آسپرین که با نام‌های آ اس آ (ASA) و استیل سالیسیلیک اسید نیز شناخته می‌شود، اولین داروی کشف‌شده از خانواده ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی (NSAIDs) است. از این دارو برای تسکین درد و التهاب، کاهش تب و همچنین رقیق کردن خون استفاده می‌شود. ماده موثر آسپرین نوعی ماده گیاهی موجود در درخت بید است. اولین مورد استفاده دارویی از این ماده گیاهی به ۴۰۰۰ سال پیش برمی‌گردد. هنوز هم برخی افراد برای تسکین سردرد از این ماده گیاهی استفاده می‌کنند. در این مقاله عملکرد، کاربردها، عوارض و نحوه مصرف آسپرین را به‌طور کامل برای شما شرح می‌دهیم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
- آسپرین در یک نگاه
- آسپرین چطور عمل می‌کند؟
- کاربرد قرص آسپرین (ASA)
- پیش از مصرف، پزشک را در جریان چه نکاتی بگذاریم؟
- نحوه مصرف قرص آسپرین
- عوارض جانبی آسپرین
- علائم و عوارض ناشی از اوردوز
- هشدارهای قرص آسپرین
- آیا می‌توان آسپرین را با داروی دیگری جایگزین کرد؟
- نحوه نگهداری آسپرین
- نکاتی درباره خرید آسپرین
- هنگام مصرف آسپرین چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟
- کلام آخر دکترساینا
- سوالات متداول
آسپرین در یک نگاه
جدول اطلاعات دارویی قرص آسپرین
| نام علمی | آسپرین (Aspirin) |
| نام‌های تجاری | آسپرین، آ اس آ، آساپتد، وناپرین، آسپی سلتز |
| شرکت سازنده | داروسازی پارس، داروسازی جالینوس، داروسازی اسوه، داروسازی اکتوورکو، داروسازی خوارزمی |
| اشکال | قرص بلعیدنی، قرص جویدنی، قرص جوشان، شیاف |
| کاربرد | تسکین درد و التهاب، کاهش تب، ضد‌انعقاد خون |
| نحوه مصرف | طبق دستور پزشک مصرف شود |
| حداکثر دوز مجاز |
- برای کودکان: توصیه نمی‌شود - برای بزرگسالان: ۵۰۰ میلی‌گرم |
| عوارض جانبی | ناراحتی و زخم معده، رفلاکس، تهوع و استفراغ |
| موارد منع مصرف | آسم حساس به آسپرین، زخم و ناراحتی معده |
| هشدارهای مهم |
- خطر خونریزی معده - خطر خونریزی حین جراحی |
| بارداری و شیردهی |
- بارداری: مصرف آسپرین از هفته ۲۰ بارداری به بعد (مگر با تجویز پزشک و کمترین دوز) توصیه نمی‌شود. - شیردهی: آسپرین وارد شیر می‌شود. بنابراین مصرف آن در این دوران (مگر با تجویز پزشک و کمترین دوز) توصیه نمی‌شود. |
| وضعیت نسخه | نیاز به نسخه ندارد. |
آسپرین چطور عمل می‌کند؟
درواقع، آسپرین تولید یک‌سری مواد طبیعی را در بدن متوقف می‌کند؛ موادی که موجب ایجاد درد، التهاب، تب و لخته خون می‌شوند. موادی به نام پروستاگلاندین‌ها در بدن مسئول ایجاد التهاب، درد و تب هستند. ماده موثر آسپرین، اسید استیل سالیسیلیک است که در برخی گیاهان مثل درخت بید یافت می‌شود. این ماده، فعالیت آنزیم‌های سیکلواکسیژناز را در بدن متوقف کرده و از این طریق تولید پروستاگلاندین‌ها را در بدن متوقف می‌کند.
