سرطان روده یا سرطان کولون یکی از انواع شایع سرطان است. اصلی‌ترین معضلات در درمان این نوع سرطان، عدم مراجعة به‌موقع بیمار است؛ چراکه اغلب مردم با علائم اولیه سرطان روده آشنا نیستند و زمانی متوجه بیماری می‌شوند که شاید برای آغاز درمان دیر باشد. در این مقاله از مجله سلامت دکتر ساینا به بررسی علائم سرطان روده بزرگ می‌پردازیم و روش‌های تشخیص و درمان آن را نیز به‌طور مختصر مرور می‌کنیم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
سرطان روده بزرگ چیست؟
سرطان کولورکتال یا سرطان روده بزرگ‌ترین قسمت روده یعنی رودة بزرگ و راست‌روده را درگیر می‌کند. روده انتهایی‌ترین قسمت مسیر گوارشی است.
هرچند سرطان روده بزرگ می‌تواند در هر سنی بروز کند؛ ولی بیشتر در بزرگسالان دیده می‌شود. سرطان روده معمولاً به‌صورت پولیپ روده شروع می‌شود. پولیپ‌ها توده‌های خوش‌خیم و کوچکی‌اند که در داخل روده تشکیل می‌شوند. پولیپ ممکن است رشد کند و سرطانی شود. پولیپ روده معمولاً علائم بالینی ندارد و از طریق معاینات و چکاپ‌های دوره‌ای تشخیص داده می‌شود.
علائم سرطان روده بزرگ
علائم سرطان روده بزرگ در مراحل اولیه اختصاصی نیست؛ اما ممکن است این علائم دیده شوند:
- تغییر در شیوة معمول دفع مدفوع
- اسهال یا یبوست
- احساس عدم تخلیة کامل روده هنگام دفع مدفوع
- وجود خون در مدفوع که باعث می‌شود مدفوع به رنگ قهوه‌ای تیره یا سیاه دیده شود.
- مشاهدة خون تازه و قرمز از مقعد؛ در حدود ۳۷ درصد مبتلایان به سرطان روده در مدفوع یا مقعد خون مشاهده می‌کنند.
- درد شکم؛ تقریباً ۳۴ درصد بیماران مبتلا به سرطان روده به شکم‌درد دچار می‌شوند.
- نفخ
- احساس سیری و سنگینی حتی چند ساعت بعد از صرف غذا
- خستگی
- کاهش وزن بدون دلیل
- کم‌خونی؛ در ۲۳ درصد از مبتلایان دیده شده است.[۱]
توجه داشته باشید که نشانه های سرطان روده به‌خصوص در آغاز بیماری اختصاصی نیستند و ممکن است نشانه‌ها ناشی از بیماری‌ها و مشکلات دیگری باشند. در صورت مشاهدة هر نوع علائم مشکوک با یک پزشک متخصص مشورت کنید و از گمانه‌زنی در مورد بیماری احتمالی خود اجتناب کنید.
برای مشاهده لیست بهترین متخصص گوارش و کبد کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص گوارش ارتباط آنلاین با متخصص گوارشعلت سرطان روده بزرگ چیست؟
لولة گوارش از دهان شروع می‌شود و تا مقعد ادامه پیدا می‌کند. تمام سطح لولة گوارشی با سلول‌های مخصوص و متنوعی پوشیده شده است. سلول‌های لولة گوارشی چون دائماً با غذا و عوامل خارجی در تماس هستند مرتب از جای خود کنده می‌شوند و سلول‌های باقیمانده با تقسیم سلولی تکثیر کرده و جای خالی آن‌ها را پر می‌کنند.
در شرایط طبیعی تقسیم شدن سلول‌ها به اندازة موردنیاز رخ می‌دهد؛ ولی در سرطان روده برخی از سلول‌ها دچار جهش شده و بیشتر از میزان موردنیاز تقسیم می‌شوند. همان‌طورکه گفتیم این سلول‌ها ابتدا پولیپ تشکیل میدهند و سپس باعث سرطانی شدن روده می‌شوند. دلیل اینکه چرا چنین جهشی رخ می‌دهد هنوز مشخص نیست.
عوامل خطر سرطان روده (ریسک فاکتورها)
برخی عوامل ممکن است احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ را تشدید کنند:
- سن بالا: سرطان روده در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد؛ بااین‌حال اغلب مبتلایان این نوع سرطان بالای ۵۰ سال سن دارند. طی سال‌های اخیر تعداد مبتلایان به سرطان روده در افراد زیر ۵۰ سال افزایش یافته است.
- نژاد آمریکایی- آفریقایی: افراد این نژادها بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به سرطان روده هستند.
- سابقه شخصی ابتلا به سرطان کولورکتال یا داشتن پولیپ روده: اگر تاکنون سرطان روده یا پولیپ‌های غیرسرطانی روده داشته‌اید، احتمال ابتلا به سرطان روده در شما بیشتر است.
