دهان به دهان (بوسیدن)
• دهان به پوست (رابطه جنسی دهانی یا بوسیدن پوست)
• قطرات تنفسی در تماس نزدیک طولانی‌مدت

ویروس می‌تواند از زخم‌های پوستی، سطوح مخاطی (مانند دهان، حلق، چشم، ناحیه تناسلی، مقعد) یا دستگاه تنفسی وارد بدن شود. آبله میمونی می‌تواند به سایر اعضای خانواده و شرکای جنسی سرایت کند. افرادی که چند شریک جنسی دارند در معرض خطر بیشتری هستند.

انتقال آبله میمونی از حیوانات آلوده به انسان از طریق گاز گرفتگی، خراش یا خوردن گوشت نپخته آن‌ها رخ می‌دهد.

همچنین آلودگی به ویروس ممکن است از طریق تماس با اشیاء آلوده مانند لباس یا ملحفه، جراحت‌های ایجاد شده در مراکز درمانی یا محیط‌هایی مانند سالن آرایشی و تتو، رخ دهد.

---

نحوه تشخیص آبله میمونی

باتوجه‌به نادر بودن آبله میمونی، ممکن است پزشک ابتدا به سایر بیماری‌هایی که با بثورات خود را نشان می‌دهند، مانند سرخک یا آبله مرغان، شک کند. معمولاً تورم غدد لنفاوی به تشخیص آبله میمونی از بیماری‌های دیگر کمک می‌کند.

برای تشخیص آبله میمونی، پزشک از یک ضایعه نمونه بافتی گرفته و آن را برای آزمایش PCR به آزمایشگاه می‌فرستد. همچنین، ممکن است برای بررسی ویروس آبله میمونی یا آنتی‌بادی‌هایی که سیستم ایمنی علیه ویروس ساخته، آزمایش خون بدهید.

---

درمان آبله میمونی

آبله میمونی یک بیماری خودمحدودشونده است که بدون درمان و پس از گذشت دوره آن (۲ تا ۴ هفته) بهتر می‌شود. پس از تشخیص بیماری، پزشک وضعیت شما را بررسی کرده، سعی می‌کند علائم شما را تسکین دهد و از بروز عوارضی مانند کم‌آبی بدن جلوگیری کند. در صورت بروز عفونت باکتریایی ثانویه، پزشک برایتان آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد کرد.

در حال حاضر، هیچ درمان ضدویروسی تأییدشده‌ای برای آبله میمونی وجود ندارد. اگر شدت بیماری زیاد باشد، پزشک ممکن است برخی داروهای ویروسی را تجویز کند. این داروها برای درمان سایر عفونت‌های ویروسی (مانند آبله) تأیید شده‌اند، اما محققان برای تأیید و بررسی میزان اثربخشی آن‌ها روی آبله میمونی باید مطالعات بیشتری انجام دهند.

آبله میمونی با علائمی شبیه علائم آنفلوانزا و بثورات پوستی ظاهر می‌شود. عامل این بیماری یک ویروس است که از طریق تماس نزدیک فرد به فرد منتقل می‌شود. آبله میمونی خودمحدودشونده بوده و معمولاً بدون درمان با گذشت دوره بیماری خودبه‌خود بهبود می‌یابد. درمان اختصاصی برای آبله میمونی تاکنون یافت نشده است.

درمان خانگی آبله میمونی

اگر مبتلا به آبله میمونی شده‌اید، برخی راهکارها می‌تواند به تسکین علائم شما کمک کند:

• مسکن و تب‌بر. داروهایی مانند ایبوپروفن و استامینوفن می‌توانند به تسکین علائم شما کمک کنند.
• حمام جو دوسر. خیس خوردن ضایعات در حمام جو دوسر می‌تواند به کاهش خشکی و خارش پوستی ناشی از آن‌ها کمک کند.
• قرنطینه و ایزوله کردن. اگر آلوده هستید خودتان را ایزوله کنید. تا زمانی که تمام ضایعاتتان بهبود پیدا نکرده، از تماس با دیگران خودداری کنید.
• پوشاندن زخم‌ها. از گاز یا باند استفاده کنید تا انتشار ویروس به دیگران و محیط کاهش پیدا کند.
• مراقبت مناسب. در زمان بیماری در خانه بمانید و استراحت کنید؛ هنگام برخورد با دیگران ماسک بزنید؛ مایعات فراوان بنوشید.
• خودداری از تماس با حیوانات خانگی (به‌ویژه جوندگان).

