گلوکوم یا آب سیاه چشم چیست؟ | علائم، تشخیص و درمان

گلوکوم (Glaucoma) یا آب سیاه چشم از مهم‌ترین بیماری‌های چشم است. این بیماری خطرناک در اغلب نقاط دنیا به‌عنوان دومین علت نابینایی برگشت‌ناپذیر شناخته می‌شود. اما علائم آب سیاه چیست؟ چگونه تشخیص داده می‌شود و آیا آب سیاه چشم درمان دارد؟ آیا درمان گیاهی آب سیاه چشم امکان‌پذیر است؟

دکتر ساینا در این مقاله سعی کرده‌ است تا به تمامی این سوالات پاسخ دهد. برای مطالعه بخش موردنظر خود می‌توانید بر تیتر آن در فهرست کلیک کنید. اگر در موبایل می‌خوانید، تیتر را لمس کنید.

آب سیاه یا گلوکوم چیست؟

چشم انسان دو مایع اصلی و مهم دارد؛ زجاجیه مایعی ژلاتینی است که ساختار کروی چشم را حفظ می‌کند و زلالیه مایع شفافی در جلوی چشم است که عدسی و عنبیه (دایره رنگی چشم) در آن قرار دارند. کار اصلی زلالیه رساندن اکسیژن و مواد غذایی به سلول‌های عنبیه است؛ پس طبیعی است که این مایع جریان داشته باشد و از چشم خارج یا به آن وارد شود.

گلوکوم یا آب سیاه چشم زمانی اتفاق می‌افتد که زلالیه نتواند از منافذ مربوطه خارج شود؛ در پی این اتفاق فشار چشم افزایش پیدا می‌کند. این افزایش فشار می‌تواند به عصب بینایی آسیب برساند و ارسال تصاویر دریافتی را از چشم به مغز مختل کند. در صورت بدتر شدن آسیب، گلوکوم چشم می‌تواند طی چند سال باعث از بین رفتن دائمی بخشی از بینایی یا حتی نابینایی کامل شود.

آسیب‌های ناشی از آب سیاه

آسیب‌های ناشی از گلوکوم دائمی هستند. یعنی اگر دید شما دچار مشکل شود نمی‌توان آن را برگرداند؛ اما با کاهش فشار چشم می‌توان از صدمات بیشتر جلوگیری کرد.

بیشتر افراد مبتلا به آب سیاه اگر بیماری‌شان به‌موقع تشخیص داده شود و برنامه‌ی درمانی خود را به‌طور منظم و مداوم دنبال کنند و چکاپ‌های دوره‌ای انجام دهند می‌توانند بینایی خود را حفظ کنند.

البته به یاد داشته باشید که اکثر افراد مبتلا به آب سیاه چشم هیچ درد یا علائم اولیه‌ای ندارند. ازاین‌روی برای تشخیص به موقع بیماری و جلوگیری از آسیب‌های دائمی آب سیاه بهتر است افراد بالای ۴۰ سال چکاپ‌های منظم چشم انجام دهند.

انواع گلوکوم یا آب سیاه

آب سیاه چشم دو نوع اصلی دارد: آب سیاه زاویه باز و زاویه بسته:

آب سیاه زاویه باز

آب سیاه زاویه باز شایع‌ترین نوع گلوکوم در آمریکا است. در این نوع از گلوکوم زاویه‌ی تخلیه‌ی بین عنبیه و قرنیه سالم و بدون مشکل است اما شبکه‌ ترابکولار نیمه‌مسدود است؛ درنتیجه حرکت و تخلیه‌ی مایع به‌کندی صورت می‌گیرد. کندی حرکت مایع، سبب تجمع آن و بالا رفتن فشار داخل چشم می‌شود و این افزایش می‌تواند سبب آسیب به عصب بینایی و کاهش دید شود.

این بیماری نشانه و علائم ناگهانی و حاد ندارد و بدون درد است. ممکن است شما زمانی متوجه این نوع از گلوکوم شوید که بخشی یا تمام بینایی خود را از دست داده‌اید. تنها علائم به‌تدریج پیش‌رونده‌ در این نوع، کاهش میدان بینایی و تغییرات عصب بینایی است.

