قرص‌های ضدبارداری که امروزه در دسترس‌اند اغلب از نوع قرص ال دی (Low Dose) هستند که دوز پایینی از هورمون را دارند. قرص‌های ال دی یکی از رایج‌ترین انواع روش‌های مورد استفاده برای پیشگیری از بارداری هستند. این قرص‌ها با تأثیر ترکیبی از هورمون‌های استروژن و پروژسترون (گاهی فقط پروژسترون)، تخمک‌گذاری را سرکوب می‌کنند. زنانی که مستعد ریزش موی هورمونی بوده یا به تغییرات هورمونی حساس‌ترند، ممکن است حین مصرف قرص یا معمولاً چند هفته بعد از قطع‌کردن آن دچار درجات مختلفی از ریزش مو شوند. بااین‌حال، قرص‌های ضدبارداری را می‌توان برای درمان ریزش موی آندروژنیک در زنان نیز تجویز کرد. در این متن تأثیر قرص ال‌دی و سایر روش‌های پیشگیری از بارداری بر رشد و ریزش مو را بررسی می‌کنیم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
- روش‌های پیشگیری از بارداری چگونه باعث ریزش مو و کم شدن حجم مو می‌شوند؟
- قرص‌های ضدبارداری چگونه کار می‌کنند و چه تأثیری بر مو دارند؟
- چه کسانی در معرض خطر ریزش مو ناشی از قرص‌های ضدبارداری هستند؟
- پس از قطع انواع روش‌های پیشگیری از بارداری، ریزش مو تا چند وقت ادامه دارد؟
- کدام یک از قرص‌های ضدبارداری کمترین احتمال ریزش مو را دارند؟
- آیا می‌توان از قرص‌های ضدبارداری برای رویش مجدد مو استفاده کرد؟
- آیا مردان هم می‌توانند برای رویش مو از قرص‌های ضدبارداری استفاده کنند؟
- طرز استفاده قرص ضدبارداری برای رویش مو
- عوارض استفاده از قرص‌های ضدبارداری برای رویش مو
- برای جلوگیری از ریزش مو در اثر قرص‌های ضدبارداری چه کاری باید انجام داد؟
- کلام آخر دکترساینا
روش‌های پیشگیری از بارداری چگونه باعث ریزش مو و کم شدن حجم مو می‌شوند؟
هر نوع روش هورمونی پیشگیری از بارداری، از جمله قرص ضدبارداری، برچسب ضدبارداری، حلقه واژینال، آمپول ضدبارداری و ایمپلنت ممکن است باعث ریزش مو شود. آنچه که در این موارد باعث ریزش مو می‌شود، پروژستین است. برخلاف پروژسترون طبیعی، پروژستین (پروژسترون صناعی) فعالیت آندروژنی دارد؛ یعنی شبیه هورمون‌های مردانه عمل می‌کند. این فعالیت آندروژنیک ممکن است عوارض متعددی از جمله ریزش مو داشته باشد. برخی از انواع آن نیز اثرات آندروژنی بیشتری نسبت به سایرین دارند.
قرص‌های ضدبارداری چگونه کار می‌کنند و چه تأثیری بر مو دارند؟
مو به طور معمول یک چرخه رشد دارد. آناژن، فاز فعال این چرخه است. در طول این مرحله، مو از درون فولیکول رشد می‌کند. این مرحله ممکن است ۲ تا ۷ سال طول بکشد. کاتاژن، مرحله میانی است که در آن رشد موها متوقف می‌شود و حدود ۱۰ تا ۲۰ روز طول می‌کشد. تلوژن، مرحله استراحت است. در این مرحله، موهای شما رشد نمی‌کند. روزانه بین ۲۵ تا ۱۰۰ تار مو در این مرحله می‌ریزد و می‌تواند تا حدود ۱۰۰ روز ادامه داشته باشد.
قرص‌های ضدبارداری به دلیل اثرات آندروژنی باعث می‌شوند موها برای مدت طولانی، به‌سرعت از فاز فعال به فاز استراحت بروند. این نوع از ریزش مو، تلوژن افلوویوم نام دارد. طی این فرایند ممکن است تعداد زیادی از موها بریزد.
