آنچوچک درختی است بومی نواحی غرب ایران که شش متر ارتفاع و شاخ های صاف و خاکستری رنگ دارد که گاهی خاردار هستند . برگ آن باریک . کشیده و نیزه ای , گلهایش کوچک و سفید رنگ و میوه آن قهو ه ا ی روشن و کروی شکل بقطر تا 5/2 سانتیمتر حاوی دانه های درشت است .

شکل گیاه : گیاهی یک یا دو ساله به ارتفاع ۳۰ تا ۶۰ سانتی متر دارای برگهای دندانه دار که منتهی به خارهای ظریف و نوک تیز میشوند . برگ ها دارای رگبرگهای درشت و برجسته میباشند . گل ها به رنگ زرد مایل به قرمز و میوه سفید رنگ و فندقه دارد.
از گل های آن برای رنگ دادن به غذا و جایگزین زعفران استفاده میکنند.
محل رویش : در اغلب مناطق ایران
اندام دارویی گیاه : گل و میوه یا دانه سفید آن
 

شب بوی صحرایی گیاهی یک ساله از خانواده شب بوست .  گل شب بوی صحرایی دارای مواد رنگی بوده و اندام های هوایی آن حاوی اسانس روغنی است، در این گیاه آلکالوئیدها و گلوکزیدها هم وجود دارد. گل و برگ این گیاه در مصارف دارویی مورد استفاده قرار می گیرد به عنوان مثال دم کرده آن مدر و نرم کننده سینه است و برای تحلیل ورم مفاصل هم می توان از این گیاه دارویی استفاده کرد. شب بو، گیاهی است به ارتفاع کم که بیشتر از قاعده منشعب می شود و پهنک آن مستطیلی و حاشیه برگ دندانه دار و موجی شکل و دارای گل های سفید رنگ است که پس از مدتی زردرنگ می شود.
گل شب‌بو گیاهی است از تیره شب‌بویان که زینتی است و به سبب دارا بودن گل‌های معطر و زیبا غالباً در باغچه‌ها کشت می‌شود. شب بوی، شقاری، شمشم، خمخم، خیرو و خیری نیز گفته می‌شود.

نعناع، گیاهی است از رده دولپه‌ای‌های پیوسته گلبرگ که سردسته تیره نعناعیان و از سبزی‌های خوراکی است. این گیاه تمام اسانس‌ها و خواص پونه را دارد؛ ولی برگ‌هایش کرک کم‌تری دارند و بریدگی‌های کنار برگ‌های آن بیش‌تر از پونه و اسانس آن نیز ملایم‌تر است. نعناع گیاهی است علفی و پایا. ساقه‌های آن دونوع خزنده و زیر زمینی می‌باشند. از میان ریشه‌ها، یک شاخه قائم و برگدار کوچک خارج می‌شود که برگ‌های آن متقابل، بیضوی، نوک تیز، دندانه دار و کمی پوشیده از کرک بوده و از تمامی قسمت‌های آن بوی معطر و مطبوعی استشمام می‌شود. ساقه این گیاه چهارگوش و به رنگ قرمز مایل به بنفش یا مایل به ارغوانی است. گل‌های آن در ماه‌های مرداد و شهریور ظاهر می‌گردند. رنگ گلی یا ارغوانی مایل به بنفش دارند و به تعداد زیاد در مجاور یکدیگر به نحوی مجتمع می‌رویند.

زرشک درختچه‌ای تیغدار به طول ۱ تا ۵ متر است. چوب آن به رنگ قرمز، قهوه‌ای یا زرد است. برگ‌های آن بیضی شکل با دندانه‌های اره‌ای و میوه اش قرمز رنگ بیضوی شکل و ترش مزه‌است. کلیه ی قسمت های گیاه از جمله میوه ، برگ ، ریشه ، پوست ریشه ، ساقه و گل آن مورد استفاده دارویی می باشد.