آب سیاه زاویه بسته

این نوع از آب سیاه چشم بیشتر در قاره‌ی آسیا دیده می‌شود. در این گلوکوم عنبیه کمی بیرون‌زدگی دارد. این مسئله باعث بسته یا تنگ شدن زاویه‌ی تخلیه می‌شود و درنتیجه زلالیه‌ی چشم مانند شرایط عادی تخلیه نمی‌شود.

این عارضه می‌تواند باعث افزایش ناگهانی فشار در چشم شود. آب سیاه زاویه بسته با دوربینی و آب‌مروارید (کدر شدن عدسی) نیز مرتبط است. گلوکوم زاویه بسته می‌تواند به‌صورت ناگهانی یا حاد، یا به‌صورت تدریجی یا مزمن ایجاد شود.

دیگر انواع آب سیاه چشم

انواع دیگری از آب سیاه که شیوع کمتری دارند عبارتند از:

• آب سیاه ثانویه: در شرایطی رخ می‌دهد که بیماری‌های دیگری مانند آب‌مروارید یا دیابت باعث افزایش فشار بر روی چشم شود.
• آب سیاه چشم با فشار طبیعی: در این نوع گلوکوم با وجود اینکه فشار چشم در بازه‌ی نرمال است ولی افراد در زاویه دید خود نقطه کور دارند یا عصب بینایی آن‌ها آسیب دیده است. برخی از متخصصان این نوع از گلوکوم را نوعی آب سیاه زاویه باز می‌دانند.
• آب سیاه رنگ‌دانه‌ای: در این گلوکوم تکه‌های کوچکی از رنگ‌دانه عنبیه (قسمت رنگی چشم) به مایع زلالیه داخل چشم وارد شده و کانال‌های تخلیه را مسدود می‌کنند.

علائم آب سیاه چشم 

برخی از علائم آب سیاه عبارت‌اند از:

• افزایش فشار چشم
• تاری دید
• قرمزی چشم
• درد چشم
• سردرد
• نقطه‌های کور در زاویه دید
• دید ابری و کدر
• حالت تهوع و استفراغ

علائم آب سیاه بسته به‌شدت و نوع آن متفاوت است. به همین دلیل معاینات دوره‌ای چشم بسیار مهم هستند؛ معاینه چشم تنها راه تشخیص گلوکوم چشم قبل از آسیب دائمی بینایی است.

بدون انجام معاینه، افراد زمانی متوجه آب سیاه چشم می‌شوند که آسیب بینایی رخ داده و فرصت پیشگیری گذشته است. بینایی ازدست‌رفته قابل بازیابی نیست و فرد مبتلا احتمالاً حتی پس از شروع درمان گلوکوم نیز دچار کاهش بینایی می‌شود.

انجام ویزیت‌های سالانه چشم‌پزشکی به‌خصوص در افراد بالای ۴۰ سال ضروری است.

علت آب سیاه چشم 

همان‌طور که در ابتدای مقاله اشاره شد، مایع شفافی به نام زلالیه به‌طور مداوم در پشت چشم تولید می‌شود. این مایع قسمت جلوی چشم را پر می‌کند؛ سپس از طریق کانال‌هایی در قرنیه و عنبیه از چشم شما خارج می‌شود. اگر این کانال‌ها انسداد کامل یا حتی نسبی داشته باشند می‌توانند فشار داخل چشم (IOP) را افزایش دهند.

افزایش فشار داخل چشم منجر به تحمیل فشار و آسیب به عصب بینایی می‌شود. با پیشرفت آسیب واردشده به عصب ممکن است به‌تدریج بینایی خود را از دست بدهید.

