چربی خون بالا یکی از مشکلات رایج است که اگر درمان نشود عواقب خطرناکی به‌همراه دارد. برخی افراد در معرض چربی خون بالای ارثی هستند؛ اما در بقیه‌ی افراد، سبک زندگی نامناسب منجربه افزایش چربی خون می‌شود. در این مقاله به بررسی علائم چربی خون بالا، عوارض، روش‌های تشخیص و روش‌های مدیریت و درمان آن می‌پردازیم.
فهرست آنچه می‌خوانید:
- منظور از چربی خون بالا چیست؟
- انواع چربی خون
- انواع چربی خون بالا
- سطح چربی خون
- علائم چربی خون بالا چیست؟
- علت چربی خون بالا چیست و چه کسانی در معرض خطر هستند؟
- چربی خون بالا چه عوارضی دارد؟
- آزمایش‌ها و تشخیص چربی خون بالا
- درمان چربی خون بالا با دارو
- درمان خانگی چربی خون
- آیا می‌توان از چربی خون بالا جلوگیری کرد؟
- چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟
- کلام آخر دکترساینا
- سؤالات متداول
منظور از چربی خون بالا چیست؟
در خون ما ترکیبات شیمیایی مختلفی وجود دارد که وجود آنها برای کارکرد درست بدن ضروری است. یکی از این ترکیبات «چربی‌ها» (لیپیدها) هستند. چربی‌ها بخشی از دیواره سلولی ما را تشکیل می‌دهند و مسئولیت ورود و خروج مواد را به سلول‌ها کنترل می‌کنند. همچنین به ذخیره و انتقال انرژی، جذب ویتامین‌ها و تولید هورمون‌ها کمک می‌کنند.
با وجود همه مزایای چربی‌ها، اگر میزان آنها در خون از حد طبیعی زیادتر شود به بیماری چربی خون بالا مبتلا می‌شویم. بالارفتن چربی خون می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های خطرناک قلبی و سکته‌های مغزی و قلبی را افزایش دهد.
افزایش چربی خون چقدر شایع است؟
چربی خون بالا یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در جهان است. این بیماری در کشور آمریکا حدود ۹۳ درصد از افراد بالای ۲۰ سال را درگیر کرده است.
در سال ۲۰۲۰ گروهی از محققان سراسر دنیا (از جمله ایران) به رهبری «دکتر مجید عزتی» استاد ایرانی دانشگاه «امپریال کالج لندن» پژوهشی را درباره میزان متوسط چربی خون مردم کل دنیا انجام دادند. نتایج این پژوهش که در مجله معتبر «نیچر» چاپ شده است نشان می‌دهد که میانگین چربی خون (کلسترول) در مردان ایرانی ۱۶۷ و در زنان ۱۷۴ میلی‌گرم است. این در حالی است که میانگین چربی خون مردان در کل دنیا ۱۷۴ و زنان ۱۷۸ است؛ بنابراین مقدار میانگین چربی در ایرانی‌ها با میانگین کل جهان فاصله چندانی ندارد (منبع: Nature).
انواع چربی خون
چربی به پنج شکل در خون وجود دارد؛ تری گلیسیرید و چهار نوع ترکیب کلسترول.
۱. تری‌گلیسیریدها (Triglycerides)
تری‌گلیسیریدها تأمین‌کننده‌ی انرژی بدن هستند. اگرچه بدن ما نیز این نوع از چربی خون را تولید میکند، اما عمده‌ی تری‌گلیسیرید موجود در خون حاصل از غذاهایی است که می‌خوریم.
۲. کلسترول
کلسترول یک مولکول بزرگ چربی است که در ساختار دیواره‌ی سلول‌ها و در ساخت برخی هورمون‌ها نقش دارد. مولکول‌های کلسترول در خون به‌صورت متصل به برخی پروتئین‌ها دیده می‌شوند؛ به ترکیب پروتئین و چربی، لیپوپروتئین می‌گویند. دسته‌بندی انواع کلسترول بر اساس نسبت چربی به پروتئین انجام می‌شود.