کاربرد قرص آسپرین (ASA)
آسپرین کاربردهای مختلفی دارد:
- کاهش تب
- کاهش التهاب (در بیماری‌هایی مثل آرتریت)
- کاهش درد (درد عضلانی، دندان‌درد، سرماخوردگی، سردرد)
- خاصیت ضدانعقادی (جلوگیری از تشکیل لخته خون در عروق) و کاهش خطر حمله و سکته قلبی
آیا کودکان می‌توانند آسپرین مصرف کنند؟
کودکان کمتر از 16 سال نباید آسپرین استفاده کنند، مگر با تجویز پزشک. چراکه در صورت درگیری کودک به عفونت ویروسی (مانند آبله مرغان و آنفولانزا) یا دریافت واکسن یک بیماری ویروسی، ممکن است در اثر مصرف آسپرین به سندروم ری مبتلا شود؛ این سندروم نوعی بیماری است که موجب ورم مغز و کبد و تشنج می‌شود.
آسپرین بچه برای چیست؟
آسپرین بچه اصطلاحی رایج برای دوز پایین آسپرین (معمولاً ۸۰ میلی‌گرم) است که در گذشته برای کودکان تجویز می‌شد. اما امروزه، به دلیل خطر ابتلا به سندرم ری، مصرف آسپرین برای افراد زیر ۱۶ سال توصیه نمی‌شود. امروزه پزشک ممکن است برای کاهش خطر سکته و حمله قلبی یا جلوگیری از لخته خون، آسپرین بچه را برای بزرگسالان تجویز کند.
پیش از مصرف، پزشک را در جریان چه نکاتی بگذاریم؟
اگر هر‌یک از شرایط زیر را دارید، پیش از مصرف آسپرین با پزشک خود مشورت کنید:
- سابقه حساسیت به آسپرین یا سایر ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی
- اختلالات خونی (هموفیلی، کمبود ویتامین k، تعداد پلاکت کمتر از طبیعی)
- مشکلات کلیوی
- بیماری‌های کبدی
- مشکلات معده
- آسم حساس به آسپرین
- پولیپ بینی
- اختلالات آنزیمی
نحوه مصرف قرص آسپرین
- طبق دستور پزشک یا دستورالعمل‌های روی بسته‌بندی محصول، قرص را مصرف کنید.
- قرص آسپرین را باید همراه یک لیوان آب میل کنید. اگر در زمان مصرف معده‌درد می‌گیرید، آن را همراه با غذا یا شیر مصرف کنید.
- پس از مصرف قرص حداقل تا ۱۰ دقیقه دراز نکشید.
- قرص را به‌طور کامل قورت دهید و از خرد کردن و جویدن پرهیز کنید.
- توجه داشته باشید که مصرف مسکن‌ها در ابتدای بروز علائم درد، موجب اثر‌گذاری بهتر دارو می‌شود. زمانی که درد شدیدتر می‌شود، مسکن سخت‌تر اثر می‌گذارد.
- اگر خودتان تصمیم به استفاده از آسپرین گرفته‌اید، آن را بیش از ۱۰ روز پشت سر‌هم استفاده نکنید. همچنین اگر از این دارو برای کاهش تب استفاده می‌کنید، درصورتی‌که تب بیش از ۳ روز طول کشید با پزشکتان مشورت کنید.
دوز مصرف
دوز مصرف آسپرین به شرایط شما و تجویز پزشکتان بستگی دارد؛ اما معمولا این دارو به دو صورت استفاده می‌شود:
- برای تسکین درد و التهاب: معمولا در دوز بالا و هر ۴ ساعت یکبار مصرف می‌شود. (فاصله دو دوز کمتر از ۴ ساعت نباشد)
- برای کاهش خطر ایجاد لخته خون و سکته قلبی: روزی یک عدد و در پایین‌ترین دوز (۸۰ میلی‌گرم) مصرف می‌شود.
اگر یک دوز را فراموش کردیم چه کار کنیم؟
اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اما اگر نزدیک زمان مصرف دوز بعدی دارو بود، دوز فراموش‌شده را رها کنید و دوز جدید را استفاده کنید. توجه داشته باشید که هرگز دو دوز از دارو را هم‌زمان میل نکنید.