- التهاب مزمن روده: بیماری‌های التهابی مزمن مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون می‌توانند ریسک ابتلا به سرطان روده را افزایش دهند.
- بعضی از سندرم‌های ارثی: بعضی از جهش‌های ژنی که از یک نسل به نسل بعدی منتقل می‌شوند می‌توانند خطر سرطان روده را افزایش دهند. برای مثال پولیپوز آدنوماتوز فامیلی (FAP) و سندرم لینچ شایع‌ترین سندرم‌های ارثی روده هستند که خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش میدهند. لازم‌به‌ذکر است که درصد کمی از سرطان‌های روده بزرگ به علت سندرم‌های ارثی به وجود می‌آیند.
- سابقه خانوادگی سرطان روده: خطر ابتلا به سرطان روده در کسانی که سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ یا سرطان مقعد را دارند بیشتر از سایرین است.
سایر ریسک فاکتورها
- رژیم غذایی بدون فیبر و مملو از چربی: طبق مطالعات، رژیم‌های غذایی غنی از گوشت قرمز و غذاهای فرآوری‌شده و همچنین غذاهای پرچرب می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان روده را افزایش دهد.
- کم‌تحرکی: بی‌تحرکی و نداشتن فعالیت فیزیکی روزانه می‌تواند باعث ابتلا به سرطان روده شود.
- دیابت: افراد مبتلا به دیابت یا افراد مقاوم به انسولین بیش از دیگران در معرض ابتلا به سرطان روده هستند.
- چاقی: افراد مبتلا به اضافه‌وزن خطر بالاتری در رابطه با ابتلا به سرطان روده و حتی مرگ بر اثر آن دارند.
- استعمال سیگار و مصرف الکل: سوءمصرف الکل و استعمال سیگار هر دو احتمال ابتلا به سرطان روده را افزایش میدهند.
- رادیوتراپی سرطان: داشتن سابقه رادیوتراپی در ناحیه شکم می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان روده را افزایش دهد.
تشخیص سرطان روده
تشخیص سرطان روده معمولاً با بررسی علائم و سلامت عمومی بیمار آغاز می‌شود؛ سپس پزشک ممکن است برای اطمینان آزمایش‌های تکمیلی تجویز کند:
ممکن است در حین انجام کلونوسکوپی از بافت روده برای بررسی بیشتر نمونه‌برداری شود یا از این طریق پولیپ روده را خارج کنند.
- آزمایش خون: علائم سرطان روده در آزمایش خون مشخص نمی‌شوند؛ ولی پزشک از نتیجة آزمایش برای سنجش حال عمومی و وضعیت بدن بیمار استفاده می‌کند.
- کلونوسکوپی: کلونوسکوپی از طریق لوله‌ای انعطاف‌پذیر که سر آن یک دوربین قرار گرفته است انجام می‌شود. پزشک از طریق این دستگاه راست‌روده و روده را موردبررسی قرار می‌دهد و به دنبال علائم سرطان روده شامل التهاب، پولیپ یا زخم در بافت روده می‌گردد.
درمان سرطان روده
درمان مناسب سرطان روده به عوامل متعددی نظیر علائم سرطان روده، محل و اندازة تومور، مرحله سرطان و سلامت عمومی بیمار بستگی دارد. پزشک با در نظر گرفتن تمامی این موارد بهترین درمان یا ترکیبی از چند درمان زیر را انتخاب می‌کند.
شیمی‌درمانی
اساس شیمی‌درمانی مصرف داروهایی است که رشد و تقسیم سلول‌ها را کند کرده و از این طریق از پیشرفت سرطان جلوگیری و آن را درمان می‌کنند.
رادیوتراپی
که از طریق تاباندن اشعه‌هایی با فرکانس مخصوص انجام می‌شود که از پوست عبور می‌کنند و سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند.
جراحی
ممکن است درمان مناسب سرطان روده از طریق عمل جراحی باشد؛ در این روش پزشک قسمتی از روده را که سرطانی شده است از بدن خارج می‌کند.
پزشکان متخصص دکتر ساینا آمادة ارائة مشاورة آنلاین به‌صورت تلفنی یا چت به شما هستند. می‌توانید همین حالا از بهترین فوق متخصص خون و سرطان مشاوره بگیرید.
برای مشاهده لیست بهترین فوق تخصص خون و سرطان (آنکولوژی) کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص سرطان ارتباط آنلاین با متخصص سرطانتغذیه مناسب بیماران سرطان روده چیست؟
طبق مطالعات و تحقیقات پزشکان، یکی از بهترین روش‌های بهبود علائم سرطان روده و مقابله با آن رژیم غذایی رنگین‌کمانی است. رژیم رنگین‌کمانی به معنی مصرف انواع سبزی‌ها و میوه‌ها در وعده‌های غذایی است. داشتن چنین تغذیه‌ای هم به سیستم ایمنی بدن کمک کرده و آن را تقویت می‌کند؛ و هم غنی از فیبر است. طبق مطالعات مصرف غذاهایی با فیبر بالا و مواد غذایی سبوس‌دار نرخ امید به زندگی را در مبتلایان به سرطان روده افزایش می‌دهد.