۳. کلسترول خوب یا HDL
این نوع کلسترول بیشترین میزان پروتئین و کمترین مقدار چربی را دارد و ازآنجایی‌که چگالی پروتئین بیشتر از چربی است، چگالی HDL از بقیه‌ی انواع کلسترول بیشتر است.
HDL کلسترول مفیدی است و از قلب محافظت میکند. HDL چربیهای اضافی خون را جمع‌آوری میکند و برای دفع‌شدن به کبد می‌رساند. این لیپوپروتئین همچنین در ساخت سلول‌ها و هورمون‌ها نقش کلیدی دارد. بالابودن سطح HDL در خون در اغلب موارد خطرناک نیست و حتی برای سلامتی مفید است؛ اما اگر HDL بیش‌ازحد افزایش پیدا کند می‌تواند نشانه‌ی یک مشکل باشد.
۴. کلسترول بد یا LDL
مقدار چربی موجود در LDL از HDL بیشتر است؛ به‌همین‌دلیل چگالی کمتری دارد. LDL هم از طریق مواد غذایی جذب شده و هم در بدن تولید می‌شود.
لیپوپروتئین با چگالی بسیار پایین (VLDL) و شیلومیکرون‌ها
این دو نوع کلسترول درصد چربی بسیار بالایی دارند و از انواع بد چربی محسوب می‌شوند. البته در هنگام سنجش چربی خون معمولاً مقدار LDL از این دو نوع چربی مهم‌تر است.
انواع چربی خون بالا
۲ نوع مختلف چربی خون عبارت‌اند از: کلسترول بالا و تری‌گلیسیرید بالا. در بیماری چربی خون بالا ممکن است یکی از این دو نوع چربی یا هردوی آنها به‌صورت هم‌زمان افزایش پیدا کنند.
کلسترول بالا
اگر میزان کلسترول بد (LDL) در خون زیاد شود پزشک تشخیص کلسترول بالا را می‌دهد.
تری‌گلیسرید بالا
اگر میزان تری‌گلیسیرید خون زیاد شود پزشک تشخیص تری‌گلیسیرید بالا را می‌دهد.
سطح چربی خون
همان‌طورکه گفتیم اهمیت سطح HDL، LDL و تری‌گلیسیرید از سایر انواع چربی خون بیشتر است. پایین بودن سطح HDL و بالا بودن LDL و تری‌گلیسیرید می‌تواند خطرناک باشد.
علائم چربی خون بالا چیست؟
خیلی از افراد تا وقتی که آزمایش خون نداده‌اند یا دچار عوارض خاصی نشده‌اند متوجه چربی خون بالای خود نمی‌شوند.
اولین علائم چربی خون بالا چیست؟
افرادی که به دلایل ژنتیکی مشکل چربی خون بالا دارند، ممکن است متوجه وجود توده‌های چربی روی پوست یا حلقه‌ای سفید دور قرنیه چشم خود شوند. همچنین چاقی نیز یکی از علائم اولیه چربی خون بالا است.
درصورتی‌که چربی خون بالا باعث بیماری عروق کرونری قلب یا تصلب شریان (سخت‌شدن دیواره رگ‌ها) شود علائم زیر به وجود می‌آیند:
- احساس درد و فشار روی قفسه سینه
- خستگی، ضعف، حالت تهوع یا عرق سرد
- احساس درد در شانه یا بازو
- تنگی نفس
- تپش قلب
علائم چربی خون بالا در زنان و مردان چه تفاوتی دارد؟
علائم چربی خون بالا در مردان با زنان تفاوت خاصی ندارد. دقت کنید که چربی خون بالا ممکن است در ابتدا هیچ علامتی نداشته باشد و زمانی متوجه علائم شوید که عروق شما آسیب دیده باشند.
البته نسبت چربیهای خون نیز در تفسیر نتیجه‌ی آزمایش نقش دارند؛ بنابراین بهتر است برای تفسیر نتایج آزمایش خود از پزشک کمک بگیرید.