علت افزایش فشار در چشم همیشه مشخص نیست. بااین‌حال پزشکان معتقدند یک یا چند مورد از عوامل زیر ممکن است تأثیرگذار باشند:

• قطره‌های گشادکننده‌ی مردمک چشم
• کانال‌های تخلیه‌ی مسدود یا محدودشده در چشم
• داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها (کورتون)
• ضعف یا کاهش جریان خون به عصب بینایی
• افزایش فشارخون یا فشارخون بالا

چه موقع آب سیاه حاد است و باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد؟ 

گلوکوم زاویه بسته می‌تواند این علائم ناگهانی را ایجاد کند:

• چشم‌درد شدید
• معده درد و حالت تهوع
• قرمزی چشم
• تاری دید

درصورت مشاهده‌ی علائم فوق، بدون فوت وقت به چشم‌پزشک یا اورژانس مراجعه کنید.

عوامل زمینه‌ساز ابتلا به آب سیاه چشم

گلوکوم یا آب سیاه چشم بیشتر در بزرگسالان بالای ۴۰ سال دیده می‌شود؛ اما نوجوانان، کودکان و حتی نوزادان نیز می‌توانند به آن مبتلا شوند. این بیماری معمولاً در افراد آمریکایی-آفریقایی شیوع بیشتری دارد. ابتلا به گلوکوم و در سنین پایین همراه با کاهش بینایی است.

احتمال ابتلا به آب سیاه چشم در این افراد بیشتر است:

• نژادهای آفریقایی-آمریکایی، ایرلندی، روسی، ژاپنی، اسپانیایی، اسکیمو و اسکاندیناوی
• افراد بالا ۴۰ سال
• افرادی که سابقه‌ی خانوادگی گلوکوم دارند.
• افرادی که چشم‌شان نزدیک‌بین یا دوربین است.
• افرادی که دچار ضعف بینایی هستند.
• افراد مبتلا به دیابت 
• افرادی که داروهای استروئیدی خاصی مانند پردنیزون مصرف می‌کنند.
• افرادی که داروهای خاصی برای کنترل مثانه یا تشنج، یا برخی از داروهای سرماخوردگی بدون نیاز به نسخه‌ی پزشک مصرف می‌کنند.
• افرادی که در ناحیه‌ی چشم خود دچار آسیب‌دیدگی شده باشند.
• افرادی که قرنیه‌ی نازک‌تر از حد معمول دارند.
• افراد مبتلا به فشارخون، بیماری قلبی یا کم‌خونی سلول داسی هستند.
• افرادی که فشار چشم بالا دارند.

عوارض و خطرات گلوکوم چشم 

عدم درمان آب سیاه چشم می‌تواند منجر به کاهش قابل‌توجه بینایی در هر دو چشم شود و حتی به کوری بینجامد. نوع نادرتری از آب سیاه چشم که گلوکوم حاد زاویه بسته نام دارد، معمولاً به‌طور ناگهانی و به دلیل افزایش سریع فشار در چشم اتفاق می‌افتد.

روش تشخیص آب سیاه چشم (گلوکوم)

درصورتی‌که چشم‌پزشک بعد از معاینه‌ی معمول چشم به آب سیاه مشکوک شود، می‌تواند با انجام یکی از چندین آزمایش سریع و بدون درد تشخیصی به وجود این بیماری پی ببرد.

آزمایش سنجش فشار چشم

در آزمایش سنجش فشار چشم (تونومتری) از ابزاری به نام تونومتر برای اندازه‌گیری فشار داخل چشم استفاده می‌شود.

چشم‌پزشک مقدار کمی رنگ و داروی مسکن (بی‌حسی) را به قسمت جلویی چشم شما وارد می‌کند؛ سپس به چشم شما نور می‌تاباند و با فشارسنج به‌آرامی سطح چشم را لمس می‌کند.

برخی از اپتومتریست‌ها برای سنجش فشار چشم از ابزاری استفاده می‌کنند که بدون تماس با چشم و با استفاده از فشار هوا کار می‌کند.

گونیوسکوپی

گونیوسکوپی معاینه‌ای برای مشاهده‌ی قسمت جلوی چشم شما است؛ یعنی فضای بین عنبیه و قرنیه‌ی چشم که با زلالیه پرشده است. این ناحیه جایی است که زلالیه باید از چشم خارج شود.

