میدازولام (Midazolam) دارویی است که عموماً برای القای خواب یا به‌عنوان آرامبخش پیش از اعمال جراحی استفاده می‌شود. یکی از کاربردهای جالب میدازولام این است که کمک می‌کند وقایع اتاق عمل و پیش از بی‌هوشی را فراموش کنید. لازم است بدانید که میدازولام دارویی است که تنها در مراکز درمانی و تحت‌نظارت پزشک قابل استفاده است.
در متن پیش رو قصد داریم شما را با داروی میدازولام و کاربردهای آن آشنا کنیم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
- میدازولام چیست؟
- آمپول میدازولام چطور عمل می‌کند؟
- کاربرد میدازولام
- پیش از مصرف، پزشک را در جریان چه نکاتی بگذارم؟
- نحوه مصرف میدازولام
- عوارض جانبی میدازولام
- علائم و عوارض ناشی از اوردوز
- هشدارهای میدازولام
- موارد منع مصرف میدازولام
- هنگام مصرف میدازولام به چه مواردی دقت کنم؟
- نحوه نگهداری آمپول میدازولام
- نکاتی درباره خرید آمپول میدازولام
- هنگام مصرف میدازولام چه زمانی از پزشک کمک بگیرم؟
- کلام آخر دکترساینا
میدازولام چیست؟
میدازولام دارویی است که برای کنترل بی‌قراری و القای خواب قبل و حین اعمال جراحی استفاده می‌شود. میدازولام به دسته‌ی دارویی به نام بنزودیازپین‌ها تعلق دارد. (از دیگر داروهای این دسته می‌توان به لورازپام یا آلپرازولام اشاره کرد.) با این حال این دارو ممکن است کاربردهای دیگری هم داشته باشد که دراین‌باره می‌توانید با پزشک مشورت کنید.
جدول اطلاعات دارویی میدازولام
| نام علمی | میدازولام (Midazolam) |
| نام‌های تجاری | میدازولام دی پی، میداماکس، میدازولکس و زودالم |
| شرکت سازنده | داروپخش، تهران شیمی، اکسیر، کیمیدارو و ابوریحان |
| اشکال | تزریقی |
| کاربرد | بی‌هوشی برای القای خواب و فراموشی وقایع اتاق عمل، القای خواب در بیماران بدحال در ICU، کنترل تشنج‌های طولانی و مقاوم |
| نحوه مصرف | تزریق وریدی یا عضلانی |
| حداکثر دوز مجاز | در بالغین ۰.۶ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم |
| عوارض جانبی | سردرد، سرفه، تهوع، استفراغ، سرگیجه |
| موارد منع مصرف |
- سابقه حساسیت به دارو - گلوکوم با زاویه بسته |
| هشدارهای مهم |
- درصورت بروز هر یک از عوارض اورژانسی از جمله واکنش حساسیتی، تنگی نفس، غش کردن پزشک را درجریان قرار دهید. - پزشک را درجریان همه داروهای مصرفی قرار دهید. - درصورت بارداری یا شیردهی یا قصد بارداری پزشک را درجریان قرار دهید. |
| بارداری و شیردهی | در بارداری بهتر است مصرف نشود به ویژه در سه ماهه سوم (دسته D دارویی)در شیردهی با پزشک مشورت شود. |
آمپول میدازولام چطور عمل می‌کند؟
داروهای بنزودیازپین نظیر میدازولام با تاثیر بر روی دستگاه عصبی مرکزی عمل می‌کنند؛ این دارو با افزایش سطح گابا (GABA)، نوعی انتقال‌دهنده عصبی، باعث تحریک بی‌هوشی، خواب، شل شدن عضلات و فراموشی می‌شود.
کاربرد میدازولام
میدازولام دارویی است که پیش از اعمال جراحی و با هدف القای خواب‌آلودگی، رفع بی‌قراری و نیز از یاد بردن وقایع اتاق عمل تجویز می‌شود. همچنین گاهی به‌عنوان داروی بی‌هوشی نیز تجویز می‌شود. همچنین به کاهش سطح هوشیاری در بیمارانی با حال وخیم در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) بستری هستند و با دستگاه نفس می‌کشند کمک می‌کند.