اگر در خانواده شما طاسی وجود داشته باشد، قرص‌های ضدبارداری می‌توانند این روند را تسریع کنند.
به گفته وبسایت HS Hair Clinic، قرص‌های ضدبارداری از طریق کاهش یا افزایش انواع خاصی از هورمون‌ها عمل می‌کنند. آثار این هورمون‌ها به دستگاه تولیدمثلی محدود نمی‌شود و اغلب می‌تواند اثرات دیگری بر بدن – به‌ویژه موها – داشته باشد.
کدام قرص‌های ضدبارداری باعث ریزش مو می‌شوند؟
همه قرص‌های ضدبارداری حتی قرص‌های با دوز هورمون پایین یا قرص ال دی دارای هورمون‌هایی هستند که می‌توانند باعث ریزش مو شوند. هم قرص‌های ترکیبی و هم پروژسترونی. قرص‌هایی که بین قرص‌های ضدبارداری موجود، کمترین اثر را روی ریزش مو دارند عبارتند از نورژستیمات، نوراتیندرون (نورتیسترون)، دزوژسترل (دزوسپتیو) و اتینودیول دی‌استات.
این قرص‌ها به دلیل شاخص آندروژنی پایین، فعالیت آندروژنی کمی دارند. همان‌طور که گفتیم، آندروژن‌ها هورمون‌هایی هستند که موها را وارد فاز ریزش کرده، در این فاز نگه می‌دارند و باعث ریزش موی ناشی از روش‌های ضدبارداری می‌شوند.
چه کسانی در معرض خطر ریزش مو ناشی از قرص‌های ضدبارداری هستند؟
برخی عوامل دیگری که می‌توانند باعث ریزش مو شوند یا آن را بدتر کنند، افراد را بیشتر مستعد ریزش موی ناشی از قرص‌های ضدبارداری می‌کنند. انجمن آکادمی پوست آمریکا (AADA) اعلام کرده است افرادی که عوامل زیر را دارند بیشتر در معرض ریزش مو هستند:
- ریزش موی آندروژنیک ارثی: این بیماری ارثی مرتبط با هورمون، باعث کوچک‌شدن فولیکول مو و توقف رشد آن می‌شود.
- افزایش سن: با افزایش سن، رشد مو در اکثر افراد کند می‌شود. در برخی افراد، فولیکول‌های مو رشد مو را متوقف می‌کنند که این اتفاق باعث نازک شدن موها می‌شود.
- درمان سرطان: شیمی‌درمانی و پرتودرمانی می‌تواند باعث ریزش همه یا بخشی از موهای فرد شود.
- زایمان، بیماری یا یک اتفاق استرس‌زا: هر استرسی ممکن است باعث افزایش ریزش مو شود. پس از پایان موقعیت استرس‌زا، در اکثر افراد پس از ۹-۶ ماه حجم موها به حالت قبلی خود بازمی‌گردد.
- استفاده از محصولاتی که به مو آسیب می‌زنند: رنگ‌کردن، فرکردن و صافی دائم مو می‌توانند آسیب‌هایی ایجاد کنند که ممکن است منجر به ریزش مو شود.
- کشیدن موها به عقب: مدل مویی که منجر به کشیدن مداوم پوست سر می‌شود، می‌تواند باعث ریزش مداوم موها شود.
- ابتلا به عفونت پوست سر (اسکالپ): ابتلا به عفونت اسکالپ که باعث التهاب و ایجاد پوسته روی سر می‌شود، می‌تواند باعث ریزش مو و طاسی شود.
- عدم تعادل هورمونی: شرایطی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا افزایش هورمون‌های مردانه می‌تواند باعث نازک شدن موها شود.
- پیشرفت بیماری تیروئیدی: این وضعیت ممکن است باعث نازک شدن موها و ریزش دسته‌ای موها شود.
- کمبود پروتئین، آهن، بیوتین یا روی: هریک از کمبودهای تغذیه‌ای ممکن است باعث ریزش مو شود.
