درمان عفونت ادراری در مردان

عفونت ادراری در مردان زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها از طریقی وارد دستگاه ادراری شوند این بیماری اگرچه در مردان نسبت به زنان کمتر شایع است، اما می‌تواند عوارض جدی مانند آسیب به کلیه‌ها را در پی داشته باشد. دلایل مختلفی از جمله عدم رعایت بهداشت جنسی یا بهداشت فردی ممکن است باعث بروز این عارضه شود. راه‌های درمانی این بیماری بستگی به محل و شدت عفونت دارد.

در این مقاله از مجله سلامت دکتر ساینا قصد داریم درباره انواع عفونت ادراری در مردان و همچنین روش‌های تشخیص و درمان آن صحبت کنیم. در انتها نیز روش‌های درمان خانگی و درمان گیاهی عفونت ادراری در مردان را نیز به طور کامل برای شما شرح خواهیم داد.

برای مطالعه بخش موردنظر خود می‌توانید بر تیتر آن در فهرست کلیک کنید. اگر در موبایل می‌خوانید، تیتر را لمس کنید.

عفونت ادراری در مردان

عفونت ادراری یک بیماری است که بر اثر رشد باکتری در هر قسمت از دستگاه ادراری آنان اعم از کلیه‌ها، میزنای‌ها، مثانه و پیشابراه اتفاق می‌افتد و در اغلب اوقات نیز مثانه و پیشابراه (لوله هدایت کننده ادرار از مثانه به بیرون بدن که به آن پیشابراه نیز گفته می‌شود) را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

عفونت ادراری در مردان نسبت به زنان کمتر شایع است و میزان شیوع آن در مردان سالانه حدود ۳ درصد تخمین زده شده است.

احتمال ابتلای این بیماری در سنین پایین بسیار کمتر است. البته با وجود اینکه این بیماری در مردان چندان شایع نیست ؛ اما در صورت ابتلا به آن و گسترش بیماری خطر انتقال عفونت به مجاری ادراری فوقانی و کلیه‌ها وجود دارد و گاهی نیاز به عمل جراحی خواهد بود.

انواع عفونت ادراری در مردان

عفونت ادراری در مردان به طور کلی با توجه به محل درگیری و عفونت  به دو دسته زیر تقسیم می‌شود:

عفونت مجاری ادراری تحتانی

این نوع عفونت مربوط به گسترش باکتری در مثانه و پیشابراه است  و عموماً به دلیل ورود باکتری‌های روده‌ای از مجاری ادراری به سمت بالا و مثانه اتفاق می‌افتد.

گاهی این نوع عفونت ممکن است ناشی از ورود  عوامل بیماری زا(میکروارگانیسم)میایی مانند سوزاک یا کلامیدیا باشد که از طریق رابطه جنسی وارد می‌شوند. همچنین شکل دیگر عفونت ادراری تحتانی در مردان، پروستاتیت یا التهاب پروستات است.

عفونت مجاری فوقانی

این نوع عفونت مربوط به رشد باکتری در میزنای‌ها و کلیه‌ها است و معمولاً بر اثر انتقال باکتری‌های موجود در مثانه که به سمت بالا حرکت کرده‌اند اتفاق می‌افتد یا بر اثر تجمع باکتری‌های موجود درجریان خون در کلیه‌هارخ می‌دهد.

علت عفونت ادراری در مردان

عفونت ادراری در مردان مسن بیشتر رخ می‌دهد. یکی از دلایلی که عفونت ادراری در مردان مسن شایع تر است، بزرگی خوش‌خیم غده پروستات (BPH) است.

غده پروستات اطراف مثانه را احاطه کرده و در صورت بزرگ شدن غیرطبیعی این غده مجاری ادراری تحت فشار قرار می‌گیرند و باعث انسداد جریان ادرار می‌شوند. در این حالت اغلب مثانه به طور کامل تخلیه نمی‌شود و به دنبال آن برخی باکتری‌های موجود در ادرار در مثانه یا پیشابراه به دام افتاده و شروع به رشد و گسترش می‌کنند.

 به طور عمده مردان ۵۰ سال به بالا در معرض بزرگ شدن پروستات یا(BPH) قرار دارند. شناخت دلایل بزرگی پروستات به پیشگیری از بروز این عارضه کمک می‌کند.  دکتر ساینا در مقاله «علت بزرگ شدن پروستات چیست؟» به‌طور کامل به بررسی این بیماری پرداخته است.

