حالت تهوع بارداری یکی از شایع‌ترین نشانه‌های بارداری است که اغلب نگران‌کننده نیست؛ اما موجب آزار فرد باردار می‌شود. در این مطلب به بررسی دلایل حالت تهوع بارداری و شایع‌ترین زمان بروز آن صحبت می‌کنیم و در انتها راهکارهایی برای جلوگیری از حالت تهوع بارداری ارائه می‌کنیم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
حالت تهوع در بارداری
حالت تهوع در بارداری از شایع‌ترین علائم بارداری است؛ به‌طوری‌که تقریباً هفتادوپنج درصد زنان (از هر چهار زن سه نفر) حالت تهوع بارداری را در دورة حاملگی خود تجربه می‌کنند.[i] بدن در دورة بارداری تغییرات بسیار شدید و اساسی را متحمل می‌شود؛ این تغییرات ممکن است باعث تهوع بارداری، تغییرات اشتها، تورم دست‌ها و پاها و بسیاری موارد دیگر شوند.
حالت تهوع بارداری می‌تواند در هر ساعتی از شبانه‌روز اتفاق بیفتد؛ ممکن است صبح‌ها و زمانی که از خواب بیدار می‌شوید دچار حالت تهوع شوید یا اینکه حالت تهوع بارداری در شب را تجربه کنید.
لازم به ذکر است که نداشتن حالت تهوع در بارداری نیز طبیعی است؛ همان‌طور که گفتیم فقط حدود هفتاد درصد از زنان باردار تهوع بارداری را تجربه می کنند.
حالت تهوع بارداری از کی شروع می‌شود؟
در اکثر زنان حالت تهوع بارداری قبل از هفتة نهم، یعنی بین هفتة ششم تا هفتة نهم بارداری شروع می‌شود و تا هفتة شانزدهم ادامه پیدا می‌کند.[ii] حالت تهوع بین هفتة دهم تا شانزدهم به شدیدترین حالت خود می‌رسد. بعضی زنان در سه ماهة دوم بارداری نیز به تهوع بارداری دچار می‌شوند.
البته برخی از زنان در کل طول دورة بارداری خود تهوع را تجربه می‌کنند. اگر بارداری چندقلو داشته باشید احتمال اینکه حالت تهوع‌تان شدیدتر و طولانی‌تر باشد بیشتر است.
حالت تهوع بارداری چگونه است؟
همان‌طورکه از نام آن پیداست، بارزترین مشخصة حالت تهوع بارداری، احساس تهوع و استفراغ است. حالت تهوع اغلب با استشمام بعضی رایحه‌ها، خوردن بعضی غذاها و مزه‌ها و احساس گرما تشدید می‌شود. دیگر علائم حالت تهوع بارداری به شرح زیر هستند:
- احساس ناآرامی و تهوع خفیف در سه ماهة اول بارداری؛ همچنین ممکن است به ماشین گرفتگی (حالت تهوع هنگام تردد با خودرو) و دریازدگی دچار شوید.
- داشتن احساس ناآرامی و دل‌آشوبی بلافاصله پس از بیدار شدن یا در طول شبانه‌روز
- تهوع شدید نسبت به بعضی رایحه‌ها، مانند بعضی عطرها یا بوی برخی غذاها
- احساسی مشابه دریازدگی که با میل شدید به غذا خوردن همراه باشد یا بلافاصله پس از آن تمایل به غذا خوردن پیدا کنید.
- احساس تهوع بلافاصله پس از غذا خوردن
- احساس تهوع بسیار شدید که به استفراغ ختم شود.
بسیار مهم است که خانم‌های باردار هرگونه تغییر علائم خود را در دوران بارداری با یک پزشک در میان بگذارند.
برای مشاهده لیست بهترین متخصص زنان و بارداری کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص بارداری ارتباط آنلاین با متخصص بارداریعلت تهوع صبحگاهی در بارداری
تهوع بارداری می‌تواند ناشی از علت‌های مختلفی باشد؛ ولی علت اصلی این حالت هنوز پیدا نشده است. بااین‌حال بعضی موارد در حالت تهوع صبحگاهی بارداری نقش دارند:
- جفت مسئول تولید چند هورمون از جمله هورمون گونادوتروپین کوریونیک انسانی یا به اختصار hCG است؛ این هورمون می‌تواند در احساس تهوع در بارداری مؤثر باشد.