میدازولام در برخی کشورها به صورت اسپری بینی، شربت خوراکی یا بوکال (جذب از مخاط گونه) نیز در دسترس است که برای کنترل تشنج طولانی به‌ویژه در اطفال استفاده می‌شود.
پیش از مصرف، پزشک را در جریان چه نکاتی بگذارم؟
درصورتی‌که هر یک از شرایط زیر را داشتید لازم است پیش از استفاده از میدازولام پزشک را در جریان قرار دهید:
- ابتلا به COPD یا بیماری مزمن انسدادی ریه
- دهیدراتاسیون یا کم‌آبی
- گلوکوم یا افزایش فشار داخل چشم
- نارسایی قلبی
- افزایش یا کاهش سطح برخی الکترولیت‌ها نظیر منیزیوم، پتاسیم یا سدیم در خون
- سابقه مصرف مواد مخدر
- بیماری کلیوی
- سابقه واکنش حساسیتی یا واکنش غیرطبیعی به میدازولام یا دیگر بنزودیازپین‌ها، غذاها، رنگ‌ها، مواد نگهدارنده و بنزیل الکل
- بارداری یا اقدام برای بارداری
- شیردهی
نحوه مصرف میدازولام
میدازولام به‌صورت عضلانی یا وریدی تزریق می‌شود. این دارو تنها در بیمارستان یا مراکز درمانی دیگر تجویز می‌شود.
این دارو تنها برای شما و براساس شرایط بالینی شما تجویز شده است؛ آن را با کس دیگری به اشتراک نگذارید.
دوز مصرف
دوز مصرف این دارو برحسب سن، بیماری‌های زمینه‌ای فرد و کاربرد آن (بی‌هوشی، آرامبخش، کنترل تنشج، درمان تسکینی و …) متفاوت است. آمپول تزریقی به‌صورت آمپول۱ و ۵ میلی‌گرم در ۱ میلی لیتر و فرم خوراکی به‌صورت ۲ میلی‌گرم در یک میلی لیتر دردسترس است.
حداکثر دوز مجاز مصرف
حداکثر دوز مجاز مصرف بصورت وریدی در بالغین ۰.۶ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است. در تزریق وریدی در کودکان ۶ ماهه تا ۵ ساله حداکثر دوز مجاز ۶ میلی گرم و در کودکان ۶ سال و بالاتر حداکثر ۱۰ میلی گرم است. حداکثر دوز مجاز در تزریق عضلانی در کودکان عموماً کمتر از ۱۰ میلی گرم است.
حداکثر دوز مجاز مصرف برحسب علت مصرف و شرایط بیمار فرق می‌کند. تصمیم‌گیری درباره دوز مجاز مصرف دارو برعهده پزشک است.
عوارض جانبی میدازولام
این دارو هم مثل اغلب داروهای دیگر ممکن است باعث ایجاد عوارضی شود. در ادامه شما را با عوارض احتمالی میدازولام آشنا می‌کنیم:
عوارض رایج میدازولام
درصورتی‌که هر یک از عوارض زیر را داشتید پزشک را در جریان قرار دهید:
- سردرد
- خواب آلودگی
- تهوع
- استفراغ
- سکسکه
- سرفه
- درد، قرمزی یا سفتی پوست در محل تزریق
عوارض با شیوع کمتر
عوارض زیر حین مصرف میدازولام شیوع کمتری دارند:
- خونریزی، تاول، سوزش، سردی، احساس فشار و تغییر رنگ پوست
- کهیر، عفونت، التهاب، خارش بدن، بی‌حسی، درد، بثورات پوستی، برآمدگی، قرمزی، زخم شدن، گزگز، درد و گرمی در محل تزریق
- سفی عضلات (در موارد نادر)
عوارض خطرناک میدازولام
عوارض زیر جدی هستند و لازم است درصورت بروز سریعاً پزشک را درجریان قرار دهید:
- بی‌قراری
- تحریک‌پذیری
- لرزش غیرارادی قسمتی از بدن
- سفت شدن و تکان دادن دست‌ها و پاها
- پرخاشگری
- تشنج
- حرکات سریع و غیرقابل کنترل چشم‌ها
- کهیر
- خارش بدن
- بثورات پوستی
- اشکال در تنفس یا بلع
- لخته خون
تزریق میدازولام ممکن است عوارض دیگری هم ایجاد کند؛ درصورت بروز هر یک از عوارض احتمالی پزشک را درجریان قرار دهید.