علت چربی خون بالا چیست و چه کسانی در معرض خطر هستند؟
برخی عوامل می‌توانند احتمال بالارفتن چربی خون را افزایش دهند:
- سابقه‌ی خانوادگی بیماری‌های قلبی یا کلسترول بالا: به نظر می‌رسد احتمال بروز چربی خون بالا در کسانی که سابقه‌ی خانوادگی این عارضه را دارند بیشتر است. هنوز مشخص نیست ژن‌های خاصی در بروز چربی خون مؤثرند یا بالارفتن چربی خون به علت عادات و سبک زندگی نادرست خانواده‌ها اتفاق می‌افتد.
بعضی افراد نیز به نوعی مشکل ژنتیکی به نام هیپرکلسترولمی خانوادگی یا افزایش کلسترول فامیلی دچارند؛ این عارضه سبب می‌شود این افراد از سنین نوجوانی به چربی خون بالا دچار شوند.
- دیابت: دیابت نوع دو سطح کلسترول بد (LDL) خون را افزایش داده و سطح کلسترول خوب (HDL) را کاهش می‌دهد و از این طریق احتمال بروز بیماری‌های قلبی – عروقی را بالا می‌برد.
- بالارفتن سن: افزایش سن باعث می‌شود بدن قادر به پاک‌سازی خون از کلسترول بد نباشد؛ درنتیجه سطح چربی خون به‌مرور بالا می‌رود.
- جنسیت مذکر: در اغلب موارد سطح LDL در خون مردان بالاتر از زنان و سطح HDL در خون آنها پایین‌تر از زنان است. البته سطح LDL بدن زنان پس از یائسگی افزایش پیدا میکند.
- اضافه‌وزن و چاقی مفرط: عادات غذایی نامناسب و کم‌تحرکی می‌توانند منجر به افزایش وزن و درنتیجه بالارفتن چربی خون شوند.
- سابقه‌ی فردی کلسترول بالا: توصیه می‌شود اگر در گذشته به کلسترول و چربی خون بالا دچار بوده‌اید سطح چربی خون خود را به طور منظم بررسی کنید.
- تغذیه‌ی نامناسب: مصرف برخی مواد غذایی غنی از کلسترول و چربی می‌توانند سطح چربی خون را بالا ببرند. پنیر، زرده‌ی تخم‌مرغ، غذاهای سرخ‌شده و فرآوری‌شده، بستنی، شیرینی‌ها و گوشت قرمز حاوی مقادیر بسیار زیادی چربی و کلسترول هستند.
- سبک زندگی ناسالم: سیگارکشیدن، نوشیدن الکل، کم‌تحرکی و استرس زیاد می‌تواند خطر ابتلا به چربی خون بالا را افزایش دهد.
- مصرف برخی داروها: برخی از داروهایی که برای درمان بیماری‌ها ضروری هستند می‌توانند روی مقدار کلسترول خون اثر بگذارند. از جمله این داروها می‌توان به قرص‌های ضدبارداری، استروئیدها، داروهای ضدویروس HIV، ادرارآورها و داروهای بتابلاکر (درمان فشارخون) اشاره کرد.
- ابتلا به برخی بیماری‌ها: ابتلا به بیماری‌های کبد، کلیه، پانکراس، سرطان خون از نوع «مالتیپل میلوما»، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، کم‌کاری تیروئید، لوپوس، آپنه خواب، HIV، سندرم کوشینگ (افزایش بیش از حد هورمون کورتیزول) و سیروز صفرای اولیه می‌تواند خطر افزایش چربی خون را به دنبال داشته باشد.
چربی خون بالا چه عوارضی دارد؟
چربی خون بالا می‌تواند باعث بروز بیماری‌های مختلفی مثل:
- بیماری عروق کرونر قلب
- تصلب شریان (سخت‌شدن دیواره رگ‌ها)
- بیماری‌های مربوط به کبد و پانکراس
- افزایش فشارخون
- اضافه‌وزن
شود.
