یبوست در بارداری یکی از شایع‌ترین مشکلات خانم‌ها در این دوران است. مجموعه‌ای از تغییرات هورمونی و بدنی این دوران منجر به بروز یبوست می‌شوند. اگرچه یبوست بارداری معمولاً مشکل مهمی ایجاد نمی‌کند، اما بسیار آزاردهنده است. در این مقاله از مجله سلامت دکتر ساینا راه‌های درمان یبوست در بارداری و همچنین روش‌های پیشگیری از آن را با شما در میان می‌گذاریم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
یبوست در بارداری
یبوست در بارداری بسیار شایع است و تقریباً از هر ۴ زن یک نفر در دوران بارداری دچار یبوست می‌شود.[i] افزایش هورمون پروژسترون در دوران بارداری باعث شل شدن عضلات بدن و دستگاه گوارش می‌شود. شل شدن عضلات روده منجر به کند شدن حرکات روده‌ای و کاهش سرعت هضم غذا می‌شود و یبوست در بارداری را ایجاد می‌کند.
درمان خانگی یبوست در بارداریاگر چه یبوست در دوران بارداری امری شایع است، اما بسیارآزاردهنده است. به‌همین‌جهت ممکن است خانم‌های باردار برای رفع یبوست به انواع درمان‌های خانگی و داروهای بدون نیاز به نسخه روی آورند.
علائم یبوست بارداری
علائم یبوست در بارداری عبارت‌اند از:
- دشواری در دفع مدفوع
- کاهش تعداد حرکات روده‌ای
- درد هنگام دفع
- دفع گاز
- درد شکم
برای مشاهده لیست بهترین متخصص زنان و بارداری کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص بارداری ارتباط آنلاین با متخصص بارداریعلت یبوست در بارداری
برخی از دلایل یبوست در بارداری عبارت‌اند از:
تغییرات هورمونی
تغییر سطح هورمون‌ها در اوایل بارداری باعث کند شدن حرکات روده‌ای می‌شود. کاهش حرکات روده و تأخیر در عبور مدفوع از دستگاه گوارش، میزان آبی را که رودة بزرگ از مدفوع جذب می‌کند افزایش می‌دهد. در این حالت مدفوع آب از دست می‌دهد و سفت‌تر می‌شود.
مصرف ویتامین‌های دوران بارداری
آهن یک عنصر ضروری است که معمولاً کمبود آن در دوران بارداری شایع است بنابراین مکمل‌های دوران بارداری حاوی آهن بالایی هستند. یکی از عوارض مصرف آهن یبوست است. آهن باعث سفت شدن مدفوع و یبوست می‌شود.
فشار رحم بر روده‌ها
با پیشرفت بارداری رحم بزرگ‌تر می‌شود و بر روده‌ها فشار می‌آورد. فشار واردشده بر روده‌ها باعث کند شدن حرکات روده و یبوست می‌شود.
درمان خانگی یبوست در بارداری
یبوست در بارداری اغلب با درمان‌های خانگی برطرف می‌شود؛ اما توجه داشته باشید که هرگونه مصرف داروی گیاهی یا بدون نسخه و درمان خانگی باید با اطلاع پزشکصورت گیرد؛ چراکه ممکن است عوارض جدی برای مادر و جنین داشته باشد.
مصرف فیبر
مصرف مکمل‌های حاوی فیبر یا منابع غذایی مانند میوه، سبزیجات و غلات کامل حرکات روده‌ای را افزایش می‌دهد و عبور مدفوع از روده‌ها آسان‌تر می‌شود. میزان مصرف فیبر در بزرگسالان ۲۸ تا ۳۴ گرم روزانه است.
مصرف مایعات کافی
نوشیدن آب و مایعات به‌میزان کافی باعث نرم شدن مدفوع و دفع راحت‌تر می‌شود. اگر فکر می‌کنید که نوشیدن آب به شما کمکی نمی‌کند، می‌توانید از سوپ سبزیجات، چای کمرنگ، آب‌میوه و سبزیجات تازه و طبیعی استفاده کنید.
فعالیت منظم
انجام فعالیت به حرکات روده کمک می‌کند. اگر دچار یبوست در بارداری شده‌اید حتماً زیر نظر متخصص زنان به ورزش یا حرکات نرمشی برای رفع یبوست بپردازید. اگر ورزش کردن امکان‌پذیر نیست، سعی کنید از پیاده‌روی آرام بهره ببرید.
مصرف پروبیوتیک‌ها
میلیون‌ها باکتری مفید در روده زندگی می‌کنند. این باکتری‌ها در حفظ عملکرد روده‌ها مؤثرند. پروبیوتیک‌ها باکتری‌های مفید هستند که به محصولات غذایی افزوده می‌شوند. پروبیوتیک‌ها در مواد غذایی حاوی پروبیوتیک مانند ماست و پنیر و همچنین در دوغ و ماست کفیر یافت می‌شوند. پروبیوتیک‌ها به عملکرد روده کمک کرده و مانع یبوست می‌شوند
جلوگیری از یبوست در بارداری
ورزش منظم و عادات غذایی سالم دو عامل مهم در پیشگیری از یبوست در بارداری هستند. مصرف مواد غذایی حاوی فیبر مانند میوه و سبزیجات، نوشیدن آب و مایعات کافی به پیشگیری از یبوست در بارداری کمک می‌کند.