علائم و عوارض ناشی از اوردوز
درصورتی که فردی دچار اوردوز شده باشد نیاز به رسیدگی فوری دارد. اگر فرد دچار تشنج شده باشد، مشکلی در تنفس دارد یا هوشیار نیست لازم است سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.
از جمله علائم احتمالی اوردوز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خواب‌آلودگی
- گیجی
- مشکل در تعادل یا حرکت کردن
- کاهش رفلکس‌ها
- کاهش تعداد تنفس و ضربان قلب
- کما یا افت سطح هوشیاری برای مدت زمانی
هشدارهای میدازولام
در ادامه شما را با هشدارهای لازم درباره مصرف میدازولام از جمله تداخللات دارویی و غذایی و نیز مصرف آن در گروه‌های پرخطر آشنا می‌کنیم.
فراموش نکنید که میدازولام ممکن است شما را خواب‌آلود کند یا بر روی توانایی حافظه، فکر کردن و حرکات شما اثر بگذارد؛ بنابراین تا حداقل ۲۴ ساعت پس از مصرف دارو و از بین رفتن عوارض آن، لازم است از رانندگی یا سایر فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری کامل دارند خودداری کنید. درصورتی‌که فرزندتان داروی میدازولام دریافت کرده است مراقب او باشید تا احیاناً حین راه رفتن زمین نخورد.
تداخلات دارویی
میدازولام نباید با داروهای زیر مصرف شود:
- بوسپرویر
- برخی داروهای خاص که برای درمان عفونت‌های قارچی استفاده می‌شوند نظیر کتوکونازول و ایتراکونازول
- دلاویردین
- ایدلالیسیب
- لونافرنیب
- داروهای مخدر برای درمان سرفه
- سدیم اکسیبات
- تلاپرویر
میدازولام همچنین ممکن است با موارد زیر تداخل داشته باشد:
- داروهای آنتی‌هیستامین برای کنترل حساسیت، سرفه و سرماخوردگی
- برخی آنتی‌بیوتیک‌های خاص نظیر کلاریترومایسین و اریترومایسین
- برخی داروهای خاص برای کنترل اضطراب یا خواب
- برخی داروهای خاص برای کنترل فشار خون، بیماری قلبی و ضربان نامنظم قلب
- برخی داروهای خاص برای کنترل تشنج نظیر فنوباربیتال، پریمیدون
- سایمتیدین
- داروهای بی‌هوشی عمومی نظیر هالوتان، ایزوفلوران، متوکسی فلوران، پروپوفول
- داروهایی که پیش از جراحی عضلات را شل می‌کنند
- داروهای مخدر برای کنترل درد
- فنوتیازین‌ها نظیر کلرپرومازین، مزوریدازین، پروکلوپرازین، تیوریدازین
این فهرست ممکن است همه تداخل‌های احتمالی را پوشش ندهد؛ بنابراین پزشک خود را درجریان همه داروهایی که مصرف می‌کنید اعم از داروهای گیاهی، داروهای بدون نسخه یا مکمل‌های غذایی قرار دهید. علاوه‌بر این درصورتی‌که سیگار می‌کشید، الکل یا هر داروی غیرقانونی مصرف می‌کنید به پزشک بگویید.