به گفته وبسایت Healthline:
چربی LDL به دلیل اینکه می‌تواند باعث رسوب چربی در رگ‌ها و تشکیل پلاک شود به‌عنوان کلسترول بد شناخته می‌شود. پلاک‌ها می‌توانند باعث تنگی عروق و انسداد آنها شوند. انسداد عروق باعث می‌شود خون فضای کمتری برای گردش در رگ‌ها داشته باشد. به این اتفاق «تصلب شریان» گفته می‌شود.
همچنین پلاک‌ها ممکن است بترکند و چربی‌ها و مواد مضر را وارد جریان خون کنند. درنتیجه ترکیدن این پلاک‌ها، سلول‌های دفاعی خون (پلاکت‌ها) به سمت آن ناحیه می‌روند و لخته خون ایجاد می‌کنند تا از ورود مواد مضر به خون جلوگیری کنند. اگر لخته خون بزرگ باشد ممکن است به طور کامل جریان خون را قطع کند. اگر این لخته در یکی از عروق قلب ایجاد شود بیماری عروق کرونری و در نتیجه سکته قلبی اتفاق می‌افتد.
چربی خون بالا چقدر خطرناک است؟
LDL می‌تواند در جریان خون به سایر چربیهای موجود در خون متصل شود و یک توده‌ی چربی ایجاد کند؛ این توده‌ی چربی می‌تواند باعث گرفتگی عروق شود. همچنین وجود توده‌های چربی در خون می‌توانند باعث سخت‌شدن دیواره رگ‌ها و تصلب شریان شوند. این مشکل روی سرعت حرکت خون در عروق اثر می‌گذارد و جریان خون را کند میکند. کندشدن جریان خون هم احتمال بروز سکته‌های قلبی و مغزی را افزایش می‌دهد.
آزمایش‌ها و تشخیص چربی خون بالا
برای تشخیص چربی خون بالا آزمایش چربی (پروفایل لیپیدی) انجام می‌شود. در این آزمایش میزان کل کلسترول خون (شامل LDL و HDL به تفکیک) و تری‌گلیسیرید اندازه‌گیری می‌شود. برای انجام این آزمایش باید بین ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشید.
در این آزمایش انواع چربی خون اندازه‌گیری می‌شوند:
- کلسترول کل (مجموع LDL و HDL)
- سطح LDL خون
- سطح HDL خون
- سطح تری‌گلیسیرید (TG) خون
توصیه می‌شود حتی اگر درمعرض چربی خون بالا نیستید چربی خون را همواره به‌صورت دوره‌ای بررسی کنید. باوجود اینکه پزشکان عدد مشخصی را به عنوان حد مجاز چربی خون در نظر می‌گیرند؛ اما سطح چربی خون افراد تا حدی با یکدیگر متفاوت است. با انجام آزمایش‌های دوره‌ای می‌توانید از حد طبیعی چربی خون خود مطلع شده و با اولین تغییرات سطح چربی خون متوجه آن شوید.
چربی خون طبیعی باید چقدر باشد؟
میزان چربی خون طبیعی را در جدول زیر می‌توانید مشاهده کنید:
میزان چربی خون طبیعی
| نوع چربی | میزان نرمال |
| چربی بد (LDL) | کمتر از ۱۰۰ mg/dL |
| چربی خوب (HDL) | بیشتر ۶۰ mg/dL |
| مجموع LDL و HDL | کمتر از ۲۰۰ mg/dL (عالی) |
| بین ۲۰۰ تا ۲۳۹ mg/dL (سر مرز) | |
| ۲۴۰ mg/dL و بالاتر از آن (کلسترول بالا) | |
| تری‌گلیسیرید | کمتر از ۱۵۰ mg/dL |
درمان چربی خون بالا با دارو
درمان چربی خون بالا در وهله اول باید با دارو انجام شود. از جمله داروهای اصلی که برای درمان این بیماری تجویز می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
استاتین‌ها
این داروها اثر خود را در کبد می‌گذارند و از تولید ماده‌ای که منجر به تشکیل کلسترول می‌شود جلوگیری می‌کنند. داروهای استاتین همچنین کلسترول اضافی و گیرافتاده در عروق را جمع‌آوری می‌کنند.