در گونیوسکوپی با تعیین باز یا بسته بودن زاویه این ناحیه از چشم که می‌تواند بر خروج زلالیه از آن تأثیر بگذارد، نوع آب سیاه (گلوکوم) را تشخیص می‌دهند.

آزمون میدان دید

در آزمایش میدان دید (پریمتری) چشم‌پزشک به دنبال نقاط دید ازدست‌رفته می‌گردد.

در این آزمایش ممکن است چند سری نقاط نورانی به شما نشان داده شود و از شما خواسته شود با فشار دادن یک دکمه مشخص کنید کدام‌یک را می‌توانید ببینید. برخی از این نقاط در حاشیه‌ی زاویه دید شما ظاهر می‌شوند؛ حاشیه‌ها اغلب اولین ناحیه‌ای هستند که تحت تأثیر گلوکوم قرار می‌گیرند.

اگر نتوانید نقاط موجود در حاشیه را ببینید، احتمال دارد که آب سیاه بر بینایی شما تأثیر منفی گذاشته باشد.

ارزیابی عصب بینایی

عصب بینایی که رابط بین چشم و مغز است در اثر ابتلا به آب سیاه آسیب می‌بیند؛ بنابراین می‌توان برای اطمینان از سلامت عصب بینایی آن را ارزیابی کرد.

برای این آزمایش از قطره‌های چشمی گشادکننده‌ی مردمک استفاده می‌شود. سپس چشمان شما با استفاده از موارد زیر بررسی می‌شود:

• یک لامپ اسلیت (یک میکروسکوپ پرنور)
• توموگرافی انسجام نوری (OCT)؛ نوعی اسکن که در آن از اشعه‌های خاصی برای اسکن پشت چشم و تصویربرداری استفاده می‌شود

در چه فشار چشمی گلوکوم تشخیص داده می‌شود؟

فشار چشم با میلی‌متر جیوه اندازه‌گیری می‌شود و دامنه‌ی فشار طبیعی ۱۲-۲۲ میلی‌متر جیوه است. در بیشتر افرادی که مبتلا به آب سیاه چشم تشخیص داده می‌شوند، فشار چشم بیش از ۲۰ میلی‌متر جیوه است. بااین‌حال، برخی از افراد ممکن است در فشارهای بین ۱۲ تا ۲۲ میلی‌متر جیوه نیز به آب سیاه مبتلا شوند.

جدول جامع آب سیاه چشم

برای ایمنی و دقت بیشتر هنگام تشخیص آب سیاه، پنج عامل باید بررسی شوند:

هدف آزمایش	نام آزمایش
اندازه‌گیری فشار داخل چشم	تونومتری
اندازه‌گیری شکل و رنگ عصب بینایی	افتالموسکوپی (معاینه چشم پس از گشاد کردن مردمک)
اندازه‌گیری کامل وسعت دید	آزمون میدان دید (پریمتری)
اندازه‌گیری زاویه‌ی بین عنبیه و قرنیه	گونیوسکوپی
اندازه‌گیری ضخامت قرنیه	پاکی‌متری

درمان آب سیاه چشم

ممکن است پزشک برای درمان آب سیاه چشم از روش‌های مختلفی همچون قطره‌های چشمی، داروهای خوراکی، جراحی لیزر یا جراحی میکروسکوپی استفاده کند تا فشار چشم را کاهش دهد.

قطره چشم 

این داروها با کاهش تولید مایع زلالیه و یا با افزایش دادن جریان خروجی، فشار چشم را کاهش می‌دهند. عوارض جانبی می‌تواند شامل آلرژی، قرمزی، سوزش، تاری دید و تحریک چشم باشد. البته بعضی از داروهای آب سیاه چشم ممکن است بر قلب و ریه تأثیر بگذارند.

نکات مهم

• اگر در حال مصرف داروی دیگری هستید، به دلیل احتمال وقوع تداخل دارویی حتماً پزشک خود را در جریان داروهای مصرفی یا مشکلات پزشکی خود قرار بدهید.
• اگر مصرف منظم رژیم درمانی شامل دو یا سه قطره چشم مختلف برای شما دشوار است یا اگر در مورد عوارض جانبی داروها سؤالی دارید حتماً با پزشک خود صحبت کنید؛ ممکن است پزشک با توجه به شرایط شما درمان انتخابی را تغییر دهد.

