زایمان طبیعی یا سزارین کدام یک بهتر است؟

زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین؟ این سؤالی است که برای بسیاری از خانم‌هایی که به‌زودی قرار است مادر شوند مطرح می‌شود. حتماً می‌دانید که انتخاب نوع زایمان کاملاً بستگی به شرایط خاص هر مادر دارد. در این مطلب به این دغدغه‌ی زنان می‌پردازیم و نکات مختلف حول زایمان طبیعی و سزارین را بررسی می‌کنیم.

زایمان سزارین یا طبیعی

زایمان طبیعی بهتره یا سزارین؟ واقعیت این است که وقتی نوبت به زایمان می‌رسد، هدف اساسی به‌دنیا آوردن نوزاد با کمترین عارضه برای نوزاد و مادر است و انتخاب نوع زایمان گاهی یک انتخاب شخصی و گاهی یک ضرورت پزشکی محسوب می‌شود.

دلایل ترس از زایمان طبیعی

برخی از خانم‌ها از زایمان طبیعی می‌ترسند. با آگاهی و کسب مشاوره از متخصص قطعاً می‌توان بر این ترس‌ها غلبه کرد.

ترس از نرسیدن به‌موقع به بیمارستان

تأخیر در رسیدن به بیمارستان یکی از ترس‌های مادران باردار از زایمان طبیعی است. میانگین زمان زایمان برای زنانی که اولین تجربه‌ی زایمان را دارند تقریباً ۲۰ ساعت پس از اولین نشانه‌ها و برای مادرانی که تولد دومین نوزاد خود را تجربه میکنند حدود ۸ ساعت است.

بنابراین زمان کافی برای رسیدن به بیمارستان وجود دارد و جای نگرانی نیست. در صورت مشاهده‌ی علائمی مانند انقباض‌هایی که با تغییر وضعیت بهتر نمی‌شوند یا پاره شدن کیسه‌ی آب، با ماما یا پزشک خود تماس بگیرید.

ترس و نگرانی در مورد دفع مدفوع حین فشار دادن

برخی مادران نگران دفع مدفوع حین زایمان و فرایند زور زدن هستند. توجه کنید که این نگرانی تنها در ذهن شما وجود دارد و کادر درمان و مامای محترم در مورد این موضوع به اندازه‌ی کافی تجربه دارند و نیازی به نگرانی نیست.

خروج مدفوع حین زور زدن امری طبیعی است چراکه با خروج نوزاد به ماهیچه‌های راست‌روده فشار وارد شده و باعث خروج مدفوع می‌شود.

ترس از تزریق و سوزن اپیدورال

تزریق اپیدورال حین زایمان طبیعی یکی از روش‌های مهم در کاهش درد زایمان است. این تزریق کمی درد را کاهش می‌دهد اما آن‌را به‌طور کامل از بین نمی‌برد. در این روش بی‌حسی موضعی به ناحیه‌ی پایین کمر تزریق می‌شود. ترس از سوزن و تزریق اپیدورال در بین برخی مادران وجود دارد. به این نکته توجه داشته باشید که درد ناشی از تزریق با درد انقباض‌های زایمان قابل مقایسه نیست.

بااین‌حال اگر در مورد تزریق اپیدورال نگرانی دارید حتماً با پزشک خود آن‌را مطرح کنید.

ترس از اپیزیوتومی

اپیزیاتومی روشی است که در آن بافت بین واژن و مقعد (پرینه) برش داده می‌شود تا فضای کافی برای خروج نوزاد فراهم شود. امروزه این روش متداول نیست و متخصصان زنان و زایمان توصیه می‌کنند که این برش به‌طور خودبه‌خودی و حین زایمان ایجاد شود. اما درصورتی‌که در مورد برش اپیزیاتومی نگران هستید حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

ترس از پارگی واژن

پارگی واژن در بیش از نیمی از زنان تنها در حد یک شکاف در لایه‌ی داخلی واژن است که در اغلب موارد نیاز به بخیه نیز ندارد. بااین‌حال اگر همچنان بابت پارگی واژن نگران هستید حتماً با پزشک خود مشورت کنید و تا زمان رسیدن به زایمان از ماساژ پرینه برای به حداقل رساندن احتمال پارگی بهره ببرید

ترس از درد زایمان

اگر بگوییم زایمان درد ندارد دروغ گفته‌ایم؛ زایمان بدون درد نیست. بهترین روش برای از بین بردن ترس از درد زایمان، افزایش آگاهی از روند زایمان، شرکت در کلاس‌های آموزشی، مشاهده‌ی فیلم آموزشی در مورد زایمان و گفتگو با افرادی است که تجربه‌ی زایمان طبیعی دارند.

درد زایمان اگرچه ناراحت‌کننده است؛ اما به باز شدن بیشتر دهانه‌ی رحم و خروج نوزاد کمک می‌کند. همچنین در صورت عدم تمایل به تحمل درد می‌توانید از تزریق اپیدورال یا سایر روش‌های کمکی برای کاهش درد استفاده کنید.

انتخاب بین زایمان طبیعی یا سزارین بستگی به شرایط شما دارد و در بسیاری از موارد یک تصمیم شخصی است. اگر نیاز به راهنمایی بیشتری در این خصوص دارید می‌توانید از پزشک متخصص مشاوره دریافت کنید.