رایج‌ترین استاتین‌ها عبارت‌اند از:
- آتورواستاتین (Atorvastatin) با نام لیپیتور (Lipitor)
- فلوواستاتین (Fluvastatin) با نام تجاری لسکول (Lescol)
- رزوواستاتین (Rosuvastatin) یا کرستور (Crestor)
- سیمواستاتین (Simvastatin) یا زوکور (Zocor)
- پراواستاتین (Pravastatin)
داروهای مهارکننده جذب کلسترول
این داروها میزان جذب کلسترول را از مواد غذایی کاهش می‌دهند و از طریق کلسترول، خون را پایین می‌آورند. بعضی مواقع پزشکان این دارو را همراه با استاتین‌ها تجویز می‌کنند.
داروهای مهارکننده‌ی جذب اسیدهای صفراوی
اسیدهای کیسه‌ی صفرا یکی از راه‌هایی است که بدن از طریق آن کلسترول را دفع میکند. در صفرا موادی به نام رزین‌ها وجود دارند که از بازجذب اسیدهای صفراوی در روده جلوگیری کرده و به دفع آنها از بدن کمک می‌کنند. داروهای مهارکننده‌ی جذب اسیدهای صفراوی باعث می‌شود رزین‌ها که حاوی کلسترول هستند از راه روده از بدن خارج شده و دفع شوند.
داروهای فیبرات
این داروها به کاهش سطح تری‌گلیسیرید خون کمک می‌کنند.
مصرف مکمل‌ها
مکمل «امگا-۳» به کاهش تری‌گلیسیرید و LDL کمک میکند. امگا-۳ چربی غیراشباعی است که به‌صورت طبیعی در ماهی‌های چرب و روغن زیتون یافت می‌شود. همچنین مکمل نیاسین نیز به کاهش تولید HDL کمک میکند. این داروها درمان اصلی چربی خون نیستند و با نظر پزشک در کنار سایر داروها تجویز می‌شوند.
درمان‌های خانگی نقش پیشگیری از افزایش چربی خون یا کمک به درمان دارویی را دارند. اگر پزشک برای کاهش چربی خون شما دارو تجویز کرده است، داروها را طبق دستور پزشک مصرف کرده و به‌هیچ‌عنوان درمان خانگی را جایگزین دارو نکنید.
درمان خانگی چربی خون
در کنار مصرف داروها باید سبک زندگی سالمی را هم در پیش بگیرید؛ درغیراینصورت دیر یا زود دوباره با مشکل چربی خون بالا و عوارض آن مواجه می‌شوید.
وزن متناسب داشته باشید
کاهش وزن در کسانی که به اضافه‌وزن یا چاقی مفرط دچارند به کاهش سطح کلسترول خون کمک میکند. اصلاح رژیم غذایی یکی از بهترین روش‌ها برای کاهش و کنترل وزن است؛ برای اطلاعات بیشتر درمورد نیازهای بدن‌تان و رژیم غذایی مناسب می‌توانید با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.
ورزش کنید
ورزش منظم فواید بسیار زیادی را از جمله بهبود سلامت عمومی بدن، افزایش سوخت‌وساز بدن و کاهش وزن به همراه دارد. یکی از اثرات منفی کم‌تحرکی این است که باعث می‌شود سطح HDL که کلسترول خوب است کاهش پیدا کند. ورزش منظم و روزانه با بالا بردن سطح HDL و کاهش سطح LDL (کلسترول بد) به کاهش چربی خون کمک میکند. سعی کنید روزانه حداقل ۳۰ دقیقه و مجموعاً حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته ورزش کنید.
مصرف دخانیات را کنار بگذارید
اثر مخرب دخانیات دقیقاً مشابه کم‌تحرکی است؛ این ترکیبات سطح HDL را کاهش و سطح LDL خون را افزایش می‌دهند. سعی کنید به‌مرور مصرف دخانیات خود را کاهش دهید. اگر در کنترل میزان مصرف دخانیات به مشکل برخوردید می‌توانید از متخصصان ترک اعتیاد کمک بگیرید.