قطره‌های چشمی گشادکننده مردمک می‌تواند به‌طور موقت بر توانایی شما در رانندگی تأثیر بگذارد، بنابراین بهتر است برای بازگشتن از چشم‌پزشکی از قبل هماهنگی‌های لازم را انجام دهید.

داروهای خوراکی

ممکن است پزشک برای درمان آب سیاه چشم داروهای خوراکی مسدودکننده‌ی گیرنده آدرنرژیک بتا (بتا-بلاکر) یا مهارکننده‌ی کربنیک آنیدراز تجویز کند. این داروها می‌توانند پروسه‌ی تخلیه مایع چشم را بهبود بخشیده و یا ایجاد مایعات در چشم را کند کنند.

جراحی لیزر آب سیاه چشم 

اگر مبتلا به آب سیاه زاویه باز هستید این روش می‌تواند جریان خروج مایعات از چشم شما را کمی شدت ببخشد. همچنین لیزر در افراد مبتلا به گلوکوم زاویه بسته می‌تواند انسداد مایعات را متوقف کند. مراحل این روش به شرح زیر است:

• ترابکولوپلاستی: با این کار منفذ خروج مایعات باز می‌شود.
• ایریدوتومی: در این نوع لیزر آب سیاه چشم با ایجاد یک سوراخ کوچک در عنبیه جریان مایعات تسهیل می‌شوند.
• انعقاد سیکلوفوتو: در این مرحله نواحی خاصی از لایه‌ی میانی چشم به‌منظور کاهش تولید مایعات درمان می‌شوند.

عمل گلوکوم چشم با جراحی میکروسکوپی

در عملی به نام ترابکولکتومی، پزشك كانال جدیدی را برای تخلیه مایعات و كاهش فشار چشم ایجاد می‌كند. ممکن است لازم باشد این جراحی بیش از یک‌بار انجام شود. ممکن است یک لوله برای کمک به تخلیه‌ی مایعات جای گذاری شود. از عوارض جانبی این جراحی می­‌توان به احتمال کاهش موقتی یا دائمی بینایی و همچنین خونریزی یا عفونت اشاره کرد.

• گلوکوم زاویه باز اغلب با ترکیبی از قطره‌های چشمی، ترابکولوپلاستی لیزر و جراحی میکروسکوپی درمان می‌شود. پزشکان معمولاً درمان گلوکوم زاویه باز را با داروها شروع می‌کنند؛ البته برای برخی افراد انجام جراحی لیزر یا جراحی میکروسکوپی در همان مراحل اولیه مفیدتر است.
• گلوکوم حاد زاویه بسته معمولاً با لیزر درمان می‌شود.
• گلوکوم نوزادی یا مادرزادی معمولاً با عمل جراحی درمان می‌شود؛ زیرا علت آن وجود مشکل در سیستم تخلیه‌ی مایعات چشم است.

چگونه با آب سیاه چشم زندگی کنیم؟

آب سیاه یک بیماری مادام‌العمر است و نیاز به پیگیری مداوم و مراجعه به چشم‌پزشک دارد. برای حفظ سلامت چشم خود:

تحرک داشته باشید

ورزش منظم می‌تواند به کاهش فشار چشم کمک کرده و جریان خون را به سمت اعصاب چشم شما حفظ کند. ممکن است برخی فعالیت‌ها فشار چشم را افزایش دهند؛ بنابراین با پزشک خود در مورد بهترین برنامه‌ی ورزشی صحبت کنید.

سالم غذا بخورید

 از یک رژیم غذایی سالم و کامل لذت ببرید. هرچند رژیم غذایی تأثیر چندانی بر جلوگیری از بدتر شدن آب سیاه چشم ندارد؛ ولی کلید حفظ سلامتی بدن و چشم است.