عوارض جانبی آسپرین
رایج‌ترین عارضه آسپرین معده‌درد و رفلاکس معده است. در صورت مشاهده عوارض زیر فورا با پزشک خود مشورت کنید:
- تهوع و استفراغ شدید که متوقف نشود
- خونریزی و کبودی سریع
- مشکلات شنوایی
- زنگ‌زدن گوش
- مشکلات کلیوی (مانند تغییر حجم ادرار)
- خستگی غیر‌طبیعی
- سرگیجه
- ادرار تیره
- زردی پوست
علائم و عوارض ناشی از اوردوز
در صورت مشاهده علائم زیر در خود یا دیگران فورا با اورژانس تماس بگیرید:
- سخت شدن تنفس
- احساس سوزش در گلو یا معده
- بالا‌رفتن ضربان قلب
- گیجی
- تغییرات ذهنی یا خلقی
- غش
- ضعف
- زنگ‌زدن گوش
- تب
- تنفس سریع
- تغییر در مقدار ادرار
- تشنج
- از دست رفتن هوشیاری
هشدارهای قرص آسپرین
- آسپرین خطر خونریزی معده را افزایش می‌دهد. مصرف تنباکو نیز موجب بیشتر شدن احتمال بروز این مشکل می‌شود. بنابراین در طول مصرف آسپرین، سیگار و قلیان نکشید.
- قبل از عمل جراحی به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید که آسپرین مصرف می‌کنید.
تداخلات دارویی
تداخلات دارویی ممکن است بر میزان تاثیر دارو و شدت عوارض ناشی از آن اثر بگذارد. بنابراین توجه به این تداخلات ضروری است.
- مصرف روزمره ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن، اثر ضدانعقادی آسپرین را کاهش می‌دهد. بنابراین پیش از مصرف هم زمان این داروها با پزشک خود مشورت کنید.
- اگر به تازگی واکسن آبله‌مرغان یا آنفولانزا دریافت کرده‌اید، پیش از مصرف آسپرین با پزشک خود مشورت کنید.
همچنین آسپرین با داروهای زیر تداخل دارد:
- سیدوفوویر
- کتورولاک
- پروبنسید
- داروهای دیابت یا آب‌سیاه
- استازولامید
- متازولامید
- پمترکسید
- سولفینپیرازون
- میفپریستون
- داروهای ضد‌انعقاد خون مانند هپارین و وارفارین
- کورتون‌ها مانند پردنیزولون
- دیکلوفنامید
- متوتروکسات
- والپروئیک اسید
- داروهای گیاهی
از مصرف هم‌زمان آسپرین با ناپروکسن یا ایبوپروفن بپرهیزید. این کار ممکن است موجب تشدید عوارضی مانند ناراحتی و زخم معده و تهوع شود.
مصرف همراه با الکل
مصرف هم‌زمان الکل و آسپرین خطر ایجاد خونریزی معده را افزایش می‌دهد. بنابراین در طول مدت درمان با آسپرین، نوشیدنی‌های الکلی مصرف نکنید.
گروه‌های خاص یا پرخطر
داشتن هر‌یک از شرایط زیر شما را در گروه‌های پرخطر برای مصرف این دارو قرار می‌دهد:
- بارداری
- داشتن فشارخون بالا
- ابتلا به اختلالات خونریزی
- داشتن زخم معده
- ابتلا به بیماری‌های کبدی و کلیوی
بارداری و شیردهی
- بارداری: اگر بارداری هستید یا قصد بارداری دارید، درباره مصرف آسپرین با پزشکتان مشورت کنید. مصرف آسپرین از هفته ۲۰ بارداری به بعد ایمن نیست. چون ممکن است موجب آسیب به جنین و ایجاد مشکل در زایمان شود؛ اما اگر پزشک تشخیص داد که باید در این دوره آسپرین مصرف کنید، کمترین دوز موثر آن (یعنی ۸۰ تا ۱۶۲ میلی‌گرم در روز) را استفاده کنید. در برخی موارد این دوز در دوره بارداری به‌خوبی تحمل می‌شود و عارضه‌ای ایجاد نمی‌کند.