مشکلات زایمان طبیعی در مقابل سزارین

نوزادن از دو روش طبیعی یا سزارین به دنیا می‌آیند. هدف هر دو زایمان تولد نوزاد بدون کمترین عارضه برای او و مادرش است. در برخی موارد مانند ابتلای مادر به دیابت بارداری، فشارخون بالا، چندقلویی‌ها، عفونت HIV، تب‌خال تناسلی، مشکلات مربوط به جفت، سزارین بهترین انتخاب است.

همچنین در مواردی که سر نوزاد بزرگ است یا سر در لگن قرار نگرفته باشد نیز سزارین توصیه می‌شود. به‌طورکلی سزارین زمانی که جان مادر یا نوزاد در خطر است، به‌عنوان مثال اکسیژن کافی به نوزاد نمی‌رسد یا فرایند زایمان به کندی پیش می‌رود توسط پزشک و جراح زنان به‌عنوان یک روش اورژانسی در نظر گرفته می‌شود.

مشکلات زایمان طبیعی

• یکی از مشکلات زایمان طبیعی طولانی بودن آن است. زایمان طبیعی یک فرایند طولانی است که می‌تواند از نظر جسمی طاقت‌فرسا باشد. مرحله‌ی فعال زایمان، یعنی از زمان باز شدن دهانه‌ی رحم تا خروج نوزاد بین ۴ تا ۸ ساعت طول می‌کشد.
• در حین زایمان طبیعی به علت فشار واردشده حین عبور نوزاد از کانال زایمان، پوست و بافت اطراف واژن کشیده می‌شود و ممکن است دچار پارگی شود. این آسیب گاهی ممکن است نیاز به بخیه داشته باشد. همچنین این کشیدگی باعث ضعف عضلات لگن شده و منجر به بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع می‌شود.
• یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ نشان داد زنانی که زایمان طبیعی کرده‌اند در مقایسه با سزارین بیشتر دچار بی‌اختیاری ادرار و افتادگی اندام لگنی شده اند.^[i]
• درصورتی‌که زایمان طبیعی طولانی شود احتمال آسیب به نوزاد مانند کبودی پوست سر یا شکستگی استخوان ترقوه وجود دارد.

مشکلات زایمان سزارین

• زمان بستری در زایمان سزارین معمولاً بیشتر از زایمان طبیعی است. مدت زمان بستری در بیمارستان در زایمان سزارین ۲ تا ۴ روز و در زایمان طبیعی ۱ الی ۲ روز است. همچنین دوره‌ی نقاهت سزارین نسبت به زایمان طبیعی طولانی‌تر است و ممکن درد و ناراحتی بیشتری برای مادر داشته باشد.
• زایمان سزارین با خطر از دست دادن خون و کاهش حجم خون همراه است. زیرا ممکن است روده یا مثانه حین جراحی آسیب ببینند و احتمال لخته شدن خون وجود دارد. شیردهی در مادرانی که سزارین کرده‌اند معمولاً به‌کندی شروع می‌شود.
• نتایج حاصل از مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۶ در مجله‌ی زنان و زایمان به چاپ رسید میزان مرگ و میر مادر در زایمان سزارین سه برابر بیشتر از زایمان طبیعی بوده است.^[ii]

بازیابی و بهبودی پس از زایمان طبیعی و سزارین

• دوره‌ی نقاهت پس از زایمان اغلب ۶ هفته است که در این مدت بدن به استراحت و رهایی از استرس نیاز دارد. زمان بهبودی بعد از زایمان طبیعی به عوامل مختلفی بستگی دارد. برای مثال اگر در طی زایمان دچار پارگی پرینه شوید و نیاز به اپیزیاتومی داشته باشید دوره‌ی بهبودی تا ۶ هفته طول می‌کشد.

• برخی زنان ممکن است به مدت یک تا دو هفته خونریزی و درد در محل اپیزیوتومی را تجربه کنند. دوره‌ی بهبودی در مادرانی که نیاز به برش پرینه نداشته‌اند اغلب کوتاه‌تر است.

• طبق نظر انجمن زنان و زایمان آمریکا دوره ی بهبودی از زایمان سزارین مانند سایر جراحی هاست و ممکن است ۲ تا ۴ روز مادر نیاز به بستری در بیمارستان داشته باشد، البته تعداد روزهای بستری بسته به شرایط مادر و نظر جراح متفاوت است.^[iii]

• در چند هفته‌ی اول بعد از زایمان سزارین ممکن است دچار خارش یا درد شوید که امری طبیعی است و بخشی از روند درمان محسوب می‌شود. همچنین ممکن است ۴ تا ۶ هفته بعد از سزارین دچار گرفتگی، خونریزی یا ترشحات کم از محل زخم شوید. پزشک در طی ویزیت‌های پس از زایمان، زمان مناسب ازسرگیری فعالیت‌های سابق را برای شما توصیه می‌کند.

کلام آخر دکتر ساینا

انتخاب بین زایمان طبیعی و سزارین بستگی به عوامل زیادی دارد؛ اما معمولاً توصیه به زایمان طبیعی می‌‌شود، مگر اینکه خطری برای مادر یا نوزاد در پیش داشته باشد. با مشورت با متخصص زنان و زایمان می‌توانید تصمیم بگیرید چه نوع زایمانی برای شما مناسب‌تر است و با دریافت آموزش‌های لازم می‌توانید خود را برای زایمان آماده کنید.

سؤالات متداول

برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.