درمان گیاهی چربی خون
درمان گیاهی برای چربی خون وجود ندارد؛ اما می‌توانید با مصرف برخی مواد غذایی به داروها کمک کنید تا اثر بهتری در درمان بیماری داشته باشند. همچنین مصرف این مواد غذایی به شما کمک می‌کنند تا دوباره به چربی خون بالا مبتلا نشوید.
از جمله مواد غذایی گیاهی که به درمان چربی خون بالا کمک می‌کنند می‌توان به میوه، سبزی، آووکادو، حبوبات، نان، برنج و ماکارونی حاوی غلات کامل، آجیل و دانه‌های بدون نمک اشاره کرد.
درمان چربی خون با تغذیه
ازآنجایی‌که تغذیه نقش بسیار پررنگی در افزایش سطح کلسترول خون دارد، اصلاح رژیم غذایی یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش کلسترول است. رعایت نکات زیر در کنترل سطح کلسترول خون به شما کمک می‌کنند:
از چربیهای سالم استفاده کنید
تاجای‌ممکن از مصرف چربیهای اشباع‌شده پرهیز کنید. گوشت قرمز، سوسیس و کالباس و فراورده‌های لبنی غنی از چربیهای ناسالم‌اند. می‌توانید این مواد غذایی را با انواع گوشت سفید مانند مرغ، بوقلمون و ماهی جایگزین کنید. همچنین برخی مواد غذایی مانند زیتون، آووکادو و روغن کلزا (کانولا) حاوی چربی تک اشباع‌نشده هستند که برای کاهش کلسترول خون مفید است.
چربیهای ترانس را از رژیم غذایی خود حذف کنید
غذاهای سرخ‌شده و فرآوری‌شده مانند بیسکوئیت، کیک و سایر شیرینی‌ها غنی از چربیهای ترانس هستند. همیشه هنگام خرید مواد غذایی لیست ترکیبات آن محصول را بررسی کنید و از خرید محصولات حاوی چربیهای ترانس (روغن جامد و نیمه‌جامد) پرهیز کنید.
سعی کنید مصرف این موارد را کاهش دهید:
- کاهش چربیهای اشباع
- گوشت‌های چرب، سوسیس و کالباس
- کره و خامه
- کیک و بیسکوییت
- غذاهای حاوی روغن نارگیل یا روغن پالم
در عوض این غذاها را بیشتر مصرف کنید:
- ماهی‌های چرب مثل سالمون
- برنج قهوه‌ای و غلات کامل
- آجیل‌ها و دانه‌ها
- میوه‌ها و سبزی‌ها
آیا می‌توان از چربی خون بالا جلوگیری کرد؟
چربیهای ترانس و چربیهای اشباع‌شده از مهم‌ترین مواد غذایی هستند که می‌توانند چربی خون را افزایش دهند. انجمن قلب آمریکا (AHA) توصیه میکند که چربیهای اشباع‌شده حداکثر ۶ درصد از کالری روزانه‌ی شما را تشکیل دهند. همچنین خوردن مقدار زیادی غلات کامل، میوه‌ها و سبزی‌ها نیز می‌تواند کلسترول بالا را کاهش دهد.
سایر روش‌هایی که می‌توانند به شما در تنظیم و کاهش سطح کلسترول و تری‌گلیسیرید کمک کنند عبارت‌اند از:
- مصرف مرغ بدون پوست و بدون چربیهای اضافه
- مصرف ماهی‌های حاوی امگا-۳
- مصرف گوشت قرمز بدون چربی و رعایت تعادل در مصرف گوشت قرمز
- مصرف لبنیات کم‌چرب یا بدون چربی
- مصرف روغن‌های گیاهی (مثل روغن کلزا، روغن‌زیتون و روغن آفتاب‌گردان) به‌جای روغن‌هایی با چربیهای اشباع (مثل روغن نارگیل و کره)
- مصرف چربیهای چند اشباع‌نشده و تک اشباع‌نشده به جای چربیهای اشباع‌شده و چربیهای ترانس
- حداقل ۳۰ دقیقه در روز و ۴ روز در هفته ورزش کنید
- از مصرف فست‌فود، غذاهای ناسالم و گوشت‌های فرآوری‌شده اجتناب کنید
- خوردن غذاهای کبابی، گریل‌شده یا آب‌پز به جای غذاهای سرخ‌شده
چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟
اگر:
- سنتان بالای ۴۰ سال است و تابه‌حال آزمایش چربی نداده‌اید.