برخی مطالعات نشان می‌دهند که غذاهای سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند در افراد مبتلا به گلوکوم مفید باشند. غذاهای غنی از مواد مغذی را بیشتر مصرف کنید:

• سبزیجات تیره و برگ‌دار
• ماهی‌هایی که غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند.

مصرف داروهایتان را پشت گوش نیندازید

حتماً قطره یا قرص خود را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید. روی تلفن همراه یا ساعت هوشمند خود زنگ هشدار بگذارید تا فراموش نکنید. مصرف نکردن داروها می‌تواند گلوکوم شما را بدتر کند.

لنزهای چشمی را محتاطانه استفاده کنید

اگر از قطره‌های چشمی دارویی استفاده می‌کنید احتمالاً بتوانید به استفاده از لنزهای چشمی ادامه دهید؛ اما ممکن است لازم باشد برای مصرف برخی از داروها لنز استفاده نکنید.

اگر به عمل جراحی نیاز دارید، ممکن است انجام عمل بر امکان استفاده از لنز اثر بگذارد.

سیگار نکشید

سالم نگه‌ داشتن بدن در بیماری آب سیاه چشم بسیار مهم است و همان‌طور که همه می‌دانیم نیکوتین برای سلامتی مضر است. سیگار کشیدن همچنین باعث افزایش فشارخون و التهاب چشم می‌شود که می‌توانند خطر ابتلا به دیابت و آب‌مروارید را افزایش دهند. هر دو این موارد از عوامل خطر گلوکوم هستند. اگر سیگار می‌کشید از پزشک خود در مورد چگونگی ترک سیگار راهنمایی بخواهید.

سرتان را بالا نگه دارید

 هنگام خواب از بالشت‌های ضخیم و شیب‌دار استفاده کنید. چنین بالشت‌هایی سر شما را اندکی بالا نگه می‌دارد که به کاهش فشار چشم کمک می‌کند.

حواستان به میزان کافئین مصرفی‌تان باشد

میزان مصرف نوشابه، قهوه و چای خود را کنترل کنید. کافئین زیاد می‌تواند فشار چشم شما را افزایش دهد. یک مطالعه نشان داده است که فقط یک فنجان قهوه می‌تواند فشار چشم را به طرز قابل‌توجهی تا حداکثر ۹۰ دقیقه افزایش دهد.^[۲]

مایعات را به‌تدریج بنوشید

مقدار مایعات مصرفی خود را کاهش ندهید؛ بلکه نوشیدنی‌های خود را در ساعات طول روز پخش کنید. نوشیدن حجم زیادی از مایعات به یک‌باره می‌تواند به چشمان شما فشار بیاورد. در یک نوبت بیشتر از یک فنجان نوشیدنی مصرف نکنید. در عوض در هر نوبت مقادیر کمی را به‌‌مرور در طول روز میل کنید.

از چشمان خود محافظت کنید

هنگام کار در حیاط و محیط باز یا ورزش‌های فیزیکی و تماسی از عینک محافظ استفاده کنید. هنگام شنا عینک بزنید. لوازم‌آرایشی ضدحساسیت استفاده کنید. از مصرف مواد آرایشی تاریخ‌مصرف گذشته اجتناب کنید.

حتماً بیرون خانه از عینک آفتابی استفاده کنید؛ مخصوصاً در تابستان یا زمانی‌که محیط اطرافتان نور را انعکاس می‌دهد: مثل یخ، شن و آب. چشمان افراد مبتلا به آب سیاه نسبت به نور خیره و مستقیم بسیار حساس هستند.

چشمان خود را نمالید

آب سیاه و دارویی که مصرف می‌کنید ممکن است باعث خارش چشم شما شوند؛ اما با این حس مبارزه کنید؛ چراکه ممکن است ناخواسته چشمانتان را خراش دهید و اوضاع را بدتر کنید. از پزشک خود بپرسید که آیا می‌توانید از قطره برای درمان خشکی استفاده کنید یا خیر.

با احتیاط رانندگی کنید

اکثر مبتلایان به گلوکوم می‌توانند با تائید چشم‌پزشک راهنمایی و رانندگی به رانندگی ادامه دهند. به بیان ساده توانایی رانندگی شما به میزان بینایی ازدست‌رفته بستگی دارد.