به لیمو گیاهای است که بوی خوشایند لیمو از آن متصاعد می‌شود درختچه‌ی این گیاه یک تا دو متر است که گاهی بزرگتر هم می‌شود
دارای برگ‌های ساده سرنیزه‌ای به طول 7تا 10 سانتی متر است و گل‌های آن کوچک و دارای جامی است که از خارج سفید و از داخلی آبی مایل به بنفش ا‌های آن نیز ظاهر هرمی شکل در حول یک محور دراز به وجود می‌آورد.
برگ‌ها بخش دارویی این گیاه هستند و بویی شبیه لیمو دارند. برگ‌ها را در اواخر تابستان جمع آوری می‌کنند . پودر برگ گیاه به لیمو به رنگ سبز مات و دارای بوی معطر است و طعم آن تند و کمی تلخ می‌باشد .
ساقه های زنجبیل به طور عمودی از ریزوم‌ها خارج شده و در انتها به گل‌های زرد و زیبا منتهی می‌شوند . برگ‌های این گیاه چهن است و با غلافی به ساقه‌ها متصل شده‌اند . قسمت مورد استفاده زنجبیل ،بیخ آن است که پس از پژمرده شدن گیاه ، آن را از زمین در می‌آوردند و در تشتی چوبی ریخته، به هم اصطکاک می‌دهند تا پوست روی آن گرفته شود و بعد مغز چوبی آن خشک می‌کنند . این گیاه بومی کشور هند است. این گیاه نواحی شرقیایران نیز کشت می‌شود. دو نوع اصلی زنجبیل عبارتند از زنجبیل هندی و زنجبیل شامی

 این دمنوش بسیار آرامش بخش است و برای تمدد اعصاب و روان توصیه می‌شود.
سنبل الطیب این گیاه یک گیاه بوته‌دار است که از ریشه آن برای مصارف درمانی استفاده می‌شود. ریشه گیاه سنبل‌الطیب در طب سنتی دارای ارزش دارویی است و از آن به عنوان آرام‌بخش اعصاب، خواب آور، ضد تشنج، درمان افسردگی، هضم کننده غذا و ضد دل‌پیچه استفاده می‌شود.

یکی از عجایب سلسله کوه های البرز که قله عظیمی چون دماوند دارد، پرورش چندین نوع گیاه دارویی است که اثر درمانی زیادی دارند و منحصراً در دامنه های این کوه به عمل می آیند و در کوه های دیگر اثری از آنها نیست. چندی پیش جراید ایران از یکی از این گیاهان سخن گفته و اثرات سحرآمیز آن را بیان داشتند و نوشتند که کارشناسان خارجی بذر این گیاه را به کشورهای دیگر برده اند، ولی با کوشش فراوان نتوانسته اند آن را به عمل آورند، زیرا این گیاه فقط در زادگاه اولیه خود سبز می شود.

گلاب به مایعی گفته می‌شود که از گل محمدی (نام علمی: Rosa × damascena) استخراج کنند و معطر است. گلاب به دستاورد تقطیر گل‌های درختچه گل سرخ تازه چیده شده با آب که اسانس آن از محلول آبکی، جدا شده باشد گفته می‌شود که باید در ظرف‌هایی که دارای مقدار اندکی هوا باشد نگهداری گردد. از تقطیر مجدد گلاب، فراورده‌ای به دست می‌آید که به آن گلاب دو آتشه می‌گویند. اگر مجدداً گلاب دو آتشه را تقطیر کنند گلاب غلیظی از نظر اسانس به دست می‌آید که فوق‌العاده معطر بوده و در حقیقت گلاب ناب و خالص است. گلاب اصل، شفاف، روشن، بدون رسوب است و بوی آن بوی مطبوع گل محمدی و فاقد بوی ترشیدگی است. طعم گلاب نیز سنگین و کمی مایل به تلخی است که از جمله مهمترین نشانه‌های اصل بودن گلاب به شمار می‌رود. «اسانس گل سرخ یا رز یا محمدی، چون گرانترین اسانس دنیا است هرگرم آن معادل یک گرم طلا در بازار جهانی است.»

رازیانه گیاهی است معطر، علفی و دوساله که ارتفاع آن تا ۲ متر می‌رسد. ساقه آن دارای شیارهای هم ردیف و موازی است. برگ‌های آن نازک و نخی‌مانند و گل‌ها زرد و به صورت خوشه در انتهای ساقه ظاهر می‌شود. میوه رازیانه کوچک و به طول حدود ۸میلی‌متر و عرض ۳میلی‌متر و دارای بویی معطر و طعمی شیرین است. رازیانه در مناطق مدیترانه‌ای به‌خوبی رشد می‌کند و در ایران در مناطق شمالی کشور در دامنه‌های کوه‌های البرز به‌طور خودرو می‌روید.