- سطح دو هورمون استروژن و پروژسترون نیز در طول بارداری افزایش پیدا می‌کند. این دو هورمون نیز می‌توانند بر حالت تهوع اثر بگذارند.
- بسیاری از زنان در بارداری طعمی فلزمانند در دهان خود احساس می‌کنند که می‌تواند محرک حالت تهوع باشد.
- تغییرات هورمونی باعث تقویت احساس بویایی زنان در دورة بارداری می‌شوند؛ حساس شدن به بو می‌تواند منجر به حالت تهوع شود.
- سوءهاضمه یا رفلاکس معده نیز در زنان باردار شایع است و می‌تواند عامل تهوع بارداری باشد.
- ممکن است در دورة بارداری میزان بزاق دهان بیشتر شود که احساس تهوع و دل‌آشوبی را تشدید می‌کند.
حالت تهوع شبانه در بارداری
ممکن است در اطرافیان خودتان دیده باشید که زنان باردار بلافاصله بعد از بیدار شدن دچار حالت تهوع و استفراغ شوند؛ ولی حالت تهوع بارداری اصلاً مختص ساعت خاصی از شبانه‌روز نیست. بسیاری از زنان باردار حالت تهوع شبانه را تجربه می‌کنند. شدت حالت تهوع نیز برای هرکس متفاوت است؛ ممکن است حالت تهوع را بسیار خفیف و گذرا احساس کنید یا اینکه حالت تهوع بسیار شدیدی را تجربه کنید که هربار به استفراغ منجر شود.
رفع حالت تهوع شبانه بارداری
اگر شما هم از زنانی هستید که حالت تهوع بارداری در شب دارید احتمالاً دوست دارید این حالت کلافه‌کننده را برطرف کنید. در ادامه چند راهکار معرفی می‌کنیم که می توانند حالت تهوع شبانه بارداری را بهبود ببخشند:
- سعی کنید با معدة خالی نخوابید و قبل از خوابیدن یک خوراکی سبک میل کنید.
- همیشه کنار تخت خود بیسکوئیت ساده و آب داشته باشید.
- سعی کنید به رژیم غذایی‌تان زنجبیل اضافه کنید یا قبل از خواب چای زنجبیل بنوشید.
- از خوردن شام سنگین پرهیز کنید.
- در اتاق خوابتان از عود یا رایحه‌های آرامش‌بخش که حالت تهوع‌تان را کاهش می‌دهند استفاده کنید.
- با انجام آزمایش خون و مشاوره با پزشک از مناسب بودن سطح ویتامین‌های خون مطمئن شوید. کمبود برخی ویتامین‌ها می‌تواند محرک حالت تهوع شبانه باشد.
آیا می‌توانم قرص ضد تهوع بارداری مصرف کنم؟
بهتر است درصورت تداوم تهوع بارداری یا حالت تهوع شدید در بارداری با پزشک مشورت کنید. پزشک شما ممکن است مکمل‌های ویتامینB6 (پیریدوکسین)، زنجبیل و گزینه‌های بدون نسخه مانند دوکسیلامین (Unisom) را به شما توصیه کند. اگر مشکل شما با آن‌ها حل نشد، شاید پزشک داروهای ضدتهوع را تجویز کند.
هرگز در دوران بارداری خود بدون مشورت با پزشک هیچ قرص یا دارویی مصرف نکنید.
حالت تهوع بارداری و جنسیت جنین…؟
جنسیت جنین بستگی به این دارد که چه اسپرمی با تخمک لقاح پیدا می‌کند؛ یعنی جنسیت جنین از زمان تشکیل تخم و ابتدای بارداری ثابت می‌ماند. تشخیص جنسیت جنین معمولاً از هفتة ۱۸ تا ۲۱ انجام می‌شود؛ ولی آیا با توجه به حالت تهوع بارداری نیز می‌توانیم جنسیت جنین را تشخیص دهیم؟
شاید شنیده باشید که شدت تهوع بارداری یا زمان تهوع در بارداری می‌تواند مشخص‌کنندة جنسیت جنین باشد. مطالعات نشان داده‌اند که زنانی که حاملگی چندقلو دارند یا جنین آن‌ها دختر است تهوع بارداری شدیدتری دارند. [iii]
باید بدانید که این نتیجه به‌تنهایی برای تشخیص جنسیت جنین قابل استناد نیست؛ چراکه حالت تهوع بارداری بین هر دو نفر و حتی از یک بارداری تا بارداری بعدی متغیر و متفاوت است. بهتر است برای تشخیص جنسیت فرزندتان به پزشک مراجعه کرده و با انجام سونوگرافی از جنسیت فرزندتان اطلاع پیدا کنید.