- شیردهی: آسپرین وارد شیر می‌شود. بنابراین شیردهی در زمان مصرف این دارو توصیه نمی‌شود؛ اما مصرف دوز کم این دارو که به عنوان ضد‌انعقاد استفاده می‌شود، با تجویز پزشک در این دوران خطری ندارد.
آیا می‌توان آسپرین را با داروی دیگری جایگزین کرد؟
اگر از آسپرین برای کاهش درد استفاده می‌کنید، ایبوپروفن، ناپروکسن و دیکلوفناک جایگزین خوبی برای آن هستند.
نحوه نگهداری آسپرین
آسپرین را در دمای اتاق (۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد) و دور از رطوبت و دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگه‌دارید.
نکاتی درباره خرید آسپرین
آسپرین بدون نیاز به نسخه در اشکال دارویی قرص بلعیدنی، قرص جویدنی، قرص جوشان و شیاف درد دوزهای ۸۰، ۸۱، ۱۰۰، ۳۲۵ و ۵۰۰ میلی‌گرم در داروخانه‌ها در دسترس است.
شرکت‌های تولیدکننده
- داروسازی پارس
- داروسازی جالینوس
- داروسازی اسوه
- داروسازی تهران دارو
- داروسازی خوارزمی
- داروسازی حکیم
- داروسازی تهران شیمی
- داروسازی اکتوورکو
نام‌های تجاری موجود در ایران
- آسپرین
- آ اس آ
- آساپتد
- وناپرین
- آسپی سلتز
- ریپیرین
- آسپریمکس
- تداسا
هنگام مصرف آسپرین چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟
در‌صورت داشتن درد معده و مشاهده خون در استفراغ و مدفوع حتما از پزشک کمک بگیرید.
برای مشاهده لیست بهترین پزشک عمومی و داخلی کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با پزشک عمومی ارتباط آنلاین با پزشک عمومیدر صورت مشاهده عوارض نادر زیر به اورژانس مراجعه کنید:
- خونریزی شدید معده یا روده: بروز به صورت درد شدید معده، مدفوع سیاه، استفراغ تیره، سختی در صحبت کردن، ضعف یک سمت بدن، تغییرات ناگهانی بینایی و سردرد
- واکنش آلرژیک: بروز به صورت تب، ورم گره‌های لنفاوی، دانه‌های پوستی، خارش یا ورم (خصوصا در صورت، زبان یا گلو)، سرگیجه شدید و سخت شدن تنفس
کلام آخر دکترساینا
آسپرین یکی از مسکن‌هایی است که برای تسکین درد و التهاب و کاهش تب استفاده می‌شود و در اشکال مختلفی موجود است. هرچند آسپرین را می‌توانید بدون نسخه تهیه کنید، اما به خاطر عوارض خاص این دارو، توصیه می‌کنیم پیش از مصرف با پزشک مشورت کنید و پزشک را در جریان تمامی داروهای مصرفی و سوابق و بیماری‌های خود بگذارید.
سوالات متداول
بله. آسپرین میتواند موجب تاخیر در پریود شود. همچنین چون آسپرین یک داروی ضد‌انعقاد است برای استفاده در پریودهای سنگین مناسب نیست و ممکن است موجب افزایش خونریزی شود.
استفاده از آسپرین در سنین زیر ۱۶ سال توصیه نمی‌شود.
معمولا باید روزی یک عدد و با تجویز پزشک استفاده شود.
آسپرین ۳۲۵ کاربردهای مختلفی دارد؛ از جمله:
- تسکین التهاب
- کاهش تب
- تسکین درد (سردرد، دندان درد، درد مفاصل، درد عضلانی و سرماخوردگی)