علائم شایع عفونت ادراری در مردان

عفونت ادراری در مردان بسته به نوع و محل عفونت، ممکن است با یک یا چند نشانه از نشانه‌های زیر همراه باشد:

• احساس نیاز مکرر به دفع ادرار
• احساس درد، سوزش یا ناراحتی هنگام ادرار کردن یا بلافاصله بعد از آن
• درد یا احساس التهاب زیر شکم
• شب ادراری (هرچند جزئی)
• ادرار کدر یا ادرار بابوی بد و غیرطبیعی
• وجود خون در ادرار
• تب
• حالت تهوع
• درد در قسمت پهلوها یا قسمت فوقانی کمر

به خاطر داشته باشید که این بیماری در بعضی مردان فاقد هرگونه علائمی است. با این حال در صورت مشاهده هر یک از علائم بالا حتما جهت بررسی با پزشک متخصص مشورت کنید.

عفونت ادراری در مردان و عوامل زمینه‌ساز

پیش از صحبت درباره درمان عفونت ادراری در مردان باید به این نکته اشاره کنیم که برخی عوامل دیگر نیز ممکن است زمینه ساز بروز عفونت در مردان باشند.

برخی از مردان بیشتر در معرض عفونت ادراری قرار دارند و بهتر است بیش از دیگران مراقب سلامتی خود باشند.

عوامل زمینه‌ای که ممکن است احتمال عفونت ادراری در مردان را افزایش دهد عبارتند از:

• دیابت

• سنگ کلیه
• پروستاتیت (التهاب پروستات)
• تنگی غیرمعمول مجرای ادرار
• بی‌اختیاری ادرار در مردان
• عدم توانایی تخلیه کامل مثانه
• عدم نوشیدن کافی آب و مایعات کافی
• ختنه نشدن در سنین کودکی
• داشتن زمینه بیماری عفونی
• ناهنجاری‌های غیر معمول در مجرای ادراری که مانع از ادرار کامل می‌شوند.
• سکس مقعدی (که می‌تواند سبب انتقال باکتری به مجرای ادراری شود)
• مصرف داروی سرکوب کننده سیستم‌ایمنی (یا داشتن سیستم ایمنی ضعیف به طور طبیعی)
• قرار دادن سوندهای ادراری

 اگر هر یک از زمینه‌های فوق در شما وجود دارد، بهتر است سلامت خود را به طور مرتب مورد سنجش قرار دهید.

عوارض عفونت ادراری در مردان

عفونت ادراری در مردان اگر به موقع درمان شود، خطر چندانی برای آنان نخواهد داشت؛ اما اگر عفونتی به صورت نهفته یا درمان نشده باقی بماند، ممکن است عوارض خطرناکی را با خود به همراه داشته باشد.

این عوارض ممکن است شامل یک یا چند نوع از عوارض زیر باشد:

• عفونت‌های مکرر در مجرای ادراری
• آسیب دائمی به کلیه‌ها (در صورت وجود عفونت حاد درمان نشده یا پیلونفریت در کلیه‌ها)
• تنگی دائمی مجرای ادرار (در مردانی که مبتلا به عفونت سوزاک در پیشابراه شده‌اند)
• انتشار عفونت در خون(سپتیسمی) عامل بیماری‌زا از طریق کلیه‌ها وارد گردش خون می‌شود

تشخیص عفونت ادراری در مردان

تشخیص به‌موقع و شروع درمان از عوارض ناخوشایند این بیماری پیشگیری می‌کندبنابراین تشخیص این بیماری در مراحل ابتدایی آن از اهمیت بالایی برخوردار است. برای تشخیص این بیماری، راه‌های متفاوتی وجود دارد.

پزشکان به طور معمول می‌توانند با گرفتن شرح حال بیمار، انجام معاینه و گرفتن آزمایش، این بیماری را تشخیص دهند.

معاینه فیزیکی 

نخستین مرحله تشخیص برای پزشکان، معاینه فیزیکی (جسمی)است که شامل موارد زیر است:

• بررسی علائم حیاتی (فشار خون، ضربان قلب، دمای بدن و…)
• معاینه شکم، مثانه، پهلوها و پشت برای یافتن ورم یا درد
• بررسی دستگاه تناسلی

گرفتن شرح حال و سابقه بیماری

گام دوم، پرس‌وجو درباره شرح حال و علائم بیمار و همچنین بررسی سوابق پزشکی بیمار است. اینکه آیا پیش از این درگیر عفونت داخلی بوده یا خیر، همچنین در مورد سابقه‌ی بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابتپرسش می‌شود. داروهایی که پیش از این مصرف می‌کرده چه داروهایی بوده‌اند؟ و مواردی نظیر این. این موارد و سوالات برای اطمینان درباره تشخیص انجام می‌شود.