تداخلات غذایی
به غیر از زمانی که پزشک به شما دستور بدهد می‌توانید رژیم غذایی معمولتان را ادامه دهید. گریپ‌فروت ممکن است احتمال بروز برخی عوارض جانبی میدازولام را افزایش دهد؛ بنابراین پیش از مصرف با پزشک مشورت کنید.
مصرف همراه با الکل
لازم است بدانید که مصرف الکل ممکن است عوارض ناشی از تزریق میدازولام را بدتر کند.
محدودیت سن
درصورتی‌که بیشتر از ۶۵ سال هستید درمورد عوارض و فواید استفاده از میدازولام با پزشکتان مشورت کنید. افرادی در سنین بالاتر اغلب مقادیر کمتری میدازولام دریافت می‌کنند؛ زیرا احتمال بروز عوارض شدید در آن‌ها بیشتر است.
لازم است بدانید که برخی مطالعات در کودکان نگرانی‌ها را درباره تاثیر میدازولام افزایش داده و گفته شده که ممکن است استفاده مکرر یا طولانی (بیشتر از ۳ ساعت) از بی‌هوشی عمومی یا داروهای آرامبخش نظیر میدازولام در نوزادان، کودکان کمتر از ۳ سال و زنان باردار در ماه‌های پایانی بارداری بر روی تکامل مغز کودک اثر بگذارد. با این حال مطالعات بیشتری برای بررسی تاثیر میدازولام بر روی تکامل مغز لازم است انجام شود.
والدین و مراقبین کودکان کمتر از ۳ سال و نیز زنان باردار لازم است درباره تاثیر بی‌هوشی عمومی بر روی رشد مغز و عوارض احتمالی آن و بهترین زمان را برای دریافت داروهای بی‌هوشی یا آرامبخش با پزشک مشورت کنند.
گروه‌های خاص یا پرخطر
درصورتی‌که هر یک از شرایط زیر را داشتید پزشک را پیش از مصرف میدازولام درجریان قرار دهید:
- ابتلا به گلوکوم یا افزایش فشار داخل چشمی
- سابقه مصرف زیاد الکل داشته‌اید و اخیراً آن را ترک کرده‌اید
- سابقه ابتلا به بیماری کلیوی یا کبدی
گروه‌های زیر پرخطر محسوب شده و لازم است دوز کمتری از دارو را دریافت کرده و حین دریافت دارو دقیق‌تر نظارت شوند:
- افرادی بالای ۶۰ سال
- افراد ناتوان یا مبتلایان به بیماری‌های مزمن نظیر نارسایی مزمن ریوی، نارسایی مزمن کلیوی، کبدی یا قلبی
- کودکان به ویژه مبتلایان به بیماری‌های قلبی، عروقی
بارداری و شیردهی
درصورتی‌که باردار یا شیرده هستید یا قصد بارداری دارید پزشک را درجریان قرار دهید. همانطور که گفته شد. سازمان غذا و دارو (FDA) میدازولام را در دسته D دارویی در دوره بارداری قرار داده است؛ این به این معناست که مصرف آن در دوره بارداری عموماً امن نیست و مطالعات بیشتری برای اثبات بی‌خطر بودن آن در زمان بارداری لازم است انجام شود.
مقدار کمی از میدازولام می‌تواند وارد شیر شود؛ از این رو درصورت شیردهی لازم است مراقب علائمی نظیر خواب آلودگی یا کاهش انرژی در فرزند خود باشید و درصورت بروز هر یک از علائم نامبرده پزشک را درجریان قرار دهید.
موارد منع مصرف میدازولام
میدازولام در افرادی با سابقه واکنش حساسیتی به دارو منع مصرف دارد. همچنین مصرف میدازولام و سایر بنزودیازپین‌ها در افرادی با سابقه ابتلا به گلوکوم با زاویه بسته ممنوع است.
هنگام مصرف میدازولام به چه مواردی دقت کنم؟
حین مصرف داروی میدازولام لازم است که به موارد زیر دقت کنید:
- دارو را تحت نظارت مستقیم و منظم تیم پزشکی مصرف کنید.