- اضافه‌وزن دارید.
- ابتلا به کلسترول بالا یا بیماری‌های قلبی در خانواده‌تان شایع است.
باید برای انجام آزمایش چربی به پزشک مراجعه کنید. همچنین ممکن است درصورتی‌که بیماری زمینه‌ای مثل فشارخون یا دیابت داشته باشید پزشک برایتان آزمایش چربی خون تجویز کند.
برای مشاهده لیست بهترین متخصص قلب و عروق کلیک کنید:
ارتباط تلفنی با متخصص قلب و عروق ارتباط آنلاین با متخصص قلب و عروقچه سوالاتی از پزشک بپرسیم؟
- آیا چربی خونم به‌اندازه‌ای است که نیاز به مصرف دارو دارم یا با رژيم غذایی کنترل می‌شود؟
- چقدر طول می‌کشد تا چربی خونم به حالت قبل برگردد؟
- هرچند وقت یک‌بار باید آزمایش چربی بدهم؟
- آیا میزان چربی خونم خطرناک است؟
- چه دلایلی ممکن است باعث افزایش چربی من شده باشد؟
- آیا به‌خاطر چربی بالا مشکل قلبی پیدا کرده‌ام؟
- آیا ورزش‌کردن برای من خطرناک نیست؟ (در صورت ابتلا به بیماری قلبی)
- چند روز در هفته و چند ساعت باید ورزش کنم؟
- آیا داروهای چربی عارضه خاصی دارند؟
چه زمانی به اورژانس مراجعه کنیم؟
اگر علائم سکته قلبی یا مغزی را دارید با اورژانس تماس بگیرید.
علائم سکته مغزی عبارت‌اند از:
- بی‌حسی یا ضعف ناگهانی صورت، بازو یا پا (به‌خصوص اگر یک‌طرفه باشد.)
- احساس گیجی یا عدم درک صحبت دیگران به‌صورت ناگهانی
- اختلال بینایی ناگهانی (در یک چشم یا هر دو)
- مشکل ناگهانی در راه‌رفتن، سرگیجه یا ازدست‌دادن تعادل
- سردرد شدید ناگهانی و بدون علت
علائم سکته قلبی عبارت‌اند از:
- درد و فشار در قفسه سینه
- حالت تهوع، استفراغ و سیاهی رفتن چشم
- درد گردن، فک یا کمر
- احساس درد و ناراحتی در دست یا شانه
- تنگی نفس
کلام آخر دکترساینا
علائم چربی خون بالا تنها در صورتی ممکن است احساس شود که میزان چربی خون بسیار بالا باشد؛ بنابراین نیاز است با انجام آزمایش‌های چکاپ منظم، سطح چربی خون خود را تحت‌نظر داشته باشید. همچنین توجه داشته باشید که سبک زندگی شما تأثیر بسیاری بر سطح چربی خون دارد. ورزش را فراموش نکنید و رژیم غذایی سالم در پیش بگیرید. چنانچه با مشکل چربی خون بالا دست‌وپنجه نرم می‌کنید یا نیاز به انجام آزمایش دارید، می‌توانید از پزشکان دکترساینا کمک بگیرید.
سؤالات متداول
برای برخی افراد سطح بالای کلسترول خون از رژیم غذایی سرشار از چربیهای اشباع‌شده و محصولات حیوانی ناشی می‌شود؛ اما برای برخی دیگر، کلسترول بالا یک مشکل ژنتیکی است. بعضی اختلالات ژنتیکی مانند هیپرکلسترولمی خانوادگی می‌توانند باعث شوند LDL یا کلسترول بد خون از سنین جوانی و نوجوانی افزایش پیدا کند.