پس از قطع انواع روش‌های پیشگیری از بارداری، ریزش مو تا چند وقت ادامه دارد؟
هرگونه ریزش مو که به دلیل روش‌های پیشگیری از بارداری ایجاد شده باشد باید تقریباً ۶ ماه پس از قطع روش، تمام شده باشد.
بلافاصله پس از قطع روش پیشگیری از بارداری، به یکباره ریزش شدیدی اتفاق می‌افتد. این اتفاق به دلیل استرس هورمونی ناشی از قطع دارو – تلوژن افلوویوم – است. چون پس از قطع قرص‌ها، هورمون‌ها به سطح اولیه خود بازمی‌گردند، ریزش شدید مو رخ می‌دهد که پس از آن به‌زودی دوباره وارد فاز رشد می‌شود.
البته لازم به ذکر است که اکثر زنان پس از قطع قرص‌های ضدبارداری ریزش مو را تجربه نمی‌کنند.
| روش کنترل بارداری | مدت زمانی که ریزش مو می‌تواند طول بکشد |
| پچ ضدبارداری | ۳-۶ ماه |
| دستگاه ضدبارداری | ۶-۱۲ ماه |
| حلقه واژن | ۳-۶ ماه |
| قرص ضدبارداری خوراکی ترکیبی (COCP) | ۳-۶ ماه |
| قرص پروژسترون فقط (POP) | ۶-۱۲ ماه |
کدام یک از قرص‌های ضدبارداری کمترین احتمال ریزش مو را دارند؟
انواعی از قرص‌ها که پروژسترون با فعالیت آندروژنی پایین دارند (قرص‌های ال دی پروژستینی)، کمترین احتمال ایجاد ریزش مو را دارند. قرص‌هایی که این ویژگی را دارند شامل نورژستیمات، نوراتیندرون (نورتیسترون)، دزوژسترل (دزوسپتیو) و اتینودیول دی‌استات هستند.
آیا می‌توان از قرص‌های ضدبارداری برای رویش مجدد مو استفاده کرد؟
برخلاف موارد ذکر شده، در برخی علل، قرص ضدبارداری می‌تواند به کنترل ریزش مو کمک کند. در شرایطی که عدم تعادل هورمونی وجود دارد، به این صورت که تستوسترون بیش از حد در بدن تولید می‌شود، افزایش استروژن می‌تواند به کنترل ریزش مو کمک کند. اینجاست که قرص‌های ترکیبی ضدبارداری (قرص ال دی ترکیبی) می‌تواند کمک‌کننده باشد. اما استفاده از این قرص‌ها برای هر نوعی از ریزش مو، با دلایل مختلف، مناسب و مؤثر نیست.
آیا مردان هم می‌توانند برای رویش مو از قرص‌های ضدبارداری استفاده کنند؟
استفاده از قرص‌های ضدبارداری خوراکی برای رویش مو برای مردان هرگز توصیه نمی‌شود و هیچ دستورالعملی در این مورد وجود ندارد. به‌هم‌خوردن تعادل هورمونی و سطح بالای استروژن در بدن مردان مشکلات زیادی ایجاد می‌کند.
استفاده از قرص‌های ضدبارداری برای رویش ریش و سبیل
همان‌طور که گفته شد، مصرف قرص‌های ضدبارداری خوراکی برای مردان توصیه نمی‌شود و تأیید نشده است. همچنین برای رویش ریش و سبیل در مردان نیز کمکی نمی‌کند و عوارض ناشی از به‌هم‌خوردن تعادل هورمونی در بدن آن‌ها ایجاد خواهد شد.
طرز استفاده قرص ضدبارداری برای رویش مو
تنها از قرص‌های ضدبارداری با شاخص آندروژنیک پایین می‌توان به‌منظور درمان ریزش مو استفاده کرد. قرص‌های ضدبارداری با شاخص آندروژنیک بالا ممکن است با ایجاد یا تحریک ریزش مویی که به دلیل دیگر ایجاد شده، وضعیت را بدتر کنند. استفاده از این قرص‌ها برای ریزش مو تنها به‌صورت خوراکی مؤثر بوده و باید با مشورت پزشک باشد؛ زیرا می‌تواند در بدن شما تغییرات هورمونی ایجاد کرده و شما را دچار مشکلات جدی کند. علاوه بر این، ممکن است درمان مناسبی برای ریزش موی شما نباشد.