- این دارو ممکن است بر روی توانایی هماهنگی، زمان واکنش‌دهی یا قدرت قضاوت شما اثر بگذارد. از این رو تا از بین رفتن کامل اثر دارو نباید رانندگی کنید. برای کاهش خطر سرگیجه یا غش کردن به آرامی بشینید و بلند شوید. مصرف همزمان الکل با دارو ممکن است خطر عوارض جانبی آن را بیشتر کند.
- درصورتی‌که همزمان داروهایی مصرف می‌کنید که آن‌ها هم خواب‌آورند بیشتر احتمال دارد دچار عوارض جانبی شوید؛ بنابراین پزشک را درجریان همه داروهایی که مصرف می‌کنید قرار دهید. پزشک به شما می‌گوید که هر دارویی را به چه نحوی مصرف کنید؛ هیچ دارویی را بیش از حد استفاده نکنید.
- اگر دچار مشکل در تنفس یا خواب‌آلودگی غیرطبیعی شدید سریعاً به اورژانس مراجعه کنید.
- اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان متوجه تغییری در رفتارتان نظیر بدتر شدن افسردگی، افکار آسیب به خود، اضطراب و بی‌قراری یا سایر افکار غیرطبیعی یا کاهش حافظه شدید سریعاً پزشک را درجریان قرار دهید.
- اگر قصد بارداری دارید یا احتمال می‌دهید که باردار باشید به پزشک بگویید. پیش از شیردهی پزشک را درجریان قرار دهید. ممکن است لازم باشد که دارو را تغییر دهند.
نحوه نگهداری آمپول میدازولام
این دارو تنها در بیمارستان یا مراکز درمانی تجویز می‌شود و در منزل قابل‌نگهداری نیست.
نکاتی درباره خرید آمپول میدازولام
در ادامه شما را با برخی نکات ضروری درباره نحوه خرید داروی میدازولام آشنا می‌کنیم.
اشکال دارویی موجود
در ایران به‌صورت فرم تزریقی و به‌عنوان داروی بیمارستانی دردسترس است. در برخی کشورها به‌صورت اسپری بینی و خوراکی هم دردسترس است.
دوزهای موجود
در ایران به صورت آمپول‌های ۱۵ میلی گرم در ۳ میلی‌لیتر یا ۵ میلی‌گرم در ۱ میلی‌لیتر در دسترس است.
شرکت‌های تولیدکننده
از جمله شرکت‌های تولیدکننده در ایران می‌توان به شرکت داروپخش، تهران شیمی، اکسیر، کیمیدارو و ابوریحان اشاره کرد.
نام‌های تجاری موجود در ایران
از جمله نام‌های تجاری میدازولام در ایران می‌توان به میدازولام دی پی، میداماکس، میدازولکس و زودالم اشاره کرد.
هنگام مصرف میدازولام چه زمانی از پزشک کمک بگیرم؟
میدازولام دارویی است که تنها در مراکز درمانی و تحت‌نظر پزشک و کادر درمان قابل مصرف است. درصورت بروز هر یک از عوارض احتمالی حین دریافت داروی میدازولام (نظیر تهوع، استفراغ، سرفه، سکسکه و…) پزشک یا پرستار را در جریان قرار دهید.
برای مشاهده لیست بهترین پزشک عمومی و داخلی کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با پزشک عمومی ارتباط آنلاین با پزشک عمومیکلام آخر دکترساینا
میدازولام ازجمله داروهایی است که در مراکز درمانی تجویز می‌شود و یکی از کاربردهای اصلی آن کمک به القای خواب و بی‌هوشی است. این دارو عموماً به‌صورت تزریقی تجویز می‌شود و تنها تحت‌نظر پزشک قابل مصرف است. پیش از دریافت میدازولام، لازم است پزشک را درجریان تمام داروهای مصرفی قرار دهید تا تداخلی ایجاد نشود. همچنین درصورتی‌که باردار یا شیرده هستید یا قصد بارداری دارید پزشک را درجریان قرار دهید.