همچنین سبک زندگی فعال و ورزش منظم به بهبود حرکات روده و دفع راحت کمک بسیاری می‌کند. مصرف غذاهای حجیم میتواند باعث کاهش حرکات روده شود. بهتر است به جای سه وعده اصلی و حجیم از شش وعده غذایی با حجم مناسب جهت پیشگیری از یبوست استفاده کنید.
درمان یبوست در بارداری
درصورتی‌که درمان‌های خانگی مؤثر واقع نشوند باید با پزشک زنان مشورت کنید. اگر علت یبوست مصرف مکمل‌های بارداری باشد، پزشک ممکن است مکمل‌هایی را تجویز کند که حاوی آهن کمتری هستند.
استفاده از میلن‌ها
استفاده از ملین‌های ایمن و بی‌خطر معمولاً اولین گام درمانی برای یبوست هستند. اگرچه بسیاری از ملین‌ها بدون نسخه در دسترس‌اند، اما برای پیشگیری از عوارض احتمالی حتماً ملین را با پزشک خود چک کنید.
- ملین‌های حجیم‌کننده، با افزودن مواد به مدفوع و جذب آب بیشتر باعث حجیم و نرم شدن مدفوع شده و دفع آن را تسهیل می‌کنند.
- ملین‌های نرم‌کننده مانند کولاک آب بیشتری به مدفوع اضافه می‌کنند و باعث دفع راحت‌تر می‌شوند.
- ملین‌های روان‌کننده یکی دیگر از روش‌های مورد استفاده برای رفع یبوست در بارداری هستند. این ملین‌ها یک پوشش لغزنده به مدفوع یا دیوارة داخلی روده اضافه کرده و به عبور سریع‌تر مدفوع از روده کمک می‌کنند.
- شیاف گلیسرین یک روان‌کننده است. توجه کنید که قبل از استفاده از هرگونه شیاف در دوران بارداری باید با پزشک زنان خود مشورت کنید.
- ملین‌های اسموتیک، با هدایت آب بیشتر به سمت روده، به نرم شدن مدفوع کمک می‌کنند. ملین اسموتیک با ایجاد انقباض‌های بیشتر در روده به حرکت بهتر مدفوع کمک می‌کنند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در دوران بارداری قبل از مصرف هرگونه ملین و درمان خانگی، ابتدا با پزشک زنان مشورت کنید. همچنین در صورت مشاهدة هریک از علائم زیر حتماً به مرکز درمانی مراجعه کنید:
- حالت تهوع
- درد
- استفراغ
- یبوستی که بیش از یک تا دو هفته طول بکشد
- دفع خون همراه با مدفوع
- عدم تسکین درد و یبوست بعد از مصرف ملین
کلام آخر دکترساینا
یبوست در بارداری معمولاً مسئلة نگران‌کننده‌ای نیست؛ اما میتواند بسیار آزاردهنده باشد. با تقسیم وعده‌های غذایی به تعداد وعده‌های بیشتر با حجم غذای کمتر، نوشیدن آب کافی، افزایش میوه و سبزیجات رژیم غذایی، مصرف محصولات پروبیوتیک و همچنین انجام فعالیت‌های ورزشی که مناسب دوران بارداری هستند، می‌توانید از یبوست بارداری پیشگیری کرده یا در صورت ابتلا، آن را درمان کنید.
دکتر ساینا به شما توصیه می‌کند اگر یبوست شما با این روش‌ها بهبود پیدا نمی‌کند حتماً با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید و از مصرف خودسرانة هر نوع دارو و مکمل گیاهی و شیمیایی خودداری کنید.
سوالات متداول
یبوست در بارداری معمولاً جدی نیست؛ اما گاهی ممکن است نشان‌دهندة موضوع دیگری باشد. اگر دچار یبوست به همراه درد شدید هستید یا در مدفوع خون یا مخاط مشاهده کردید، حتماً در اولین فرصت به پزشک خود مراجعه کنید. گاهی یبوست به علت هموروئید رخ می‌دهد که باید تحت نظارت پزشک درمان شود.
یبوست در بارداری معمولاً باعث سقط نمیشود؛ اما برای پیشگیری از عوارض دیگر باید درمان شود.
مصرف سبزیجات و میوههای تازه، منابع غذایی حاوی فیبر مانند غلات کامل، مصرف پروبیوتیک‌ها، نوشیدن مایعات کافی و ورزش منظم در درمان یبوست مؤثر است.
برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.