استفاده از قرص‌های ضدبارداری برای رویش مجدد مو، تنها با مشورت و تجویز پزشک صورت می‌گیرد.
عوارض استفاده از قرص‌های ضدبارداری برای رویش مو
عوارض استفاده از قرص‌های ضدبارداری برای مو در خانم‌ها
برخی عوارض جانبی احتمالی قرص‌های ضدبارداری عبارتند از:
- نوسانات خلقی
- تغییرات چرخه قاعدگی
- افزایش خونریزی
- تهوع
- حساس شدن پستان‌ها
- افزایش وزن
- سردرد
- آکنه
- افزایش خطر لخته‌شدن خون، حمله قلبی و سکته مغزی
عوارض استفاده از قرص‌های ضدبارداری برای مو در آقایان
عوارض اصلی استروژن بالا در مردان عبارتند از:
- ناباروری
- بزرگ‌شدن سینه
- اختلال نعوظ
- کاهش میل جنسی
- احساس خستگی
- کاهش توده عضلانی
- پوکی‌استخوان
- اختلال در تمرکز
برای جلوگیری از ریزش مو در اثر قرص‌های ضدبارداری چه کاری باید انجام داد؟
ریزش موی ناشی از مصرف قرص‌های ضدبارداری مانند ال‌دی، نگران‌کننده نیست و معمولاً تا چند ماه پس از قطع مصرف بهبود می‌یابد. بااین‌حال، می‌توان برای جلوگیری از ایجاد این مشکل، از انواع قرص‌ها با شاخص عملکرد آندروژنیک پایین استفاده کرد. در این مورد باید با پزشکتان برای انتخاب گزینه مناسب مشورت کنید. درصورتی‌که ریزش مو متوقف نشود یا رویش مجدد آغاز نشود، با پزشکتان در مورداستفاده از ماینوکسیدیل ۲% مشورت کنید. این دارو باعث انتقال سریع‌تر فولیکول‌ها به فاز رشد می‌شود.
هنگام مصرف قرص‌های ضدبارداری، رعایت موارد دیگری که شما را مستعد ریزش مو می‌کنند نیز می‌تواند در جلوگیری از ریزش مو مؤثر باشد.
کلام آخر دکترساینا
قرص‌های ضدبارداری ال دی هم ممکن است باعث ریزش مو شوند و هم برای رویش مو مورداستفاده قرار گیرند. بسته به شرایط فرد، این عملکرد متفاوت است. اگر حین یا پس از مصرف قرص‌های ضدبارداری دچار ریزش مو شده‌اید، یا اگر به علت دیگری ریزش مو را تجربه می‌کنید و به دنبال راه‌حلی برای آن می‌گردید، حتماً با پزشک مشورت کنید تا درمان مناسب برای شکایت شما باتوجه‌به شرایط شما برایتان تجویز شود. فراموش نکنید که ریزش موی ناشی از مصرف قرص‌های ضدبارداری نگران‌کننده نیست و معمولاً پس از چند ماه برطرف می‌شود.
| نام دارو | قرص ضدبارداری (ال‌دی) |
| تخصص مربوطه | زنان و زایمان |
| مسئله مورد بررسی | تأثیر بر رشد مو |
| انواع تأثیر |
|
| نحوه عملکرد |
|
| مدت اثر | ریزش موی ایجاد شده به دلیل مصرف این قرص‌ها تقریباً تا ۶ ماه پس از قطع رفع می‌شود. |
بله. یکی از عوارض قرص‌های ضدبارداری حین و یا پس از قطع مصرف، می‌تواند ریزش مو باشد. البته اکثر زنانی که این قرص‌ها را مصرف می‌کنند، ریزش مو را تجربه نمی‌کنند.
ریزش مویی که در اثر قرص‌های ضدبارداری ایجاد شده باشد، باید تقریباً ۶ ماه پس از قطع مصرف بهبود یابد.