برخی از افراد مبتلابه آب سیاه چشم پیشرفته می‌توانند گواهینامه‌ی خود را با اعمال محدودیت‌­هایی تمدید کنند. برای اطلاع از خطرناک بودن یا نبودن رانندگی از پزشک خود سؤال کنید.

یوگا را بااحتیاط انجام دهید

شاید لازم باشد در مورد برخی از حرکات یوگا تجدیدنظر کنید. برخی از حرکات یوگا که در آن‌ها سر پایین‌تر از قلب قرار می‌گیرد می‌توانند فشار چشم را بالا ببرند. تحقیقاتی که نشان بدهند چنین حرکاتی آب سیاه چشم را وخیم می‌کند وجود ندارد، اما به‌هرحال انجام برخی حرکات یوگا که فشار چشم را افزایش می‌دهند ایده خوبی نیست. شاید بهتر باشد از حرکات زیر دوری کنید:

• سگ با صورت پایین
• خم شدن به جلو در حالت ایستاده
• حالت گاوآهن
• قرار دادن عمودی پاها روی دیوار

آیا درمان گیاهی آب سیاه چشم مؤثر است؟

گرچه برخی از گیاهان در برخی مطالعات نویدبخش درمان آب سیاه چشم بوده‌اند، اما از نظر بالینی درمان گیاهی‌ آب سیاه چشم امکان‌پذیر نیست و بعضی از گیاهان حتی ممکن است اثرات مضر داشته یا با داروهای تجویزشده تداخل داشته باشند. با این وجود اعتقاد بر این است که بعضی گیاهان خاص در درمان گلوکوم کمک می‌کنند.^[۳]  به‌طور خاص گینکو، زغال‌اخته و فورسکولین احتمالاً مفید هستند. از مزایای این داروهای گیاهی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گینکو (جینکوبیلوبا): این گیاه در برخی از پژوهش‌های علمی، افزایش جریان خون چشمی را نشان داده است.
• زغال‌اخته (واکسینیوم میرتیلوس): زغال‌اخته به دلیل ماهیت آنتی‌اکسیدانی قوی بسیار محبوب است. در یک مطالعه نشان داده شده است که زغال‌اخته باعث کاهش آسیب سلول­‌های گانگلیون در مدل موشی شده است؛ اما هیچ مطالعه‌ای چنین اثری را بر روی انسان‌ نشان نداده است.
• فورسکولین (کولئوس فورسکولی): ممکن است این گیاه در صورت استفاده‌ی موضعی، فشار داخل چشم را از طریق کم کردن میزان مایعات آبی درون چشم کاهش دهد.

قبل از استفاده از هر داروی گیاهی با پزشک خود مشورت کنید و هرگز درمان‌های تجویزشده یا داروهای توصیه‌شده از سوی پزشک را با داروهای گیاهی جایگزین نکنید.

کلام آخر دکتر ساینا

آب سیاه چشم یا گلوکوم می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به چشم وارد کند و حتی باعث از دست رفتن کامل بینایی شود. این بیماری در مراحل اولیه‌ی خود اغلب بی‌علامت است و زمانی خود را نشان می‌دهد که آسیب‌های جبران‌ناپذیری وارد کرده است؛ اما می‌توان این بیماری را در مراحل اولیه‌اش در معاینات معمول چشم‌پزشکی شناسایی کرد و پیش از آن‌که آسیبی به چشم وارد کند درمان آب سیاه چشم را آغاز کرد.

توصیه دکتر ساینا این است که معاینات چشم‌پزشکی را به خصوص اگر بالای چهل سال دارید حتماً در برنامه‌ی معاینات سالانه‌ی خود قرار دهید.

سوالات

همراهان مجله سلامت دکتر ساینا، شما عزیزان می‌توانید سوالات خود را در رابطه با موضوع این مقاله در بخش نظرات بنویسید. متخصصان ما در تلاش هستند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پرسش‌های شما پاسخ دهند.