توصیه متخصصان
از توصیه‌های متخصصان تغذیه و پزشکان برای بیماران تحت درمان و کسانی که با موفقیت سرطان خود را شکست داده‌اند این است که در طول روز وعده‌های غذایی کوچک ولی متعدد مصرف کنند.
بهتر است بیماران مبتلا به سرطان روده به‌طور مداوم آب بنوشند و از مصرف الکل و کافئین اکیداً خودداری کنند. کافئین می‌تواند در روند درمان اختلال ایجاد کند.
روش‌های پیشگیری از سرطان روده
ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی و عادات روزمره می‌تواند تأثیر بسزایی در کاهش دادن ریسک سرطان روده داشته باشد:
میوه و سبزیجات گافی مصرف کنید
این مواد غذایی حاوی مقدار زیادی ویتامین، مواد معدنی، فیبر و آنتی‌اکسیدان هستند که همگی این ترکیبات نقش مهمی در پیشگیری از انواع سرطان‌ها دارند. برای تأمین تمامی نیازهای بدن انواع مختلفی از سبزی‌ها و میوه‌ها را در رژیم غذایی روزانة خود مصرف کنید.
مصرف الکل را کنار بگذارید
تا جای ممکن مصرف الکل را کاهش دهید. اگر در کنترل مصرف الکل با مشکل مواجه هستید بهتر است از متخصصان این زمینه کمک بگیرید و با یک مشاور مجرب صحبت کنید.
سیگار را ترک کنید
سیگار از مهم‌ترین عوامل ابتلا به انواع سرطان‌ها ازجمله سرطان روده است. کنار گذاشتن سیگار ممکن است کاری دشوار باشد؛ بنابراین بهتر است با کمک خانواده و متخصصان ترک اعتیاد، یک‌بار برای همیشه سیگار را ترک کنید.
ورزش کنید
سعی کنید در بیشتر روزهای هفته حداقل به مدت سی دقیقه ورزش کنید. با بالا رفتن آمادگی بدنی می‌توانید مدت‌زمان ورزش را افزایش دهید.
اگر متعهد ماندن به فعالیت جسمانی برایتان دشوار است می‌توانید گروه‌های ورزشی در پارک‌ها و باشگاه‌های نزدیک به محل زندگی‌تان را پیدا کرده و با عضویت در آن‌ها انگیزه مضاعف پیدا کنید.
وزن مناسب داشته باشید
تناسب‌اندام و حفظ وزن مناسب از دیگر راه‌های مقابله با طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها ازجمله سرطان‌ها است. با دنبال کردن رژیم غذایی مناسب و داشتن فعالیت فیزیکی روزانه، وزن خود را در بازة ایده‌آل نگه دارید.
سالم‌ترین راه برای کاهش وزن ورزش کردن و رژیم غذایی سالم است؛ بنابراین از مصرف هرگونه قرص یا داروی کاهش‌دهندة وزن پرهیز کنید یا چنین ترکیباتی را حتماً تحت نظر پزشک متخصص مصرف کنید.
کلام آخر دکترساینا
علائم سرطان روده در مراحل اولیة بیماری چندان مشهود نیستند. هر نوع تغییر و نشانه را در مورد دستگاه گوارش جدی بگیرید و با پزشک متخصص مشورت کنید. دقت داشته باشید که نشانه‌های ذکرشده در این مقاله اختصاصی نیستند و ممکن است ناشی از مشکلات ساده‌تری باشند. لذا از نگرانی بی‌مورد و گمانه‌زنی در مورد مشکل خود پرهیز کنید و تشخیص را به پزشک متخصص گوارش بسپارید.
سؤالات متداول
علت دقیق سرطان روده هنوز برای پزشکان مشخص نیست؛ ولی مواردی مانند سابقة خانوادگی یا شخصی سرطان، ابتلا به پولیپ روده، رژیم‌های غذایی مملو از چربی و فاقد فیبر، اضافه‌وزن و عدم فعالیت فیزیکی مناسب می‌توانند احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهند.
سرطان روده می‌تواند باعث بروز علائمی مثل اسهال یا یبوست شود. دیگر علائم سرطان روده بزرگ شامل درد شکم، خونریزی از مقعد و وجود خون در مدفوع هستند.
متاسفانه سرطان روده از کشندهترین سرطان‌های دنیاست؛ بهطوریکه بهعنوان سومین سرطان کشنده شناخته شده است. با این وجود در صورت تشخیص زودهنگام، سرطان روده می‌تواند درمانپذیر باشد.
همراهان مجله سلامت دکتر ساینا، شما عزیزان نیز می‌توانید سوالات خود را در رابطه با موضوع این مقاله در بخش نظرات بنویسید. متخصصان ما در تلاش هستند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پرسش‌های شما پاسخ دهند.