چربی خون از چند نوع ترکیب مختلف تشکیل شده است که HDL، LDL و تری‌گلیسیرید مهم‌ترین آنها هستند. LDL و تری‌گلیسیرید چربیهای بد خون هستند که نباید افزایش پیدا کنند. HDL کلسترول خوب خون است که نباید از حد مشخصی کمتر شود.
پزشکان حد طبیعی HDL را حداقل ۶۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر، حداکثر مقدار مجاز LDL را ۱۰۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر و حداکثر حد تری‌گلیسیرید (TG) را معادل ۱۵۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر در نظر می‌گیرند.
چربی خون معمولاً تا وقتی که عارضه خاصی ایجاد نکرده باشد علائم خاصی ندارد. در برخی افراد چربی بالای خون باعث ایجاد توده‌های چربی روی پوست، حلقه سفید دور قرنیه چشم و چاقی می‌شود.
چربی خون ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد و فقط با آزمایش خون شناسایی شود؛ اما در صورت بروز علائم، می‌تواند باعث احساس خستگی، خواب‌آلودگی، درد قفسه سینه، تپش قلب و … شود. بااینکه چربی خون بالا در مردان رایج‌تر است، اما علامت خاصی ندارد و علائم درست مانند علائم همین مشکل در زنان است.
چربی خون ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد و فقط با آزمایش خون شناسایی شود؛ اما در صورت بروز علائم، می‌تواند باعث احساس خستگی، خواب‌آلودگی، درد قفسه سینه، تپش قلب و … شود. علائم چربی خون در زنان و مردان مشترک است و تفاوت خاصی ندارد.
نتیجه برخی مطالعات تاثیر مثبت حجامت را روی کاهش چربی خون نشان داده است. (منبع: Pubmed)
دمنوش‌ها و عرقیات می‌توانند به تاثیر مثبت داروهای چربی کمک کنند؛ اما جایگزین آنها نمی‌شوند. از جمله این نوشیدنیها می‌توان به چای سبز، چای قرمز (رویبوس) و دمنوش زنجبیل اشاره کرد.
برای صحبت با پزشک نیاز به مراجعه حضوری نیست! در سامانه‌ی دکتر ساینا می‌توانید در هر زمان و هر کجا از بیش از ۲۵۰۰ پزشک و روان‌شناس متخصص مشاوره فوری متنی، صوتی یا ویدیویی دریافت کنید.
| نام بیماری | چربی خون بالا (hyperlipidemia) |
| تخصص مربوطه | قلب و عروق |
| علائم | درد قفسه‌ی سینه (آنژین) – حالت تهوع و خستگی -تشکیل برجستگی‌های حاوی چربی در زیر پوست |
| عوارض | تصلب شرایین – بیماری شریان کاروتید – بیماری عروق کرونر قلب؛ که ممکن است با احساس درد در قفسه‌ی سینه (آنژین) همراه باشد.
سکته‌ی قلبی و … |
| علت | دیابت – اضافه‌وزن و چاقی‌مفرط – تغذیه‌ی ناسالم و … |
| موارد ریسک بالای ابتلا | سابقه‌ی خانوادگی بیماری‌های قلبی یا کلسترول بالا – سابقه‌ی فردی کلسترول بالا و … |
| روش‌های تشخیص | آزمایش خون |
| روش‌های درمان | مصرف داروهای چربی خون- ورزش روزانه -اصلاح رژیم غذایی و … |
| داروها | آتورواستاتین (Atorvastatin)
فلوواستاتین (Fluvastatin) – رزوواستاتین (Rosuvastatin) -سیمواستاتین (Simvastatin) و … |
[۱] National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III) (2002). Third Report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III) final report. Circulation, 106(25), 3143–۳۴۲۱.
[۲] American Heart Association, Inc. Healthy Eating; Saturated Fat; AHA Recommendation.