زرشک درختچه ای است دارای ساقه ای خاردار که ارتفاع آن تا 4 متر نیز می رسد. چوب این درخت قهو ه ای ، قرمز و یا زردرنگ می باشد. برگ های آن بیضی شکل با دندانه های اره ای و گل های آن خوشه ای و زردرنگ است.
شاخه های زرشک تیغ زیادی دارد. میوه ی زرشک قرمز رنگ، گوشتی، بیضی شکل و دارای طعمی ترش است.
قسمت مورد استفاده این گیاه ریشه ، پوست ریشه و ساقه ، برگ، گل و میوه آن است.
انتهای بهار و ابتدای تابستان، فصل شکوفه دادن بوته زرشک است. غنچه‌های آن زرد رنگ است که در فصل پاییز رنگ قرمز گیلاسی به خود می‌گیرند.
زرشک بومی مناطق معتدل و نیمه استوایی اروپا، آسیا، آفریقا، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی می‌باشند. کشور ایران بزرگ ترین تولیدکننده زرشک در دنیا می‌باشد که در این میان استان خراسان جنوبی با در اختیار داشتن نزدیک به 97 درصد از اراضی زیر کشت این محصول، تولید 95 درصد از زرشک دنیا را در اختیار دارد.

مشخصات گیاه دارویی : جوزبویا راازدانه های رسیده وخشک شده ی گیاهی به نام میریستیکا فراگرانس ازتیره ی میریستی کاسه به دستمی آورند.این گیاه دارویی درختی است به ارتفاع تقریبا 10 متربابرگ های همیشه سبز ودوپایه که بومی جزایرملوکاس اندونزی وباندامی باشد. قسمت مورداستفاده ی گیاه دارویی جوزبویا دانه بوده که دارای بوی معطروطعم ادیه ای مانندوتلخ می باشد.ترکیبات موجوددر گیاه دارویی جوزبویا: ماده ی موثره ی این گیاه دارویی جزئ روغن های فراری است که حاوی اترهای فنلی میباشد.مهمترین موادمتشکله ی این گیاه دارویی عبارت است از: هیدروکربن های ترپنی, مشتقات فنیل پروپان , سافرول , میریستیسین , اوژنول , ایزواوژنول , ترپن های الکلی مثل نئون و لینالل. علاوه براین هااین گیاه دارویی دارای مقداری روغن ثابت , تری میریستین , نشاسته , پکتین ورزین هامی باشد. پوست جوزبویاهم دارای مقداری امیلودکسترین می باشد.

زالزالک در ایران از جمله در بلندی‌های بالای ۲۵۰۰ متر در استان کهکیلویه و بویراحمد، استان فارس استان و اصفهان به خصوص شهرستان نجف آباد می‌روید. این گیاه در استان آذربایجان شرقی و استان کردستان و شمال استان آذربایجان غربی هم به وفور یافت می شود.
این گیاه را در زبان ترکی « یمی شان» گویند. در زبان کردی به آن بلچ (Belch) و گویژه نیز می گویند. و در نجف آباد به کوج معروف است.
این گیاه دارای دونوع سفید و قرمز (شغالی) می باشد.

کاکوتی کوهی در گویش محلی کرمان (آلاله) گفته می‌شود. به عنوان ادویه در غذاها کاربرد وسیعی دارد. از برگ‌های خشک ‌شده و خرد شده کاکوتی به عنوان طعم‌دهنده در دوغ استفاده می‌شود و برخی از دوغ‌‌های بسته بندی شده در ایران این ادویه را دارند.

این عرق ترکیبی از 8 گیاه دارویی با خواص درمانی

شکل دارویی مایع با پایه سکنجبین استاندارد که محتوی عصاره های میوه به و ریزوم زنجبیل می باشد. ساخت دارو منسوب به جالینوس است علی الخصوص که اضافه کردن زنجبیل برای ارتقای اثرات گوارشی دارو از جانب بسیاری از حکیمان بزرگ چون حکیم ارزانی و عقیلی به جالینوس نسبت داده شده است. انواع فرمولاسیون های مشابه با کاربردهای اختصاصی تر از این دارو در کتب طب سنتی ذکر گردیده است. تهیه و ساخت این فرآورده بر عهده متخصصین داروسازی سنتی و کارخانه های معتبر بوده و هرگز به ساخت آن توسط افراد عادی توصیه نمی‏شود چرا که هرگونه تغییر و خطا می تواند خطر آفرین باشد.  

در کتب قرابادین حکیمان طب سنتی ایران، این دارو و ترکیب آن از کتاب طب الائمه و منسوب به حضرت ابی عبدالله نقل شده است. شکل دارو معجون است و محتوی مصطکی، آویشن، زنیان و سیاهدانه در پایه عسل می باشد. داروی مذکور با نسخه پزشک در موارد سوء مزاج خلط بلغم اثرات مناسبی دارد و اولین پایان نامه دکترای تخصصی طب سنتی به بررسی اثرات آن به شکل مطالعه بالینی پرداخته که علاقه مندان به اطلاعات تخصصی تر می توانند به پایان نامه دکتر امتیازی رجوع نمایند.