تست‌های آزمایشگاهی

از آنجایی که علائم عفونت ادراری در مردان در برخی موارد با بیماری‌های دیگر مشترک هستند، برای حصول اطمینان در تشخیص نیاز به آزمایش دقیق است. به همین دلیل در گام اول برای بررسی عفونت در دستگاه ادرار، یک آزمایش ادرار انجام می‌شود.

نمونه‌گیری از ادرار

نکته مهم در این مرحله آن است که نمونه‌گیری آزمایش ادرار مردان باید به طور دقیق انجام شود؛ چرا که ابتدای جریان ادراری مردان به طور طبیعی ممکن است دارای باکتری‌های فراوان باشد که ارتباطی به بیماری عفونی ندارد.

به همین دلیل ابتدای نمونه ادرار دور ریخته می‌شود و فرد باید نمونه را از وسط ادرار جمع آوری کند. همچنین به سبب دمای مناسب برای رشد باکتری‌ها در ادرار، نمونه گرفته شده باید بلافاصله مورد آزمایش قرار بگیرد یا بلافاصله در یخچال قرار نگه داری شود.

تست نوار ادرار 

همچنین ممکن است پزشک تست نوار ادرار را درخواست کند. این تست به این صورت است که نوار مخصوصی در نمونه ادرار بیمار وارد شده و سپس با توجه به تغییر رنگ نوار، میزان عفونت موجود در ادرار تشخیص داده می‌شود. این آزمایش معمولاً بر روی نخستین ادرار صبحگاهی انجام می‌شود.

آزمایش‌های تکمیلی دیگر

برای افرادی که سابقه بیماری‌های زمینه‌ای نظیر سنگ کلیه، دیابت، سل یا کیست کلیه دارند، ممکن است نیاز به تصویربرداری و آزمایش‌های تکمیلی دیگر نیز باشد.

البته این آزمایش‌ها برای تشخیص عفونت ادراری در مردان مورد استفاده قرار می‌گیرند.

روش‌های پیشگیری

بدون شک پیشگیری از هر بیماری به مراتب ساده‌تر از فرایند درمان آن است. راه‌های پیشگیری زیادی برای عفونت ادراری در مردان وجود ندارد. با این وجود برخی موارد می‌توانند احتمال ابتلای به این بیماری را کاهش دهند.

استفاده از کاندوم حین رابطه جنسی که مانع از ورود باکتری‌های مربوطه می‌شود.

نوشیدن مکرر آب، نگه نداشتن ادرار به مدت طولانی تا حدی مانع از بروز این بیماری شود. به جز این موارد، برخی عادات غذایی و بهداشتی دیگر هم وجود دارند که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.

همچنین قطع مصرف الکل و کافئین به‌خصوص در مردانی که دچار هایپرپلازی خوش خیم پروستات هستند نیز می‌تواند باعث سهولت در فرایند تخلیه کامل مثانه از ادرار شود.

در بیمارانی که دچار ورم پروستات هستند، عمل جراحی و برداشتن بخشی از غده پروستات می‌تواند به بهبود فرایند ادرار کمک کند و مانع از بروز عفونت ادراری در مردان شود.

درمان عفونت ادراری در مردان

مصرف آنتی‌بیوتیک متداول‌ترین نوع درمان عفونت ادراری در مردان است. نخستین تجویز پزشکان پس از تشخیص بیماری، آنتی‌بیوتیک است.

نوع و میزان مصرف آنتی‌بیوتیک معمولاً با توجه به محل بروز عفونت و شدت علائم تجویز می‌شود و حتی ممکن است شروع مصرف آنتی‌بیوتیک پیش از گرفتن جواب آزمایشات نیز آغاز گردد. (البته پس از بررسی جواب آزمایش ممکن است با توجه به نوع باکتری موجود در عفونت، نوع آنتی‌بیوتیک هم تغییر کند.)

اگر ابتلا به عفونت ادراری مردان، در قسمت تحتانی دستگاه ادراری باشد معمولاً درمان شامل مصرف آنتی بیوتیک به مدت یک هفته است. اما اگر عفونت ادراری قسمت فوقانی را درگیر کرده باشد ممکن است این زمان تا ۲ هفته افزایش پیدا کند. در برخی موارد نادر که شدت عفونت در آن‌ها بالا باشد، ممکن است نیاز به مصرف تزریقی آنتی‌بیوتیک در بیمارستان داشته باشید.

البته توجه کنید که هرگز بدون تجویز پزشک آنتی بیوتیک مصرف نکنید، چراکه باعث مقاومت به آنتی بیوتیک‌ها شده و دوره‌ی درمان را طولانی‌تر می‌کند.