---

چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟

اگر با هر یک از موارد زیر رو‌به‌رو هستید، از پزشک کمک بگیرید:

• احساس ناخوشی همراه با تب، درد و تورم غدد لنفاوی دارید.
• دچار بثورات یا زخم جدیدی شده‌اید.
• با فرد مبتلا به آبله میمونی تماس نزدیک داشته‌اید.

چه زمانی با اورژانس تماس بگیریم؟

در صورت بروز علائم زیر با اورژانس تماس بگیرید:

• مشکل در تنفس
• درد قفسه سینه که جدید بوده یا بدتر شده
• سفتی گردن
• گیجی یا دشواری در فکر کردن
• مشکل در حرف زدن یا حرکت کردن
• افت هوشیاری
• تشنج

---

چطور از آبله میمونی پیشگیری کنیم؟

اگر در خطر ابتلا به آبله میمونی هستید، واکسن زدن می‌تواند انتشار بیماری را متوقف کند. سایر روش‌های پیشگیری شامل کاهش تماس انسان با حیوانات آلوده و محدود کردن انتشار فرد به فرد است. اقدامات زیر می‌تواند در پیشگیری از ابتلا به آبله میمونی مؤثر باشد:

• خودداری از تماس با حیوانات آلوده (به‌ویژه حیوانات ناخوش و بیمار یا مُرده)
• خودداری از تماس با ملحفه یا سایر لوازم آلوده به ویروس
• پختن کامل غذاهایی که حاوی گوشت حیوانات هستند.
• شستن مکرر دست‌ها با آب و صابون
• خودداری از تماس با افرادی که ممکن است به ویروس آلوده باشند.
• داشتن رابطه جنسی ایمن با استفاده از کاندوم
• استفاده از ماسک برای پوشاندن دهان و بینی هنگام ارتباط با دیگران
• تمیز و ضدعفونی کردن سطوحی که زیاد لمس می‌شوند.
• استفاده از تجهیزات حفاظت فردی هنگام مراقبت از فرد آلوده به ویروس

آیا آبله میمونی واکسن دارد؟

بله. اما واکسن‌های آبله میمونی در حال حاضر فقط برای افرادی که در معرض ویروس قرار گرفته یا در خطر تماس با آن قرار دارند، استفاده می‌شود. البته، واکسن‌هایی که برای آبله ساخته شده‌اند نیز می‌توانند علیه آبله میمونی ایمنی ایجاد کنند.

در صورت داشتن شرایط زیر، در معرض خطر بالای ابتلا به آبله میمونی هستید:

• با کسی که آبله میمونی دارد تماس نزدیک داشته‌اید.
• کسی که طی دو هفته گذشته با او رابطه جنسی داشته‌اید، به آبله میمونی مبتلا شده است.
• در مکانی که آبله میمونی انتشار داشته، یا در مکان‌های غیرمتعارف رابطه جنسی داشته‌اید.
• شریک جنسی شما هر یک از شرایط بالا را دارد.
• قرار است در یکی از شرایط بالا قرار بگیرید.

مردان همجنس‌گرا نیز در صورت داشتن شرایط زیر، در خطر ابتلا هستند:

• در شش ماه گذشته، به یک یا چند عفونت مقاربتی (STI) از جمله HIV حاد، سوزاک، سیفلیس، شانکروئید یا کلامیدیا مبتلا شده است.
• در شش ماه گذشته با بیش از یک نفر رابطه جنسی داشته است.

مهم است که قبل یا بلافاصله بعد از قرار گرفتن در معرض ویروس، واکسینه شوید. درباره این که به واکسیناسیون نیاز دارید یا نه، با پزشک خود مشورت کنید.

---

کلام آخر دکترساینا

آبله میمونی یک بیماری نادر ویروسی شبیه بیماری آبله است که باعث ایجاد علائم شبه آنفلوانزا و بثورات پوستی می‌شود. این بیماری از طریق تماس نزدیک فرد به فرد منتقل می‌شود. اگر دچار بثورات پوستی یا علائم جدیدی شده‌اید که علت آن را نمی‌دانید، یا با فرد مشکوک به آبله میمونی تماس داشته‌اید، با پزشک مشورت کنید.

---