برای حالت تهوع بارداری چه بخوریم؟
تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی می‌تواند به کاهش حالت تهوع بارداری کمک بسیاری کند:
در انتخاب غذا دقت کنید
غذاهای غنی از پروتئین و کم‌چرب هضم راحت‌تری دارند و معمولاً موجب بروز حالت تهوع نمی‌شوند. غذاهای ملایم مثل موز، برنج و سیب نیز کمتر از دیگر غذاها معده را تحریک می‌کنند.
بعضی اوقات غذاهای کمی شور، مثل کشک، پنیر یا چوب‌شور نیز می‌توانند حالت تهوع بارداری را کاهش دهند.
میان‌وعده بخورید
بیسکویت‌ها و نان‌های ساده مثل نان تست یا نان سوخاری می‌توانند حالت تهوع را کاهش دهند. خالی بودن معده می‌تواند حالت تهوع را تشدید کند؛ پس بهتر است یک بسته بیسکوئیت کنار تخت خود داشته باشید و صبح قبل از خارج شدن از تخت، در طول روز و شب قبل از مسواک زدن کمی بیسکویت یا نان تست بخورید. در مصرف این مواد خوراکی زیاده‌روی نکنید تا دچار اضافه وزن نشوید.
نوشیدنی بنوشید
نوشیدن آب به مقدار کافی و دمنوش‌های مناسب مثل چای زنجبیل می‌تواند در بهبود حالت تهوع بارداری مؤثر باشد.
محرک‌های حالت تهوع را بشناسید
ممکن است یک بو یا طعم خاص حالت تهوع را تشدید کند. احتمال دارد زمانی که خسته یا گرسنه هستید دچار حالت تهوع بارداری شوید. شناختن محرک‌ها و دوری کردن از آن‌ها می‌تواند به کاهش حالت تهوع کمک کند.
از هوای تازه غافل نشوید
اگر هوا مناسب است می‌توانید پنجره‌ها را باز کنید تا هوای خانه عوض شود، یا اگر برایتان مقدور است می‌توانید هرروز چند دقیقه در فضای باز یا پارک نزدیک محل سکونت‌تان پیاده‌روی کنید.
ویتامین‌های مخصوص دوران بارداری مصرف کنید
از پزشک خود بخواهید یک آزمایش خون برایتان بنویسد؛ از این طریق می‌توانید متوجه سطح ویتامین‌های بدنتان بشوید و با راهنمایی پزشک مکمل‌های مناسب مصرف کنید. به هیچ عنوان به‌صورت سرخود قرص و مکمل نخورید!!
بعد از استفراغ مسواک بزنید
شستن دهان بعد از استفراغ هم به بهود طعم دهان کمک می‌کند و هم از پوسیدگی دندان‌ها جلوگیری می‌کند. اسید معدة موجود در مایع استفراغ می‌تواند باعث پوسیدگی مینای دندان شود.
کلام آخر دکتر ساینا
حالت تهوع در بارداری یک علامت شایع است و معمولاً جای نگرانی ندارد. اما اگر تهوع شما خیلی شدید است یا اگر به همراه تهوع علائم تازة دیگری را مشاهده می‌کنید، برای آرامش خاطر و اطمینان از سلامت خود و فرزندتان با یک پزشک زنان مشورت کنید.
سؤالات متداول
در اغلب زنان حالت تهوع فقط تا هفتة شانزدهم ادامه پیدا می‌کند و پس از آن قطع می‌شود؛ ولی بعضی زنان تا چند هفته بعد یا حتی تا آخر بارداری حالت تهوع را تجربه می‌کنند. درصورت ادامه حالت تهوع یا شدید شدن آن با پزشک مشورت کنید.
مصرف غذاهای سالم و کم‌چرب، نوشیدن آب به مقدار کافی و مصرف مکمل‌ها و ویتامین‌های تجویزشده می‌توانند در درمان حالت تهوع بارداری مؤثر باشند.
برای درمان حالت تهوع بارداری در شب می‌توانید قبل از خواب کمی آب بنوشید یا مقداری نان تست یا نان سوخاری بخورید.
برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.