درمان خانگی عفونت ادراری در مردان

یادتان باشد که باتوجه به این که بروز عفونت ادراری در مردان شایع نمی‌باشد و احتمال وجود یک عامل یا عوامل مستعد کننده وجود دارد؛در صورت بروز نشانه‌های عفونت ادراری حتما باید به پزشک مراجعه کنند و مورد معاینه تخصصی قرار گیرند؛ لذا استفاده اولیه از درمان‌های خانگی هرگز به تنهایی و بدون توصیه پزشک توصیه نمی‌شود.

نوشیدن آب 

نوشیدن آب کافی در طی روز یکی ازروش‌های درمان خانگی عفونت ادراری درمردان است. به گفته انجمن ملی افراد مبتلا به دیابت و بیماران کلیوی (NIDDK) مصرف مکرر آب می‌تواند باعث دفع باکتری‌های بیماری زا شود. بنابراین نوشیدن آب فراوان نخستین کاری ا‌ست که شما را در مسیر بهبود قرار می‌دهد.

افزایش مصرف ویتامین C 

یکی از راه‌های درمان گیاهی عفونت ادراری در مردان، مصرف غذاهای حاوی ویتامین C است. مصرف منابع غذایی ویتامین C با اسیدی کردن ادرار مانع از تجمع باکتری‌ها در دستگاه ادراری می‌شوند.

از آنجایی که در زمان وجود عفونت در دستگاه ادراری تحتانی مصرف ویتامین C باعث درد در هنگام ادرار می‌شود، ممکن است برخی بیماران از این راهکار خودداری کنند.

استفاده از کمپرس گرم در محل درد 

التهابات ناشی از وجود عفونت در دستگاه ادراری باعث بروز درد و سوزش در ناحیه تحتانی مجرای ادراری می‌شود و بهترین راهکار خانگی برای کاهش این درد و سوزش، گرم نگهداشتن آن است. شما می‌توانید از کیسه آب گرم یا کمپرس به وسیله حوله استفاده کنید.

البته به خاطر داشته باشید که گرمای مورد نیاز شما گرمایی ملایم است و نیازی به گرمای بالا نخواهید داشت. همچنین برای جلوگیری از سوختگی سعی کنید منبع گرما را به طور مستقیم روی پوست قرار ندهید و در هر مرتبه، بیش از ۱۵ دقیقه عمل گرم کردن را ادامه ندهید.

حذف غذاهای تحریک کننده مثانه 

مصرف غذاهای تحریک کننده  علائم عفونت ادراری در مردان را تشدید  کرده و روند بهبود را آهسته می‌کنند.مواد غذایی تحریک کننده عبارتند از کافئین، نیکوتین، الکل، ادویه فراوان، نوشیدنی‌های گازدار و شیرین کننده‌های مصنوعی.

در مقابل این مواد غذایی، برخی غذاها نیز هستند که می‌توانند روند درمان را بهبود ببخشند و به عنوان کمک درمان گیاهی عفونت ادراری شناخته می‌شوند. غذاهایی مانند جو دو سر و عدس پخته شده.

تخلیه مرتب مثانه

دفع ادرار حتی به میزان کم به کاهش باکتری‌های دستگاه ادراری کمک بسیاری می کند. به یاد داشته باشید پس از هر بار دفع  ناحیه تناسلی را به خوبی تمیز کنید

پیروی از سبک زندگی سالم 

به گفته موسسه NIDDK رعایت برخی عادات روزانه شاید به ظاهر بی‌اهمیت نیز می‌تواند در روند درمان موثر باشد. عاداتی مانند:

• ترک کردن سیگار
• پوشیدن لباس زیر نخی و گشاد
• تمیز کردن ناحیه تناسلی از جلو به عقب نگهداشتن بخش تحتانی بدن
• استفاده از مواد بهداشتی بدون رایحه و اسانس

کلام آخر دکتر ساینا

در این مقاله سعی کردیم تا شما را به‌طور کامل با علائم عفونت ادراری در مردان آشنا کنیم. در صورت داشتن هر کدام از علائم ذکر شده، بدون نگرانی، به پزشک متخصص مراجعه کنید و مطمئن باشید که خطر خاصی شما را تهدید نمی‌کند.

در اغلب مواقع این بیماری تنها با یک دوره مصرف آنتی‌بیوتیک نیز قابل درمان خواهد بود؛ اما با این حال اگر درمان خود را جدی نگیرید، ممکن است در آینده عوارض جبران ناپذیری در انتظار شما باشند.

شما عزیزان می‌توانید سوالات خود را در رابطه با موضوع این مقاله در بخش نظرات بنویسید. متخصصان دکتر ساینا درتلاش هستند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پرسش‌های شما پاسخ دهند.

جدول خلاصه‌ی مشخصات بیماری